خروج اجباری ده‌ها هزار مهاجر افغان از پاکستان و چالش‌های جدید آنان در افغانستان

اکثر این مهاجرین در چند روز گذشته با نزدیک شدن مهلت اول نومبر به مرز هجوم آورده اند که رسیدگی به چنین کتلهٔ بزرگ مهاجرین سبب دست و پاچگی مقامات در سمت افغانستان شده است.

مقامات حکومت طالبان می‌گویند که در یک ماه گذشته و از زمانی که حکومت پاکستان دستور خروج مهاجرین خارجی، به شمول ۱.۷ میلیون مهاجر افغان را صادر کرد، همه روزه هزاران مهاجر افغان از پاکستان به افغانستان برگشته‌اند.

اکثر این مهاجرین در چند روز گذشته با نزدیک شدن مهلت اول نومبر به مرز هجوم آورده اند که رسیدگی به چنین کتلهٔ بزرگ مهاجرین سبب دست و پاچگی مقامات در سمت افغانستان شده است.

خلیل حقانی، وزیر امور مهاجرین و عودت‌کنندگان حکومت طالبان به خبرگزاری فرانس پرس گفت: "ما همواره با آنان (مقامات پاکستانی) در تماس استیم و درخواست زمان بیشتر می‌کنیم. به مردم باید اجازه داده شود تا با عزت برگردند."

او در دیدار از یک مرکز رسیدگی به مهاجرین عودت کننده گفت: "آنها (پاکستانی‌ها) نباید به افغان‌ها مشکلات ایجاد کنند. آنها نباید دشمنان بیشتری بسازند."

در همین حال سفارت افغانستان مقیم اسلام‌آباد نیز گفته است که این اقدام پاکستان روابط بین این دو کشور را بیشتر آسیب می‌رساند.

پاکستان در اوایل ماه اکتوبر به همه مهاجرینی که به گونهٔ غیرقانونی در آن کشور به سر می‌برند مهلت داد که تا اول نومبر داوطلبانه از آن کشور خارج شوند،‌ در غیر آن نخست دستگیر و سپس اخراج خواهند شد.

به گفتهٔ یک مقام حکومت طالبان مراکز رسیدگی به عودت‌کنندگان در چند کیلومتری مرزها و همچنین کمپ‌هایی نیز برای خانواده‌هایی که جایی برای رفتن ندارند، ساخته شده است، اما به گفتهٔ این مقام هجوم سرسام‌آور عودت کنندگان یک "وضعیت اضطراری" را ایجاد کرده است.

در همین حال مقامات پاکستانی روز پنجشنبه صدها افغان فاقد اسناد قانونی را بازداشت کردند و متعهد شده اند که سرکوب مهاجرین فاقد اسناد را ادامه خواهند داد.

عبدالنصیر خان، معاون کمیشنری ناحیه مرزی تورخم، به خبرگزاری فرانس پرس گفت: "تعداد کثیری از افغان‌های فاقد مدرک به دلیل مهلت داده شده به تورخم آمدند... مردم هنوز می‌توانند داوطلبانه بازگردند، اما امروز تنها ۱۰۰۰ نفر در مرز حضور دارند."

حکومت پاکستان ادعا کرده است که مهاجرین افغان مقیم آن کشور، در خشونت‌ها و حملات اخیر در پاکستان دست داشته و روند اخراج اجباری را برای محافظت از "رفاه و امنیت" کشورشان به راه انداخته اند.

اما تحلیلگران به این عقیده اند که احتمالاً این یک تکتیک پاکستان برای فشار آوردن بر طالبان برای وادار کردن آنها به همکاری در زمینه‌های امنیتی باشد.

نهادهای مدافع حقوق بشر، دولت پاکستان را به توسل به تهدید، سواستفاده و بازداشت مهاجرین افغان برای وادار کردن آنان به اخراج اجباری متهم می‌کنند و افغان‌ها هفته‌ها است که از دستگیری‌های خودسرانه و اخاذی گزارش داده اند.

منیزه کاکر، وکیل حقوق بشر ساکن کراچی، گفت: "قانون اساسی پاکستان به هر فردی که در این خاک حضور دارد، حق محاکمه عادلانه را می‌دهد، اما این پناهندگان از این حق محروم شده اند."

با این حال، تحلیلگران می‌گویند که اخراج افغان های بدون مدرک از حمایت گستردهٔ پاکستانی‌ها برخوردار است زیرا به نظر آنان حضور درازمدت پناهجویان بار سنگینی را بر زیربناهای آن کشور وارد کرده است.