قرار است چهارمین نشست پروسه استانبول به تاریخ های ۳۰ و ۳۱ اکتوبر سال جاری در چین برگزار شود. همکاری های منطقه یی به شمول مبارزه با دهشت افگنی، جلوگیری از تولید و قاچاق مواد مخدر، رشد تجارت منطقه یی، تقویت روند صلح در افغانستان، و مبارزه با فقر و افراطگرایی از اهداف عمدۀ پروسه استانبول به شمار می رود.
قرار است اشرف غنی احمدزی، رئیس جمهور افغانستان به دعوت همتای چینی اش برای اشتراک در این نشست در اواخر ماه جاری وارد بیجنگ شود.
شماری از مقامات افغان و تحلیلگران به این باورند که پروسه استانبول می تواند به نفع ثبات سیاسی، اقتصادی و امنیتی افغانستان باشد، مشروط بر اینکه همسایه های افغانستان—به ویژه پاکستان—در این روند صادقانه عمل کند.
اشرف حیدری، معاون سفیر افغانستان در دهلی، به رادیو آشنا صدای امریکا گفت که پروسه استانبول زمانی می تواند موثر واقع شود که دول عضو به تعهدات شان، عمل کنند. آقای حیدری می گوید، اعتماد سازی میان دول عضو، یکی از مسایل عمده پروسه استانبول بوده است.
به باور حیدری، شماری از کشور ها مانند هند در این پروسه، همکاری های موثر داشته اند، ولی بعضی کشور های دیگر مثل پاکستان به تعهدات اش شان، آن گونۀ که انتظار می رفت عمل نکرده اند. به گفته آقای حیدری از هند میشود به عنوان یک الگو برای تطبیق میکانیزم های اعتماد سازی نام برد. پاکستان نیز میتوانست در چند سال اخیر، خصوصاً در قسمت بازسازی افغانستان همکاری های صادقانه بکند، که متاسفانه، نکرد.
آقای حیدری به صورت مشخص از عدم همکاری لازم پاکستان در روند مبارزه با دهشت افگنی و روند صلح افغانستان نام برد، ولی ابراز امیدواری کرد که در چهارمین نشست پروسه استانبول که در بیجینگ برگزار می شود، اشتراک کننده گان، پاکستان را ترغیب کنند تا بر تعهدات اش عمل کند.
افغانستان و پاکستان
یکی از اهداف پروسۀ استانبول نزدیک ساختن افغانستان با پاکستان است. جاوید کوهستانی، تحلیلگران مسایل امنیتی افغانستان می گوید که پروسه استانبول برای تنش زدایی میان افغانستان و پاکستان تا اندازه موثر بوده، ولی نه به حدی که کابل انتظار آنرا داشت.
آقای کوهستانی به این باور است که در آینده نیز پروسه استانبول موثریت لازم را در روابط میان افغانستان و پاکستان نخواهد داشت. آقای کوهستانی تصور نمیکند توقعی که مردم و دولت افغانستان دارد از پروسه استانبول به دست بیاید. به نظر او بهتر است که در نشست های دو جانبه و نزدیکتر، افغان ها خود بتوانند با پاکستانی ها به کمک جامعه جهانی مخصوصاً ناتو و ایالات متحده که متحد استراتیژیک پاکستان است، فشار های را اعمال کنند که تاثیر گذار باشد.
به گفته آقای کوهستانی، حتی کشور های مانند چین که از نظر صنعتی پاکستان را حمایت می کند، به تناسب ترکیه میتواند تاثیر گذار باشد.
تجارت و سرمایه گذاری
رشد تجارت و سرمایه گذاری از اهداف دیگر پروسه استانبول است. سید مسعود، استاد پوهنځی اقتصاد کابل، به رادیو آشنا صدای امریکا گفت که افغانستان از سه نشست قبلی پروسه استانبول به صورت موثر استفاده کرده نتوانست. این استاد پوهنتون کابل میگوید متاسفانه در سه کنفرانس دیگر که برگزار شد، تا حد که مطلوب بود، افغانستان نتوانست استفاده لازم را از پروسه استانبول ببرد.
آقای مسعود می گوید در صورتی که افغانستان بالای تولید کالا تمرکزکند که در آن از مزیت نسبی برخوردار است، سرمایه گذاری در کشور افزایش میابد. او میگوید اگرافغان ها دلیل مزیت نسبی را برای دوستانی که عضو پروسه استانبول اند، نشان دهند، جلب سرمایه گذاری در افغانستان را به خصوص از جانب ترکیه در در بخش های که مفاد بیشتر دارد و خطر کمتر، افزایش خواهد داد.
عبدالرحیم سعیدی، رئیس عمومی انکشاف سکتور خصوصی وزارت تجارت افغانستان، به رادیو آشنا گفت که افغانستان در شش ساحه از مزیت نسبی برخورد است که شامل قالین، چرم، محصولات زراعتی، سنگ مرمر و رُخام، سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی می شود. اما سرمایه گذاری لازم در این بخش ها صورت نگرفته است.
آقای سعیدی گفت ساحاتی که دولت افغانستان میتواند سرمایه گذاران داخلی و خارجی را تشویق کند شامل سکتور معادن، سنگ های قیمتی، نیمه قیمتی، محصولات زراعتی، کشمیره و سکتور ترانسپورت میباشد.
برای اولین بار، نشست پروسه استانبول در دوم ماه نوامبر ۲۰۱۱ در ترکیه برگزار شد. شماری از مقامات افغان و تحلیلگران به این باور اند پروسه استانبول میتواند سبب همکاری های بیشتر منطقه یی و رشد تجارت میان کشور های منطقه شود، مشروط بر اینکه دول عضو، به خصوص پاکستان، بر تعهدات شان عمل کنند.