زحل اکبری یک کارخانه کیک و کلچه‌پزی را در شهر هرات ایجاد کرده است که به گفتۀ وی اکثریت ۱۱ زن کارگر در این کارخانه فارغ تحصیلان پوهنتون‌اند که پس از به قدرت رسیدن طالبان در آگست ۲۰۲۱، وظایف شان را از دست دادند.
زنان در زیر حاکمیت طالبان اکثرا از کار در سکتور عامه و سازمان‌های غیر حکومتی منع شده اند. برعلاوۀ منع آموزش دختران بالاتر از صنف ششم، طالبان محدودیت‌های فزاینده‌ای را بر زنان و دختران در افغانستان اعمال کرده اند.
منع تحصیل زنان و دختران در دانشگاه‌ها و موسسات تحصیلات عالی، منع کار در ادارات دولتی به جز چند سکتور معدود، کار در سازمان‌های غیرحکومتی داخلی و خارجی به شمول دفاتر ملل متحد، منع رفتن به حمام، پارک‌های تفریحی و ورزشگاه‌ها، بخشی از این محدودیت‌هایی اند طالبان بر زنان و دختران افغان اعمال کرده‌اند.
با آنکه طالبان گفته‌اند آنان با کار زنان در سکتور خصوصی مشکل ندارند، آنان محدودیت‌های مشخصی را وضع کرده اند از جمله مسدود کردن آرایشگاه‌ها برای زنان. طالبان سال گذشته آرایشگاه‌ها را که ده‌ها هزار زن در این بخش مصروف کار بودند، مسدود کردند.
اکبری می‌گوید که ''بسیار زنان به خاطر گرفتن وظیفه به ما مراجعه می‌کنند، اما نمی‌توانیم آنان را استخدام کنیم'' زیرا به گفته او، منابع را در اختیار ندارد.
برنامه انکشافی سازمان ملل هفته گذشته با نشر گزارشی گفت که با وجود آزمون‌ها، تشبثات که توسط زنان مدیریت می‌شوند، به عنوان "راه نجات" برای زنان در افغانستان ظهور کرده است.
در یک نظرسنجی در مورد نزدیک به ۳۱۰۰ تشبثی که رهبری آن بر عهده زنان است، ۶۶ درصد پاسخ دهندگان گفته اند که افزایش فعالیت کسب و کار را تجربه کردند.
به گفته کانی ویگناراجا، معاون بخش آسیا و اقیانوسیۀ برنامۀ انکشافی سازمان ملل متحد، بیشتر زنان مایل اند به سمت فعالیت‌های تجارتی رو بیاورند.
آموزن‌های متعدد
ویگناراجا به صدای امریکا گفت که تشبثاتی که رهبری آن بر عهده زنان است، با مشکلات و آزمون‌های متعدد مواجه اند که شامل سرمایه مقرون به صرفه یا کم هزینه، مهارت‌های جدید عصری و در نهایت بازاریابی در داخل و خارج از افغانستان است.
سلما یوسف‌زی، رییس اتاق صنایع و تجارت زنان افغانستان، به صدای امریکا گفت که شمار تشبثات زنان در مقایسه با زمانیکه طالبان قدرت را در دست گرفتند و بسیاری از تشبثات که رهبری آن به دوش زنان بود، بسته شدند، حالا افزایش یافته است.
به گفته یوسف‌زی، بیش از ۹۱۲۶ تشبث که مالک آن زنان استند در اتاق تجارت و صنایع زنان افغانستان ثبت است و به صورت مجموعی ۱۲۰ هزار کسب و کار کوچک در افغانستان فعالیت دارند که رهبری آنرا زنان بر عهده دارند.
او گفت که کسب و کار زنان در بخش قالین‌باقی، لباس‌دوزی، زیورات، فرآوری میوه و سایر ساحات زراعتی متمرکز است.
به گفته یوسف‌زی، ''نبود مارکیت" برای تولیدات یکی از مشکلات عمده است که زنان تجارت پیشه با آن مواجه اند و آنان به مارکیت‌های خارجی دسترسی ندارند.
یوسف‌زی افزود: ''صادرات به مارکیت‌های خارج از کشور وجود ندارد و هیچ کشوری برای زنان تجارت پیشه ویزه صادر نمی‌کند."
به گفته او، اگر کسب و کار که رهبری آنرا زنان بر عهده دارند، حمایت شوند، آنان از ظرفیتی برخوردار‌اند تا زنان بیشتر را استخدام کنند، زیرا آنان از انجام وظایف در سکتور‌های عامه ممنوع شده‌اند.
گزینه‌های دیگر وجود ندارد
زنان به دلیلی که در حاکمیت طالبان از حقوق اساسی شان محروم شده‌اند، وضعیت صحت روانی آنان وخیم‌تر شده است، زیرا آنان در خانه‌های شان محصور شده‌اند.
عادله غفاری، یک باشنده شهر هرات، قبل از اینکه در کارخانه کیک و کلچه‌پزی وظیفه بگیرد، مجبور شد برای بیش از یک‌سال خانه بماند.
او در رشته تاریخ از پوهنتون فارغ شده است. غفاری می‌خواست معلم تاریخ شود و یا برای حکومت کار کند.
او می‌گوید: " پس از آنکه فارغ شدم، می‌خواستم منحیث معلم تاریخ وظیفه بگیرم و یا کارمند حکومت شود. اما نمی‌توانم."
به گفته غفاری ''حالا به جز کار در اینجا، هیچ گزینه‌ای ندارم. اما باید بگویم اینجا بهتر از آن است که در خانه ماند و هیچ کاری انجام داد.''
تشبثات کوچک؛ یگانه منبع اقتصادی برای زنان افغان که با محدودیت‌های طالبان معروض اند
زن خباز در یک نانوایی در شهر قندهار (تصویر از آرشیف صدای امریکا)