وضعیت بد امنیتی، اقتصادی و تنش های سیاسی در افغانستان سبب شده است تا تعدادی از شهروندان این کشور بیشتر از پیش، از دولت و جامعۀ شان ناراض باشند.
وزارت عدلیۀ افغانستان میگوید از ماه حمل سال جاری خورشیدی تا کنون۴۱۲ نفر درخواست ترک تابعیت کرده و در مقابل تنها سه نفر خواستار تابعیت افغان شده اند.
امان ریاضت سخنگوی وزارت عدلیۀ افغانستان میگوید سه شخصی که خواستار تابعیت افغانستان شده شوهران شان افغان هستند.
او گفت:
"البته بیشتر کسانی که درخواست اخذ یا ترک تابعیت میکنند. در کشور های دیگر به سر بردند ، مادر یا پدرشان تبعه آن کشور اند و یا ازدواج کرده و میخواهند ترک تابعیت بکنند. دیگر کسانی که مثلأ پدر و مادرشان یا یکی ازآنان تبعه افغانستان است آنان میخواهند دوباره بیایند به افغانستان و اخذ تابعیت کنند".
با سه تن از شهروندان افغان این سوال را مطرح ساختم اگر زمینۀ زندگی مرفه برای تان در یکی از کشورهای دیگر مساعد شود آیا حاضر استید ترک تابعیت کنید؟
زبیر معرفت محصل در یکی از پوهنتون های خصوصی است. او میگوید:
"من آماده استم ترک تابعیت کنم و در یک جای زندگی کنم که کم از کم برای انسان و انسانیت میاندیشد و با آزادی فکر و اندیشه مشکل ندارند".
مریم نیکزاد نیز محصل است. او میگوید حاضر در بدل زندگی مرفه ترک تابعیت کند.
" افغانستان یک کشور جنگ زده و در حال بحران است و از هرلحاظی زندگی انسان ها در حال تهدید است".
اما کسانی هم اند به مانند لیلما ظریفی که به گونۀ دیگری فکر میکنند. خانم لیلما معلم در یکی از مکاتب کابل است. او میگوید:
"هیچگاه ما نمیخواهیم کشور خود را ترک کنیم و پناهندگی دیگر کشورها را قبول داشته باشیم".
جواد حقیار که ماستری حقوق دارد در صحبت با صدای امریکا میگوید زمانی که دولتها نتوانند رفاه اجتماعی به میان آورند و خدمات اجتماعی را عرضه کنند، سبب ناخشنودی شهروندانش میشود. او افزود وضعیت نادرست اجتماعی، وجود مسایل خرافاتی در اجتماع، وضعیت بد اقتصادی سبب میشود که شهروندان از اجتماع شان فاصله بگیرند.
آقای حقیار همچنان به جایگاه کشورها در نظام بین الملل و تأثیر آن بالای شهروندانش نیز اشاره کرد:
"فکر میکنند که آنان تابعیت کشوری را دارند که نمیتواند یک چهره واقعی، خوشایند یا معتدل به جهانیان نشان دهد یا داشته باشد. این همهخود به خود در ذهن و ضمیر شهروند تأثیر گذار است. اگر ما تمام عوامل را زیر یک عنوان قرار دهیم میتوانیم یک بحران هویتی و اجتماعی برایش بگویم و این عوامل سبب به وجود آمدن این بحران هویتی میشود و سبب میگردد که شهروندان احساس بکنند که هویتی که از طرف دولت شان از منظر سیاسی برای شان داده میشود زیاد برای شان قابل قبول نیست و همینجا شهروندان خواستار ترک تابعیت میشوند".
مسأله ترک تابعیت در افغانستان در حالی مطرح شده استکه اکثر کشورها حاضرند شهروندان شان دارای دوتابعیت باشند، و به گونۀ معمول اکثر افغان های که در کشورهای اروپایی یا امریکایی و یا دیگر کشورها زندگی میکنند شهروندی افغانستان را نیز دارند.
به گفتۀ برخی از آگاهان اگر مسأله ترک تابعیت ادامه یابد و رقم ها درشت تر شود این مسأله برای آیندۀ افغانستان میتواند نگران کننده باشد.