یک نهاد امدادرسان موسوم به اسلامیک ریلیف (Islamic Relief) با نشر یک سروی تازه از وضعیت عودت‌کنندگان در تورخم نگرانی کرده و گفته است که این مهاجرین با مشکلات متعددی از رهگذر سرپناه، غذا، آموزش، تسهیلات بهداشتی و آب آشامیدنی مواجه اند.
این سروی که از طریق گفتگوی مستقیم با ۳۱۵ عودت‌کننده (۶۳ درصد مردان و ۳۷ در صد زنان) در تورخم تهیه شده، روز یکشنبه ۱۹ نومبر (۲۸ عقرب) نشر شد.
یافته‌های این سروی نشان می‌دهد که ۹۲ درصد از خانواده‌ها به آب آشامیدنی قابل حمل دسترسی ندارند؛ ۹۰ درصد بدون سرپناه استند و ۷۱ درصد نیز به تسهیلات بهداشتی به ویژه تشناب به آسانی دسترسی ندارند.
سروی گفته است: " هشتاد و سه درصد از سرپرستان خانواده‌های مصاحبه‌شده گفته اند که کمتر از دو وعده غذایی در روز دارند. ۹۰ درصد گزارش کردند که به آموزش و وسایل و ابزارهای آموزشی برای فرزندان خود دسترسی ندارند."
همچنان ۹۸ درصد از افراد مصاحبه‌شونده در قبال مسله حفاظتی نگرانی کرده اند که از این میان ۳۸ درصد در قبال محافظت کودکان، ۳۱ درصد در مورد محافظت از کهن‌سالان، نه درصد دربارۀ خشونت‌های مبتنی بر جنیست و هفت درصد نیز در خصوص امنیت شخصی شان نگران اند.
سروی گفته است که ۶۲ درصد مصاحبه‌شوندگان نگران مسایل بهداشت اند که از این میان ۳۹ درصد در قبال اسهالات و بیماری‌های جهاز هضمی، ۳۳ درصد در مورد مشکلات تنفسی، ۲۵ درصد در خصوص بیماری‌های روانی و سه درصد نیز دربارۀ جراحات شان نگرانی نشان داده اند.
اسلامیک ریلیف گفته است که هدف اولیه این سروی شناسایی و پاسخگویی به نیازهای عودت‌کنندگان افغان از پاکستان در منطقه مرزی تورخم بود و این سروی از طرح واکنش اضطراری در آینده پشتیبانی خواهد کرد.
حکومت موقت پاکستان در اوایل ماه اکتوبر اعلام کرد که شهروندان خارجی که بدون مدارک اقامت در آن کشور زیست دارند، که اکثراً شهروندان افغانستان اند، باید تا اول نومبر داوطلبانه آن کشور را ترک کنند، در غیر آن، بازداشت شده و به کشورهای شان باز گردانده می‌شوند.
کمیشنری عالی ملل متحد دو روز قبل گزارش داد که در مجموع، از زمان اعلام این خبر، بیش از ۳۵۰ هزار نفر به افغانستان بازگشته اند و تعداد افرادی که خسته به مرزها می‌رسند و نیاز به کمک‌های اضطراری دارند، همچنان در حال افزایش است.
این در حالی است که انوارالحق کاکر، سرپرست صدارت پاکستان، به تازگی در گفتگوی اختصاصی با شبکۀ جیو نیوز آن کشور گفت که در قبال مهاجرین فاقد مدرک اقامت و ادارۀ امور، حکومت این کشور باید تصامیم دشواری را اتخاذ کند.
کاکر تاکید کرد که حکومت پاکستان مهاجرین ثبت نام شدهٔ افغان را به کشورشان باز نمی‌گرداند و فقط مهاجرین بدون مدرک افغان اخراج می‌شوند.
واکنش طالبان
ملا عبدالغنی برادر، معاون اقتصادی ریاست‌الوزرای حکومت طالبان، روز یکشنبه، ۱۹ نومبر (۲۸ عقرب)، در نشست افتتاح کار شاهراه قندهار - ارزگان، دربارۀ تصمیم حکومت پاکستان مبنی بر اخراج مهاجرین افغان از آن کشور گفت که شیوه اخراج مهاجرین افغان از پاکستان در جهان نمونه‌ای ندارد.
عبدالغنی برادر گفت: "هیچ کشور دیگری در جهان این‌گونه مهاجرین را اخراج نکرده است."
او افزود که علاوه بر ساخت کمپ‌های اقامتی برای عودت‌کنندگان افغان از پاکستان، کمپ‌هایی نیز برای بازگشت مهاجرین افغان که از ایران بر می‌گردند، ساخته شده است.
عبدالسلام حنفی، معاون اداری ریاست‌الوزرای حکومت طالبان، روز یکشنبه در جریان بازدید از کمپ مهاجرین افغان در شهرک سپین بولدک ولایت قندهار گفت که تصمیم اخراج مهاجرین افغان از پاکستان خلاف اصول بین‌المللی است.
حنفی گفت: "از جانب همسایه ما در این زمستان خلاف تمام نورم‌ها اخراج غیرقانونی مهاجرین آغاز شد."
او که ریاست کمیسیون عالی عودت‌کنندگان افغان را به دوش دارد، گفت که اولویت عمدهٔ این کمیسیون، انتقال بازگشت‌کنندگان به مناطق اصلی شان است.
بر اساس آمار کمیشنری عالی ملل متحد در امور پناهندگان، پاکستان میزبان ۱.۳ میلیون پناهجوی ثبت شده افغان است در حالی که ۸۴۰ هزار نفر دیگر دارای کارت شناسایی استند که از آنها محافظت می‌کند.
کمیشنری عالی ملل متحد در امور پناهندگان گفته که تخمین زده می‌شود که ۱.۵ میلیون افغان دیگر بدون هیچ مدرکی در پاکستان زندگی می‌کنند، از جمله حدود ۶۰۰هزار نفر که پس از تسلط دوبارۀ طالبان بر افغانستان در اگست ۲۰۲۱، وارد آن کشور شدند.