آیا در رسانه‌های افغانستان سانسور وجود دارد؟

رشد و تعدد رسانه‌ها در افغانستان در دو دهۀ اخیر بی پیشینه بوده است و هم اکنون افغانستان از رهگذر کمیت رسانه‌ها و آزادی بیان نه تنها در مقایسه با شش کشور همسایه اش بلکه در سطح منطقه در وضعیت بهتری قرار دارد.

به اساس معلومات وزارت اطلاعات و فرهنگ افغانسان ۱۲۱ تلویزیون، ۲۶۴ رادیو، ۱۳۳۱ نشریه چاپی و ۳۳ وبسایت در افغانستان فعالیت دارند.

با اینحال عوامل متعددی چون مصوونیت فزیکی و شغلی، تهدید زورمندان و حتا مقام‌های دولتی و گاهی هم‌ فشار مالکان رسانه‌ها بر خبرنگاران سبب شده است که آنان دست به خودسانسوری زده و خود صدای شان را خفه کنند.

شاهپور بختیار، خبرنگار رادیو تلویزیون ملی افغانستان می‌گوید که به دلیل حمایت نابسنده از خبرنگاران، فساد اداری و تهدید زورمندان، به طور عموم سانسور در رسانه‌های افغانستان موجود است.

آقای بختیار یکی از تجربه هایش را با صدای امریکا شریک کرد: "روی چگونگی فعالیت و تمویل شبکه داعش در ننگرهار گزارشی می‌ساختم. هنگامی که به سوی کابل می‌آمدم در جریان راه از سوی افراد ناشناس بالایم حمله شد، لت و کوب شدم و برایم اخطار دادند که اگر این مساله را تعقیب کنم زندگی اعضای فامیلم به خطر روبرو خواهد شد".

در شماری از موارد، قضایای خشونت علیه خبرنگاران به شمول ارعاب و تهدید، از سوی ادارات مسوول حکومت پیگرد جدی نمی‌شود که این خود سبب می‌شود که خبرنگاران خود را تنها و بی حمایت حس کرده و اقدام به خودسانسوری کنند.

مسوولان وزارت اطلاعات و فرهنگ افغانستان می‌گویند که حکومت حامی رسانه‌های آزاد و عاری از سانسور بوده و همه قضایای خشونت و بدرفتاری با خبرنگاران را پیگرد می‌کند.

عبدالمنان شیوای شرق، معین نشراتی وزارت اطلاعات و فرهنگ افغانستان به صدای امریکا گفت: "در برخی از حالات خود خبرنگار از تعقیب قضیه خشونت خود عقب نشینی کرده ‌است".

اما آقای بختیارمی‌گوید که اقدام حکومت جدی و به موقع نیست. او گفت: "در برخی حالات حتی هشت سال بعد به خبرنگار تماس گرفته شده و گفته شده است که حکومت می‌خواهد قضیۀ وی را تعقیب کند. پیشبرد این قضایا به این نوع چی سودی خواهد داشت؟"

دشواری‌های کار خبرنگاری زمانی سنگین‌تر می‌شود که خبرنگار یک زن باشد و آنهم در جامعۀ سنتی مثل افغانستان کار کند. خبرنگار زن در افغانستان افزون بر چالش‌های کار خبرنگاری با مشکلات عدیدۀ اجتماعی نیز روبرو اند.

نجما زلا، خبرنگار بی بی سی در کابل می‌گوید که برای اینکه خبرنگار فعالیت موثرتری داشته باشد باید روابط گسترده با طبقات مختلف داشته باشد، اما به گفتۀ وی گاهی مردم از این روابط کاری و مسلکی "تعبیر نادرست" می‌کنند. خانم زلا می‌گوید که مشکلات اجتماعی سبب کندی رشد و کارکرد مسکلی وی شده است.

مسکا نیازی، خبرنگار دیگر افغان نیز از مشکلات اجتماعی شاکی است. خانم نیازی به صدای امریکا گفت: "وقتی در افغانستان مشهور شوی در رسانه‌های اجتماعی به اسم تو حساب‌های بی‌شمار جعلی ساخته می‌شود و توسط همین حساب‌ها به شخصیت‌ها توهین می‌شود."

نی یا اداره حمایت از رسانه‌ها آزاد افغانستان می‌گوید که تنها در سال ۲۰۱۹ به تعداد ۱۱۵ قضیه خشونت علیه خبرنگاران در افغانستان ثبت شده ‌است.

Your browser doesn’t support HTML5

آیا در رسانه‌های افغانستان سانسور وجود دارد؟