مسوولان ليسه مسلکی ناشنوايان در هرات می گویند نبود یک نصاب تعلیمی ویژه و زمینۀ کار برای افراد ناشنوا و فاقد توانایی گفتار در جامعه؛ باعث شده شمار زیادی از دختران و پسران ناشنوا در آن ولایت خانه نشین شوند.
افرادی که توانایی سخن گفتن و شنیدن را ندارند، اینبار با برگزاری یک مراسم و دعوت کردن از فعالان مدنی به همراه شماری از مردم در ولایت هرات، سعی دارند جای پای خود را در جامعه محکم سازند.
این دختران و پسران جوان به بهانه تجلیل از روز جهانی ناشنوایان؛ با استفاده از حرکات دست و زبان اشاره، حكومت افغانستان را در قبال وضعيت شان در جامعه بی توجه خواندند و خواهان دسترسی به حقوق بشری چون حق تحصیل و کار در جامعه شدند.
عبداللطیف حسین یار سرپرست تنها لیسه مسلکی ناشنوایان در هرات می گوید هم اکنون بیش از ۵ هزار دختر و پسر ناشنوا و گُنگ در پنج ولسوالی انجیل، گذره، زنده جان، کروخ و مرکز شهر هرات زندگی می کنند که تنها برای ۲۱۸ تن آنان زمینه درس خواندن مساعد است.
آقای حسین یار می گوید بیشتر این افراد از بدو تولد و شماری دیگر از آنان در اثر حادثات ترافیکی و واقعات جنگ ناشنوا و گُنگ شده اند.
این مسوول لیسه مسلکی ناشنوایان می گوید در یک دهۀ اخیر که این لیسه از جانب موسسات خارجی به اداره معارف هرات سپرده شده تا به حال هیچ کار اساسی در قسمت ایجاد یک نصاب تحصیلی و تعلیمی به شاگردان ناشنوا صورت نگرفته است.
آقای حسین یار می گوید "امکانات کامل و مختص برای ناشنوایان و نصاب تحصیلی اصلا برای این افراد وجود ندارد و ناشنوایان هم نصاب تعلیمات عمومی است و عین متن، کتاب و درس برای آنها تدریس میشود در حالی که باید متفاوت باشد چون که حجم درس برای نشنوا سنگین است برای ناشنوا که بجای خود باشد."
مسوولان می گویند که برخی از جوانان در ایام جنگ گنگ یا هم ناشنوا شده اند.
وی می افزاید که با آنهم چهار دیپارتمنت حرفه یی را "در چهار رشته برای دختران و چهار رشته برای پسران آغاز کرده اند که شامل خیاطی، نقاشی، پوستین دوزی، ام دی اف کاری و کشت نباتات زینتی می باشند."
مسوولان کمیسیون مستقل حقوق بشر در هرات نیز با ابراز نگرانی می گویند "امکان دارد این افراد بعد از فراغت از لیسه نتوانند در موسسات تحصیلات عالی ادامه تحصیل دهند."
از سوی دیگر شبنم فروتن یک تن از معلمان لیسه مسلکی ناشنوایان در هرات نیز میگوید بی توجهی حکومت به این قشر در راستای فراهم نمودن زمینه کار و حضور پر رنگ شان در جامعه باعث شده تا شماری از این دختران و پسران ناشنوا از سرنوشت آینده خود نا امید شوند.
اما مقام های وزارت کار و امور اجتماعی، شهداء و معلولین افغانستان می گویند که بر اساس قانون کار، افراد معلول و معیوب در این کشور حق دسترسی به کار و استخدام در ادارات دولتی را دارند.
فتاح احمدزی سخنگوی این وزارت به رادیو آشنا صدای آمریکا گفت "برای معلولین یک فیصدی داریم که باید ۳ فیصد آنان در یک اداره شامل شوند و به آنان کار داده شود. ما تلاش داریم که این مورد را به صورت جدی مد نظر قرار دهیم و کدام اداره ای که در این مورد کارشکنی می کند و فیصدی را رعایت نمی کند تحت بازخواست قرار دهیم."
آقای احمدزی تاکید می کند که مهم است این افراد "ظرفیت کاری را داشته باشند و فعلا در ادارات این موضوع زیاد رعایت نشده و می خواهیم آنان را به وظیفه هایشان بگمارند."
هم اکنون در سه ولایت کابل، هرات و بلخ سه لیسه مسلکی ناشنوایان فعال است که زمینه تعلیم برای افراد ناشنوا و فاقد توانایی گفتار را فراهم کرده است.
بر اساس آخرین آمارها بیش از ۵۰ هزار فرد ناشنوا و فاقد توانایی گفتار در افغانستان زندگی می کنند که ۸۰ فیصد آنان به خدمات تعلیمی دسترسی ندارند.