واکنش ها به دهمین سالروز ترور برهان الدین ربانی

امروز دوشنبه ۲۰ سپتمبر (۲۹ سنبله) مصادف است با دهمین سالروز ترور برهان الدین ربانی، رییس جمهور پیشین افغانستان، که توسط یک فرد انتحاری که خود را نماینده گروه طالبان معرفی کرده بود، در منزل مسکونی اش واقع در ساحه وزیر اکبر خان کابل، کشته شد.

آقای ربانی در آن زمان در عین حال که رهبر جمعیت اسلامی افغانستان بود، ریاست شورای عالی صلح را نیز بر عهده داشت و هدف اصلی این شورا ایجاد تسهیلات برای مذاکرات صلح، به ویژه با گروه طالبان بود، گروهی که حال بر این کشور مسلط شده است.

رهبران پیشین و نخبگان سیاسی افغانستان در پیام های جداگانه به مناسبت دهمین سالروز درگذشت آقای ربانی، وی را سیاستمدار برجسته و صلح جو خوانده اند.

عبدالله عبدالله، رییس شورای عالی مصالحهٔ ملی افغانستان، در صفحهٔ فیسبوک رسمی این شورا، آقای ربانی را "پیشوای جهاد و مقاومت" خواند است.

صلاح الدین ربانی، پسر آقای ربانی نیز در صفحهٔ رسمی فیسبوک اش، نوشته است که "هدف نیم قرن مبارزه، جهاد و مقاومت استاد شهید، پاسداری از باورها و ارزش‌های دینی جامعه، حفظ استقلال و تمامیت ارضی کشور، برپایی نظام مبتنی بر اراده و‌ انتخاب مردم، تحقق عدالت اجتماعی و حفظ حقوق اساسی و شهروندی مردم افغانستان بود."

احمد ضیا مسعود، معاون پیشین ریاست جمهوری افغانستان، نیز در صفحهٔ فیسبوک از آقای ربانی به عنوان سیاستمداری یاد کرده است که "طرفدار اصلاحات سیاسی و تقسیم قدرت" در افغانستان بود.

آقای مسعود در این پیام همچنین نوشته است که "استاد شهید در مورد ساختار پارلمانی تاکید می‌کرد تا شرایط برای مشارکت سیاسی گسترده مساعد شود... و یک بستر سیاسی وسیع را برای مشارکت سیاسی همه اقوام فراهم کند."

عطا محمد نور نیز در یک پیام فیسبوک از کارنامه های برهان الدین ربانی در جریان مبارزات سیاسی‌اش ستایش کرده است.

آقای نور همچنین گفته است که آقای ربانی یکی از رویدادهای بزرگ تاریخی، یعنی "انتقال مسالمت آمیز قدرت را رقم زد و این سنت نیکو را پایه گذاری کرد .

عبداللطیف پدرام، رهبر کنگره ملی افغانستان، در صفحهٔ رسمی فیسبوک اش نوشته است که آقای ربانی "رهبر سیاسی یک مرد حکیم و دانا بود. در عین مجهز بودن به دانایی مرد سرشار از فضیلت، تواضع و فروتنی.''

در این میان عملکرد طالبان در دهمین سالروز درگذشت آقای ربانی متفاوت بود و آن اینکه لوحهٔ پوهنتون تعلیم و تربیه را حذف کردند، پوهنتون که پس از ترور آقای ربانی به "پوهنتون تعلیم و تربیه شهید برهان الدین ربانی" مسمی شد. این اقدام موجب انتقاد عطا محمد نور نیز شد.

آقای ربانی پس از سقوط حکومت داکتر نجیب الله، آخرین رییس جمهور چپگرای مورد حمایت اتحاد جماهیر شوروی سابق، بعد از دورهٔ دو ماههٔ ریاست جمهوری موقت صبغت الله مجددی، برای یک دوره چهار ماهه به حیث دومین رییس جمهور موقت مجاهدین بر اساس توافق گروه های مجاهدین به ارگ رسید. اما پس از دورهٔ چهار ماهه، آقای ربانی از طریق برگزاری "شورای اهل حل و عقد" به حیث نخستین رییس جمهور حکومت مجاهدین برگزیده شد.

دورهٔ ریاست جمهوری آقای ربانی با جنگ های خونین میان گروه های مختلف مجاهدین سپری شد تا اینکه در اواخر تابستان ۱۹۹۶ میلادی، گروه طالبان حاکمیت را در کابل به دست گرفتند. با آنهم جامعه بین المللی حکومت آقای ربانی را به رسمیت شناخت و پس از سرنگونی طالبان در اواخر ۲۰۰۱ میلادی، آقای ربانی بر اساس توافق بن، ریاست جمهوری را به صورت مسالمت آمیز به حامد کرزی، انتقال داد.

آقای ربانی پس از انتقال قدرت در عرصه سیاسی افغانستان فعال باقی ماند؛ عضو پارلمان افغانستان شد و سپس ریاست شواری صلح را بر عهده گرفت و زمانیکه با یکی از افرادیکه ظاهراً از سوی طالبان برای مذاکره معرفی شده بود، هدف حمله انتحاری قرار گرفت و جان باخت.