پاکستان برای کاهش فشار بر ذخایر ارزی خود و گریز از تحریم‌های کشورهای غربی، تجارت جنس در ازای جنس را روی کالاهای خاص، از جمله نفت و گاز با افغانستان، ایران و روسیه مجاز کرده است.
وزارت تجارت پاکستان روز جمعه دوم جون (۱۲ جوزا) اعلام کرد که این میکانیزم تجاری فوراً اجرایی خواهد شد.
میکانیزم تبادله جنس در ازای جنس ۲۶ قلم کالا را فهرست می‌کند که نهادهای دولتی و خصوصی پاکستان می‌توانند آنها را به بازارهای افغانستان، ایران و روسیه صادر کنند. در مقابل، پاکستان می‌تواند نفت خام، گاز طبیعی مایع، محصولات کیمیاوی، کود، میوه، گندم، ماشین‌آلات صنعتی و سبزیجات را از این سه کشور وارد کنند.
سقوط شدید ارزش روپیه، واحد پول پاکستان، تورم روز افزون و کمبود انرژی سبب شده است تا اقتصاد این کشور در پرتگاه سقوط قرار گیرد. پاکستان با جمعیت بیش از ۲۳۰ میلیونی تلاش دارد تا بحران بازپرداخت قرضه‌ها را مدیریت کرده و تورم سرسام‌آور را مهار کند.
آمارهای رسمی نشان می‌دهند که تورم در ماه گذشته به نرخ بی‌پیشینه‌ای - نزدیک به ۳۸ در صد - رسیده است.
پاکستان با بدترین بحران اقتصادی که در چندین دههٔ گذشته پیشینه نداشته، دست و پنجه نرم می‌کند و هفتهٔ جاری بانک مرکزی این کشور گزارش داد که ذخایر ارزی این کشور به کمی بیش از چهار میلیارد دالر کاهش یافته که با این پول پاکستان می‌تواند تنها قیمت یک ماههٔ کالای وارداتی را بپردازد.
ایالات متحده و سایر کشورهای غربی تحریم‌های را بالای کشورهای ثالث برای خرید نفت ایران تعیین کرده است، اما ممکن تجارت جنس در ازای جنس را نادیده بگیرد.
پاکستان قرار است نخستین محموله نفت خام روسیه را در اواخر ماه جاری دریافت کند، اما اسلام آباد در مورد نحوهٔ پرداخت قیمت آن جزییات ارایه نکرده است.
مصداق ملک، وزیر دولت در امور نفت پاکستان، گفت که اسلام‌آباد براساس این قرارداد فقط نفت خام روسیه، نه محصولات پلایش شده، را خریداری خواهد کرد. او افزود که اگر نخستین معامله بدون کدام مشکلی انجام شود، خرید ممکن به ۱۰۰ هزار بشکه در روز افزایش یابد.
او هفتهٔ گذشته به خبرنگاران گفت: "صدهزار تن نفت روسیه تا پایان هفتهٔ اول یا آغاز هفتهٔ دوم ماه جون به پاکستان خواهد رسید."
پاکستان و ایران ماه گذشته نخستین بازار از شش بازار مرزی را که به گفتهٔ این دو کشور برای تقویت همکاری‌های تجاری دوجانبه ایجاد شده اند، افتتاح کردند.
انجمن فرشندگان نفت پاکستان ماه گذشته انتقاد کرد که ۳۵ در صد گاز و تیل فروخته شده در بازارهای پاکستان از ایران قاچاق می‌شود. این کشورها نزدیک به ۹۰۰ کیلومتر مرز مشترک دارند. پاکستان بیشتر قسمت‌های مرز را حصارکشی کرده تا از تردد غیرقانونی در هر دو جهت جلوگیری کند.
اما باوجود حصار کشی، تجار و ساکنان منطقه ادعا می‌کنند که قاچاق، به ویژه فرآورده‌های نفتی، توسط مرزبانان ایرانی و پاکستانی تسهیل می‌شود، اتهاماتی که مقامات هر دوکشور رد می‌کنند.
تجارت دوجانبه پاکستان با افغانستان، به ویژه واردات زغال سنگ، پس از تسلط مجدد طالبان در اگست سال ۲۰۲۱، به طور چشمگیری افزایش یافته است.
بازگشت طالبان به قدرت، کشورهای غربی را واداشت تا تمام کمک‌های اقتصادی را قطع کنند وتحریم‌های را به ویژه بر سکتور بانکی افغانستان اعمال کنند که انجام تجارت منظم با سایر کشورها را مشکل ساخته است.