سازمان دیدبان حقوق بشر به مناسبت سومین سالگرد ممنوعیت دختران بالاتر از ششم به مکاتب متوسطه و لیسه توسط طالبان، گفت که با آنکه موضوع محرومیت دختران از آموزش در افغانستان بحث‌های زیادی را در سطح بین‌المللی به همراه داشته است، به گفتۀ این نهاد، دولت‌ها و نهادهای بین‌المللی تا کنون نتوانسته اند گام‌های معنادار را در راستای رفع این ممنوعیت بردارند.
این سازمان ناوقت روز سه‌شنبه ۱۷ سپتمبر (۲۷ سنبله) در گزارشی گفت که طالبان با محرومیت دختران از آموزش، به گونۀ سیستماتیک به حقوق زنان و دختران افغانستان حمله کرده و آسیب‌های زیادی به سیستم آموزشی و مردم این کشور وارد کرده اند.
در گزارش آمده است: "ممنوعیت دختران بالاتر از صنف ششم از رفتن به مکتب یک حملۀ زن‌ستیزانه است که نابرابری جنسیتی را در سیستم آموزشی افغانستان نهادینه می‌کند. این ممنوعیت بر تمام بخش‌های زندگی افغان‌ها تاثیر منفی می‌گذارد و پیامدهای ناگوار اجتماعی، انکشافی و اقتصادی را برای آیندۀ این کشور در پی دارد."
پس از بازگشت طالبان به قدرت در افغانستان در ۱۵ اگست ۲۰۲۱، این گروه مکاتب متوسطه و لیسه را به روی دختران بست. علاوه بر این، طالبان در دسمبر ۲۰۲۲ تحصیل دختران در دانشگاه‌ها و موسسات تحصیلات عالی را نیز ممنوع کردند.
در حال حاضر افغانستان یگانه کشوری در جهان است که در آن دختران از رفتن به مکاتب متوسطه، لیسه و دانشگاه محروم شده اند. با وجود تاکید جدی جامعهٔ بین‌المللی برای از سرگیری آموزش دختران در افغانستان، این سومین سال است که طالبان به این محدودیت ادامه داده اند.
سحر فطرت، پژوهشگر بخش حقوق زنان دیدبان حقوق بشر گفته است که با ادامه بسته‌ماندن مکاتب به روی دختران، افغانستان در آینده با کمبود جدی داکتران، نرس‌ها، استادان زن و زنان حرفه‌ای تحصیل کرده مواجه خواهد شد و از این ناحیه رنج خواهد برد.
فطرت افزوده است: "مکاتب متوسطه یک زمان مهم رشد و یادگیری برای کودکان است. ممنوعیت تبعیض‌آمیز طالبان، حداقل ۱.۴ میلیون دختر را از حق آموزش محروم می‌کند. این کار، آسیب‌های روانی و عاطفی بر دختران افغان وارد کرده و امیدهای آنان را خاموش می‌کند."
دیدبان حقوق بشر از طالبان خواست که باید فوراً به ممنوعیت دختران از آموزش و تحصیل پایان داده و زمینه آموزش با کیفیت را برای همه دختران در افغانستان فراهم کنند.
این نهادهای حقوق بشری همچنان از جامعۀ جهانی خواست که باید بر طالبان فشار بیشتر وارد کنند تا این گروه به محرومیت دختران از آموزش پایان داده و به تعهدات گذشته خود، مبنی بر بازگشایی مکاتب به روی دختران عمل کنند.
طالبان این ممنوعیت را موقتی عنوان کرده و گفته اند که روی نصاب تعلیمی و محیط مناسب تحصیلی مطابق شریعت اسلامی برای دختران کار می‌کنند، اما با گذشت بیش از سه سال نتوانسته اند این خواست مردم و جامعه بین‌المللی را جامۀ عمل بپوشانند.
مقامات این گروه همچنان گفته اند که موضوع دختران و زنان، مساله داخلی است که باید توسط خود افغان‌ها حل شود.
ندامحمد ندیم، سرپرست وزارت تحصیلات عالی طالبان، به تاریخ ۲۵ اگست (چهارم سنبله) گفت که موضع این گروه در قبال آموزش دختران و تحصیل زنان در تضاد با شریعت و دین نیست، بلکه آنچه یک نظام شرعی در این خصوص حکم می‌کند، فیصله خواهد شد.
ندیم در برنامه حسابدهی حکومت طالبان به ملت گفت: "این مساله یک مساله حساس است، ابعاد مختلف دارد، در این مورد تصمیم‌گیری عاجل در ماه‌ها و هفته‌ها انجام شود، این ممکن نیست."
سرپرست وزارت تحصیلات عالی طالبان افزود که تحقیق علما در این خصوص جریان دارد و اگر در تحقیقات ثابت شود که تحصیل زنان به این شکل جایز است، اجازه داده خواهد شد.