مشاور امنیت ملی رییس جمهور پیشین افغانستان گفته است که در مورد ادعاهای مبنی بر اینکه آیا محمد اشرف غنی هنگام خروج ناگهانی از کشورش در اگست سال گذشته ۱۵۰ میلیون دلار پول نقد را با خود برده است یا خیر، به پرسش‌های متفش ویژۀ ایالات متحده پاسخ داده است.
حمدالله محب گفته است که در دسمبر سال گذشته به طور دواطلبانه با جان ساپکو، سرمفتش ویژۀ ایالات متحده برای بازسازی افغانستان (سیگار) در دفترش واقع در منطقهٔ آرلینگتن ایالت ورجینیا، ملاقات کرده و به سوالات مربوط به فساد اداری حکومت پیشین افغانستان که از حمایت امریکا برخوردار بود، پاسخ داده است.
آقای محب که یکجا با آقای غنی افغانستان را ترک کرد و مدتی با رییس جمهور پیشین افغانستان در ابوظبی بود، در مصاحبه‌ای با صدای امریکا گفت که "به سیگار حساب بانکی و همه دارایی‌هایم را تحویل دادم" و افزود که همکاری‌اش را با سیگار در جریان تحقیقات ادامه خواهد داد.
ایالات متحده بزرگترین تمویل کنندهٔ مالی افغانستان تا زمان سقوط حکومت پیشین آن کشور بود و کانگرس امریکا از سیگار خواسته است تا تحقیقاتی را در مورد اتهام هایی انجام بدهد که آیا آقای غنی هنگام فرار از افغانستان در اگست سال گذشته، میلیون‌ها دالر را با خود برده است یا خیر؟
سفارت روسیه در کابل برای نخستین بار در مورد اتهام انتقال پول نقد توسط رییس جمهور پیشین افغانستان گزارش داد. اما در مورد هیچ گونه شواهدی را ارایه نکرد.
آقای ساپکو گفته است که همکاران‌اش در پهلوی انجام تحقیق در مورد اتهام انتقال پول نقد توسط آقای غنی، چندین موضوع مرتبط دیگر را نیز مد نظر خواهند داشت.
آقای ساپکو گفت: ''چرا حکومت افغانستان بسیار سریع سقوط کرد؟ چرا اردو به سرعت سقوط کرد؟ به همه تسلیحات چه اتفاق افتاد؟ به پول، تیل و سایر چیز هاکه تا آخر ارسال کردیم، چه رخ داد؟"
سیگار انتطار دارد تا پاسخ این سوالات را پیدا کند و آنرا طی یک گزارش سری در ماه مارچ و یا اپریل به کانگرس ارایه کند. آقای ساپکو گفته است که بعد‌ها یک گزارش عمومی نیز نشر خواهد شد.
حمدالله محب هنگام سخنرانی در میان شماری از نظامیان پیشین افغانستان که تاریخ و محل آن مشخص نیست
با غنی مصاحبه صورت نگرفته است
فضل محمود فضلی، یکی دیگر از همکاران نزدیک آقای غنی بود که یکجا با وی افغانستان را ترک کرد و حال در سویدن زندگی می کند. آقای فضلی که هنوز هم با رییس جمهور پیشین افغانستان در تماس است، به صدای امریکا گفت سیگار تا حال از وی و آقای غنی سوالی نپرسیده است.
آقای غنی سه روز پس از آنکه افغانستان را ترک کرد، با نشر یک پیام ویدیویی گزارش و اتهام انتقال پول با خود را به شدت رد کرد و سپس از ملل متحد خواست تا تحقیقات مستقل را در مورد راه اندازی کند.
فضلی نیز مانند محب گفته است که مایل به همکاری با سیگار است تا به اثبات برساند که وی در هیچ پروندهٔ فساد اداری دخیل نبوده است، اما این مقام پیشین افغانستان در عین حال اعتراف کرد که فساد اداری در همه لایه‌های حکومت پیشین آن کشور وجود داشت.
آقای فضلی گفت: "دیوانگی است که بگویم فساد اداری وجود نداشت" و افزود که از ادارهٔ سیگار انتظار دارد تا تحقیقات همه جانبه را برای افشای فساد اداری در افغانستان انجام دهد.
بر اساس گزارش ها، محب و فضلی نسبت به هر مقام دیگر حکومت پیشین افغانستان با آقای غنی نزدیک بودند. هر دو مقام پیشین افغانستان گفتند که هدف از اتهام هایی که غنی با کیسه‌های دالر فرار کرده است، این است تا رییس جمهور پیشین افغانستان به عنوان متحد فاسد ایالات متحده بدنام شود.
فضلی گفت: "روابط مسکو با رییس جمهور غنی خراب بود و حتا برخی از رهبران آسیای مرکزی وی را امپریالیست غربی خطاب می کردند."
پول نقد
فضلی و محب هر دو گفتند که آنان از موجودیت مقدار زیاد پول نقد در قصر ریاست جمهوری افغانستان آگاهی نداشتند.
اما حامد کرزی، رییس جمهور پیشین افغانستان، تایید کرده است که دفترش کیسه‌های پول نقد را از استخبارات مرکزی ایالات متحده (CIA) و حکومت ایران دریافت می کرد. اما غنی چندین بار گفت که دفترش هرگز پول نقد را از CIA و سایر سازمان‌های استخباراتی دریافت نکرده است.
به گفتهٔ محب، غنی ادعا می کند که صلاحیت های اجرایی پول دولت را به یک کمیتهٔ حکومتی انتقال داده بود و هیچ اختیاری در روند قراردادی‌های ایالات متحده و ناتو برای کمک مالی اردوی افغانستان نداشته است.
اما سایرین می گویند که رییس جمهور پیشین افغانستان شخصاً نیاز نداشت کمک‌های مالی دریافت کند و از آن استفاده کند.
سید اکرم افضلی، رییس دیدبان شفافیت افغانستان گفت: "پول در بانک مرکزی افغانستان بود."
ساختمان و مقر اصلی بانک مرکزی افغانستان در مجاورت قصر ریاست جمهوری افغانستان موقعیت دارد، جاییکه منابع مالی، پول نقد و اشیای بسیاری قیمتی در آن حفظ می شود.
فضل محمود فضلی، یکی دیگر از نزدیک ترین افراد محمد اشرف غنی پنداشته می شد
بنا بر این، به گفتهٔ افضلی "انتقال پول از بانک مرکزی به قصر، کاری مشکلی نبود، به خصوص زمانیکه رییس بانک مرکزی پیرو و مرید غنی باشد."
افضلی افزود که غنی، اجمل احمدی، شهروند ایالات متحده را، حتا پس از آنکه نامزدی وی برای این سمت بارها از سوی پارلمان رد شد، به عنوان رییس بانک مرکزی حفظ کرد.
احمدی حال یکی از اعضای ارشد پوهنتون هاروارد است و رهبری یک گروه مطالعاتی را زیر عنوان "افغانستان - چه اتفاقی افتاد و چگونه با طالبان تعامل شد" بر عهده دارد. اما این مقام ارشد حکومت پیشین افغانستان به پرسش‌های صدای امریکا پاسخ نداد.
افضلی گفت: "فساد اداری در افغانستان فقط برای یک روز رخ نداد و ما نباید صرفا به آنچه در ۱۵ اگست اتفاق افتاد، تمرکز کنیم. پول‌های زیادی برای سال‌ها از افغانستان خارج شد و کسانی که در سطوح عالی فساد اداری دخیل بودند، منتظر آخرین روز جمهوریت نبودند تا پول فزیکی را از کشور خارج کنند."
حسابدهی
بر اساس گزارش پروژه هزینه‌های جنگ (Costs of War) پوهنتون براون، ایالات متحده از سال ۲۰۰۱ تا آخر ۲۰۲۱ میلادی، بیش از دو تریلیون دالر را در جنگ افغانستان مصرف کرد که شامل کمک کم و بیش ۱۴۰ میلیارد دالر برای پروژه‌های توسعه‌ای می شود.
بر اساس یافته‌های تحقیقات سیگار، دست کم ۱۵.۵ میلیارد کمک‌های مالی ایالات متحده در بخش توسعه، یا ضایع شد و یا هم از طریق تقلب و سوء استفاده، به هدر رفت.
حمدالله محب پذیرفت که موجودیت فساد اداری سیستماتیک موجب شد تا در نهایت یک سیستم در افغانستان از هم بپاشد.
محب مانند سایر افراد گفت که وی نیز نگران است که افراد "واقعا فاسد" که خود را از طریق سیستم‌های مالی و قراردادی های تحت نظارت ایالات متحده در افغانستان متمول کرده اند، حالا در نقاط مختلف جهان آزادانه سیر و سفر می کنند.
پس از سقوط حکومت پیشین افغانستان، ده‌ها هزار افغان به شمول مقام‌ها و قراردادیان حکومت پیشین افغانستان در خارج از افغانستان مهاجر شده اند.
در حال حاضر، تقاضا‌های روزافزون برای حسابده شدن مقام‌های پیشین افغانستان وجود دارد. حتا شماری از مقام‌های حکومت پیشین نیز خواهان نوعی حسابدهی از همکاران پیشین خود شده اند.
نصیر احمد فایق، شارژدافیر افغانستان در ملل متحد، هفتهٔ گذشته در شورای امنیت این سازمان گفت که مقام‌های حکومت پیشین باید حسابده و محاکمه شوند. او گفت: "منصفانه نیست که ۳۸ میلیون نفر [در افغانستان] گرسنه بمانند و مادران کودکان‌شان را برای بقای خود بفروشند، اما مقام‌های فاسد حکومت پیشین در خانه ها و عمارت‌های مجلل کشور‌های اروپایی و ایالات متحده زندگی کنند."
تحقیقات ادارهٔ سیگار سبب اتهامات جنایی و محاکمهٔ برخی افراد و شرکت‌ها اعم از امریکایی و افغان در محاکم فدرال ایالات متحده شده است. اما واضح نشده است که پس از تحقیقات سیگار علیه مقام‌های پیشین افغانستان که در گذشته به عنوان شرکای ایالات متحده مورد ستایش قرار گرفته بودند، در صورت تقلب و فساد، اتهامات جنایی وارد خواهد شد یا خیر؟
آقای ساپکو در پاسخ به سوال صدای امریکا گفت که "در پایان کار، ما فراتر از رییس جمهور غنی به دنبال خروج پول از کشور استیم."