طالبان پس از مسلط شدن به افغانستان اکنون با یکی از بزرگترین چالش‌های اجتماعی در آن کشور – اعتیاد – روبرو بوده و اکنون با آن به مقابله پرداخته اند.
جنگجویان طالبان شب هنگام به محلات تجمع معتادان، عمدتاً مخروبه‌ها و زیر پل‌ها، رفته و آنان را به زور و در صورت ضرورت با لت و کوب، به مراکز درمان معتادان می‌کشانند.
پولیس در حکومت پیشین افغانستان نیز معتادان را جمع آوری و به مراکز درمانی می‌برد، اما رویکرد طالبان به مراتب زورمندانه و جدی است. به گزارش خبرگزاری اسوشیتدپرس، شماری از کارکنان صحی نیز با این روش تند و زورمندانۀ طالبان برای مقابله با مشکل اعتیاد و درمان معتادان موافق اند.
فضل ربی مایار، یکی از کارکنان صحی مرکزی که معتادان برای درمان در آن منتقل شده اند، توسل به زور را یگانه روشی می‌داند که می‌شود با آن معتادان، به ویژه معتادان هیرویین و متامفتامین، را به درمان و ترک اعتیاد وادار کرد.
به گفتۀ داکتران، اندکی پس از مسلط شدن طالبان، وزارت صحت با ارسال مکتوب به مراکز درمان معتادان از تدابیر برای کنترول جدی مشکل اعتیاد خبر داده است.
افغانستان به صفت بزرگترین منبع تولید هیرویین در جهان و نیز یکی از بزرگترین تولید کنندگان متامفتامین، خود نیز با مشکل اعتیاد دست و گریبان است و این مواد به سادگی قابل دسترس مصرف کنندگان است.
دیفید منسفیلد، پژوهشگر در امور مخدرات افغانستان می‌گوید که هرگونه مبارزه با مشکل اعتیاد در افغانستان، مستلزم جلوگیری از کشت و قاچاق این مواد در داخل افغانستان است.
با اینحال، قاچاق غیرقانونی تریاک در دوهۀ پسین با اقتصاد افغانستان به ویژه در ساحات زیر ادارۀ طالبان همتاب بوده است و یکی از منابع تمویل شورشگری طالبان شمرده شده است.
خبرنگار اسوشیتدپرس که در یکی از عملیات اخیر طالبان برای جمع آوری معتادان از زیر پل گذرگاه اجازۀ پوشش خبری یافته است، گزارش می‌دهد که آن شب طالبان ۱۵۰ معتاد را بازداشت و به حوزۀ امنیتی و از آنجا به مرکز درمان معتادان انتقال دادند.
در این مرکز درمانی که زمانی پایگاه نظامیان امریکایی بود، معتادان برهنه شده و حمام داده شدند، سپس موهای سرشان تراشیده شد و با لباس‌های پاک شفاخانه به اتاق‌های درمان منتقل شدند.
وحیدالله کوشان، داکتر موظف در این شفاخانه می‌گوید که برنامۀ درمانی این معتادان ۴۵ روز است و برای رفع اعراض قطع دوایی به ویژه درد که از نگرفتن مخدرات عاید حال آنان می‌شود، برخی دواهای مسکن برایشان تجویز می‌شود. به گفتۀ داکتر کوشان، این شفاخانه دواهایی را که برای ترک اعتیاد، به ویژه درمان افراد معتاد به هیرویین لازم است، در دسترس ندارد.
جمع آوری معتادان تنها آغاز کار است و به گفتۀ قاری غفور که گزمۀ طالبان برای جمع آوری معتادان را رهبری می‌کرد، این گروه به دنبال زارعین کشت کوکنار رفته و آنان را مجازات خواهند کرد.
با اینحال، دهقانانی که کوکنار کشت می‌کنند، تقاضا برای تریاک را در بازار غیرقانونی مخدرات افغانستان بلند خوانده و آن را یگانه راه معیشت خود و خانواده‌های شان می‌دانند.
اما نبرد طالبان بر ضد مخدرات و مشکل اعتیاد پرچالش و دشوار است، چون به گفتۀ ملل متحد و دیگر نهادهای امدادرسان جهانی، افغانستان هم اکنون در آستانۀ فروپاشی اقتصادی و بروز یک فاجعۀ بزرگ بشری قرار دارد.
قطع کمک‌های جهانی به افغانستان که در حکومت پیشین ۷۵ درصد مصارف آن حکومت را تامین می‌کرد، فقدان مشروعیت طالبان در عرصۀ بین‌المللی، کارنامۀ هولناک این گروه در زمینۀ حقوق بشر به ویژه احترام به حقوق زنان و نامحبوب بودن طالبان در میان سازمان‌های انکشافی بین‌المللی، عرصه را بر این گروه تنگ کرده است.