مشاور پیشین قصر سفید: از سومین کنفرانس دوحه نباید انتظار مثبت داشت

جان بولتن، مشاور پیشین امنیت ملی قصر سفید

جان بولتن، مشاور پیشین امنیت ملی قصر سفید، می‌گوید که با توجه به خواست‌های طالبان و نیز عدم پابندی این گروه به تعهداتش، از نشست سوم دوحه در مورد افغانستان نمی‌توان انتظار مثبت داشت.

سازمان ملل متحد اعلام کرده است که سومین کنفرانس دوحه به تاریخ ۳۰ جون و اول جولای برگزار خواهد شد و از طالبان نیز در این نشست دعوت شده است.

جان بولتن در مصاحبۀ اختصاصی با صدای امریکا گفت:‌ ''خوب انتظار ندارم در کنفرانس سوم دوحه اتفاقات مثبتی بیشتر از هر رویداد دیگر رخ بدهد. فکر می کنم که طالبان آشکارا از این فرصت برای به دست آوردن مشروعیتی استفاده می کنند که در حال حاضر ندارند و سزاوار آن نیستند، زیرا آنها موارد توافق نامه خروج ایالات متحده و ناتو از افغانستان را زیر پا گذاشته اند."

بولتن همچنین در مورد اقدام روسیه مبنی بر حذف احتمالی طالبان از فهرست سازمان‌های تروریستی ابراز نگرانی کرد. او گفت که چنین اقدامی می‌تواند سبب شود که مسکو طالبان را به عنوان حکومت قانونی افغانستان به رسمیت بشناسد و سپس چین با در نظرداشت منافع خود دست به اقدام مشابه بزند.

مشاور پیشین امنیت ملی امریکا افزود:‌ "بنابراین،‌ این گام‌هایی است که راه را به سوی خواسته های طالبان باز می کند و آنها از آن با دیگر کشورهای منطقه استفاده می کنند. به همین دلیل، بسیار مهم است که ایالات متحده به صراحت بگوید، ما چنین اقداماتی را برای مشروعیت بخشیدن به طالبان انجام نمی دهیم. ما آنها را به عنوان حکومت افغانستان به رسمیت نمی شناسیم...و صحبت با آنها واقعاً چیزی را حل نمی کند.''

مقامات حکومت طالبان تا حالا به صورت رسمی در مورد اشتراک و یا عدم اشتراک در کنفرانس دوحه موضع خود را اعلام نکرده‌اند. اما رسانه‌های محلی از قول منابعی که نام آنان ذکر نشده است، گزارش داده‌اند که مقامات این گروه برای اشتراک در کنفرانس دوحه، شش شرط گذاشته اند.

شرایط طالبان برای اشتراک در کنفرانس دوحه

بر اساس گزارش رسانه‌ها محلی،‌ واگذاری کرسی ملل متحد در افغانستان به طالبان، انصراف ملل متحد از تعیین نماینده ویژه برای افغانستان، مشورت با طالبان در مورد مسایل مطرح بحث نشست دوحه، حذف نمایندگان جامعه مدنی و سیاسی افغانستان در این نشست، حذف موضوع آموزش دختران و کار زنان در نشست و مطرح نشدن ایجاد حکومت فراگیر، شامل شرایط طالبان می‌باشد.

جامعهٔ بین‌المللی همواره تاکید کرده است که اگر حکومت طالبان در پی کسب مشروعیت است، نخست باید به رعایت حقوق بشر به شمول حقوق زنان و اقلیت‌‌ها احترام گذاشته و به ایجاد حکومت همه‌شمول تن بدهد.

عظیم‌الله ورسجی، دپلومات حکومت پیشین افغانستان در قطر که اکنون در ایالات متحده به سر می‌برد، به صدای امریکا گفت، جامعه بین المللی برای پذیرش شرایط طالبان با دو گزینه متضاد مواجه است.

ورسجی افزود:‌ ''شرایط طالبان برای اشتراک در نشست دوحه، بسیار سنگین و پذیرش آن توسط جامعه بین المللی بعید به نظر می‌رسد، زیرا طالبان تا هنوز هیچ یکی از شرایط جامعه بین المللی را که در واقع خواست مردم افغانستان هم است، نپذیرفتند. اما برخی شرایط طالبان توسط کشورهای همسایه و منطقه پذیرفته شد که خواست طالبان را از جامعه جهانی به ویژه ملل متحد و غرب بالا برده است.''

به گفته ورسجی، اگر جامعه بین المللی شرایط طالبان را بپذیرد،‌ ''به معنی فراموشی تمام اصول پذیرفته شده ملل متحد در حمایت از حقوق انسان و سپردن سرنوشت یک ملت به دست یک گروه تروریستی خواهد بود. پیامد آن تقویت گروه های تروریستی در افغانستان، منطقه و جهان خواهد بود.''

اما به گفته این دپلومات پیشین افغانستان، عدم پذیرش شرایط طالبان نیز پیامد‌هایی را برای غرب خواهد داشت. او افزود:‌ ''در صورت عدم پذیرش شرایط طالبان توسط غرب و‌ ملل متحد، تقویت روابط طالبان بیشتر از گذشته با کشورهای مخالف غرب-چین، روسیه، ایران- خواهد بود.
پیامد تقویت روابط طالبان با کشورهای منطقه به چالش کشیدن نفوذ امریکا به طالبان ‌ و همسو ساختن این گروه در مسیر اهداف امنیتی و استراتیژیک شان خواهد بود."

تهدید داعش

بولتن با اشاره به حملات مرگبار در ایران و روسیه که مسوولیت آنرا داعش بر عهده گرفت، هشدار داد که اگر داعش واقعا این حملات پیچیده را انجام داده باشد، احتمال حملات مشابه در قلمرو ایالات متحده بعید نیست، زیرا تندوران این گروه ممکن از طریق مکسیکو وارد امریکا شوند.

این مقام پیشین قصر سفید همچنین گفت که در حاضر طالبان و داعش در تضاد با هم قرار دارند و در چنین وضعیت روسیه و طالبان در صدد تامین منافع خود از یکدیگر استند.

بولتن گفت:‌ ''طالبان ممکن بگویند ما به شما [روسیه ]کمک خواهیم کرد، اما نیاز داریم که ما را به رسمیت بشناسید." او افزود که داعش مسوولیت حمله در مراسم یادبود قاسم سلیمانی، فرمانده پیشین سپاه قدس ایران، را نیز بر عهده گرفت، اقدامی که موجب نگرانی مقامات تهران شده است.

او افزود:‌ ''طالبان احتمالا از این [حملات در روسیه و ایران] به عنوان اهرم فشار استفاده ‌کنند و من می ببینم که از همین روش برای کشورهای اروپایی نیز استفاده می ‌شود.''

در عین حال، شماری از کشور‌های منطقه از حضور و فعالیت گروه‌های تندرو از جمله داعش در افغانستان ابراز نگرانی کرده‌اند.

در آخرین مورد، یک مقام ارشد امنیتی قرغیزستان حضور و فعالیت گستردۀ گروه‌های تروریستی در افغانستان، به ویژه در شمال این کشور را تهدیدی برای کشورهای آسیایی میانه خوانده، اما طالبان با رد این اظهارات، گفته اند که هیچ گروهی تروریستی در این کشور فعالیت ندارد.

امچی‌بیک تاشیف، رییس کمیته امنیت ملی قرغیزستان، در نشست امنیتی کشورهای مستقل مشترک‌المنافع در بشکیک، پایتخت آن کشور گفت که افزایش گروه‌های تروریستی در ولایات شمالی افغانستان تهدیدی واقعی برای امنیت مرزهای جنوبی کشورهای عضو این پیمان است.

تاجیکستان، اوزبیکستان، ارمنستان، آذربایجان، بلاروس، روسیه، قرغیزستان و قزاقستان از جمله کشورهای عضو مستقل مشترک‌المنافع ‌هستند.

طالبان که در ۱۵ آگست ۲۰۲۱ بار دیگر بر افغانستان مسلط شدند، همواره تلاش کرده تا مانند حاکمیت قبلی خود بین سال‌های ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱، پالیسی‌های سختگیرانه را اعمال کند، به خصوص بر آموزش و کار زنان و دختران، اقداماتی که افغانستان را به طور روز افزون در انزوای بین المللی قرار داده است.

با آنکه دو سال نه ماه از تسلط مجدد طالبان بر افغانستان سپری می‌شود، حکومت این گروه تا حالا از سوی هیچ کشوری به رسمیت شناخته نشده است، به شمول سه کشوری که حکمرانی قبلی طالبان را به رسمیت می‌شناخت: پاکستان، عربستان سعودی و امارت متحدهٔ عرب.

شماری از تحلیلگران به این باوراند که پالیسی‌های سختگیرانه بر زنان و دختران، حکومت تک گروهی طالبان که سایر جریان‌های سیاسی را نادیده گرفته، بی تفاوتی در مقابل خواست‌های جامعه بین المللی از جمله مبارزه بر ضد تندروان، و اختلافات درون گروهی از آزمون جدی است که افغانستان را در انزوای بین المللی قرار داده است.