رهبران کشورهای مختلف جهان، روز یکشنبه هشتم دسمبر (۱۸ ماه قوس)، به سقوط رژیم بشار الاسد در سوریه واکنش نشان داده و اکثر آنان خواستار اعادۀ ثبات، حفاظت از اقلیتها و گفتمان سیاسی به هدف انتقال مسالمت آمیز قدرت برای جلوگیری از بروز هرج و مرج در سوریه شدند.
دونالد ترمپ، رییس جمهور منتخب ایالات متحده، سقوط رژیم اسد را به از دست دادن حمایت روسیه مرتبط دانست. او در رسانه اجتماعی تروث نگاشت: "اسد از بین رفت و حامی او، روسیه، روسیه، روسیه که از سوی ولادیمیر پوتین رهبری میشود، دیگر علاقهای به حفاظت بیشتر از او نداشت."
این اظهارات ترمپ، متعاقب یک اعلامیه شان ساویت، سخنگوی شورای امنیت ملی ایالات متحده، ابراز شد. ساویت در این اعلامیه گفت که جو بایدن، رییس جمهور ایالات متحده، از نزدیک آنچه را که "تحولات خارق العاده" خواند، تحت نظر دارد و با شرکای ایالات متحده در منطقه دایما در تماس میباشد.
جیک سولیوان، مشاور امنیت ملی قصر سفید، روز شنبه گفت که اولویت اصلی ایالات متحده در سوریه این است که اطمینان حاصل شود که "جنگ در سوریه منجر به ظهور مجدد داعش" نمیشود و ایالات متحده اقداماتی را "با نیروهای دموکراتیک سوریه و کردها" اتخاذ کرد تا از این موضوع اطمینان حاصل گردد.
از سوی دیگر، دانیال شپیرو، معاون وزیر دفاع ایالات متحده در امور شرق میانه در کنفرانس امنیتی گفتگوی منامه در بحرین گفت: "ایالات متحده به حضور خود در شرق سوریه ادامه داده و اقدامات لازم را برای جلوگیری از ظهور مجدد دولت اسلامی انجام خواهد داد."
استقبال طالبان
وزارت خارجۀ حکومت طالبان، روز یکشنبه با نشر اعلامیهای، تصرف دمشق را توسط جنگجویان مخالف رژیم اسد "کنترول مردم بر این شهر تحت رهبری هیات تحریر شام" خواند و ابراز امیدواری کرد مراحل باقیماندۀ این "انقلاب" نیز موثرانه اداره شود تا به ایجاد "یک سیستم حکومتداری با ثبات، متحد و صلح آمیز" منتهی گردد.
در این اعلامیه آمده است که وزارت خارجۀ حکومت طالبان "از تمام جوانب خارجی درگیر در سوریه میخواهد تا سیاست تعامل مثبت و همکاری سازنده را با یکدیگر و با رهبری تازه" روی دست گیرند تا سوریه را قادر به پیشرفت در راه پیشرو به سمت یک حکومتداری موثر با ثبات و امن، سازد.
واکنش روسیه
روسیه، در واکنش به تحولات در سوریه، به روز یکشنبه ابراز داشت که بشار الاسد، پس از گفتگو با جوانب درگیر از سمت ریاست جمهوری استعفا داد و سوریه را ترک گفت، اما در مورد اینکه اسد در کجا به سر میبرد، معلوماتی ارایه نکرد.
وزارت خارجه روسیه گفت: "در نتیجه مذاکرات میان اسد و جمعی از شرکت کنندگان در درگیریها در سوریه، او تصمیم گرفت تا از پست ریاست جمهوری استعفا دهد و کشور را ترک کند و دستوراتی را برای انتقال مسالمتآمیز قدرت ارایه کرد."
چین، سقوط رژیم اسد را "بازگشت به ثبات" برای سوریه خوانده است. وزارت خارجه چین، به روز یکشنبه، با نشر بیانیهای گفت که بیجینگ "از نزدیک تحولات را در قبال اوضاع در سوریه تعقیب میکند و امیدوار است که سوریه، هر چه زودتر، به ثبات بازگردد."
در بیانیه آمده است که حکومت چین به شهروندان چینی که خواهان ترک سوریه اند، کمک کرده و "از جوانب درگیر در سوریه خواسته است تا تدابیر عملی را برای تضمین امنیت" شهروندان و موسسات چینی اتخاذ کنند.
فرانسه، از سقوط اسد استقبال کرد و از مردم سوریه خواست تا "هر گونه افراط گرایی را رد کنند".
امانویل مکرون، رییس جمهور فرانسه، روز یکشنبه در شبکۀ ایکس نوشت: "حکومت وحشی اسد سقوط کرد، من به مردم سوریه و شجاعت و صبر آنان ادای احترام میکنم."
کرستوف لموین، سخنگوی وزارت خارجۀ فرانسه، نیز به انتقال صلحآمیز سیاسی در سوریه تاکید کرد. او گفت "در حالیکه رژیم اسد، در قرار دادن سوریها علیه یکدیگر هرگز کوتاهی نکرد و سوریه را منقسم و از هم پاشیده ساخت، حال زمان وحدت فرا رسیده است."
آلمان، در واکنش به اوضاع در سوریه، روی حفاظت کامل از اقلیتها تاکید کرد. انالینا بیربوک، وزیر خارجه آلمان، گفت: "این کشور به هر شکلی که شده، نباید حال به دست افراط گرایان بیفتد."
وزیر خارجۀ آلمان به "حفاظت کامل از اقلیتهای قومی و مذهبی مانند کردها، علویها و مسیحیان" و شمولیت همگانی سیاسی، تاکید ورزید.
ایران، حامی اسد
ایران، که یکی از متحدین رژیم بشار الاسد محسوب میشود، برای رسیدگی به بحران در سوریه به گفتگوی سیاسی تاکید کرده است.
تلویزیون دولتی ایران گزارش داد که دپلوماتان ایرانی، قبل از وقوع حمله از سوی "افراد ناشناس" به روز یکشنبه بر سفارت این کشور در دمشق، این سفارت را ترک کرده بودند.
عباس عراقچی، وزیر خارجۀ ایران به روز شنبه خواهان "گفتگوی سیاسی" میان حکومت سوریه و گروه های مخالف شد.
ترکیه، سوریه را کشوری در آشوب خواند. هاکان فیدان، وزیر خارجه ترکیه گفت که سرنگونی رژیم اسد، ناگهانی نبود بلکه در نتیجۀ یک جنگ داخلی شدید به وقوع پیوست.
فیدان گفت: " معلومدار این (سقوط) در طول یک شب به وقوع نپیوست و این کشور در طول ۱۳ سال گذشته در آشوب به سر میبرد. ...رژیم اسد فروپاشید و کنترول کشور در حال تغییر است".
امارات متحده عربی، بر کار مشترک در سوریه تاکید کرد. انور قرقاش، مشاور رییس جمهور امارات، به روز یکشنبه، مردم سوریه را به همکاری برای جلوگیری از هرج و مرج تشویق کرد. او ضمن ابراز امیدواری به کار مشترک سوریها گفت: "ما نمیخواهیم که شاهد وقوع یک هرج و مرج قریب الوقوع باشیم."
بریتانیا، نیز به راه حل سیاسی برای آوردن ثبات در سوریه تاکید کرد. انجلا راینر، معاون صدراعظم بریتانیا، به اسکای نیوز گفت: "دیکتاتوری و تروریزم، مشکلاتی را برای مردم سوریه، که از قبل با مشکلات زیادی مواجه بودند، ایجاد کرد و به همین دلیل ما باید یک راه حل سیاسی داشته باشیم که در آن حکومت بر مبنای علایق مردم سوریه عمل کند."
انتونیو تاجانی، وزیر خارجۀ ایتالیا، در شبکه ایکس نوشت: "من با نگرانی، تحولات در سوریه را دنبال میکنم و با سفارت ما در دمشق و با دفتر صدراعظم در تماس هستم."
گیر پیدرسن، نماینده ویژه سازمان ملل متحد در امور سوریه، در یک اعلامیه، از تمام شهروندان سوریه خواست تا در بازسازی جامعه خود به گفتگو، وحدت، احترام به قوانین بین المللی بشری و حقوق بشر اولویت بدهند.
پیدرسن افزود که آماده است تا از مردم سوریه، در این راه به سمت ثبات و آینده همه شمول، حمایت کند. وی این تحول را یک "نقطه عطف" در تاریخ سوریه خواند که در آن به گفته وی، مردم بعد از ۱۴ سال جنگ داخلی و "تجربه یک فصل تاریک و مملو از زخم های عمیق به سمت یک فصل تازه با صلح، آشتی، عزت و همه شمول برای سوری ها" در حرکت اند.
تحولات در سوریه با حملات ناگهانی گروه هیات تحریر شام آغاز شد. هیات تحریر الشام، یک گروه اسلام گرا، با حمایت ترکیه و گروههای متحد خود به تاریخ ۲۷ نومبر یک حملهٔ سریع و غافلگیرانه را در شمال غرب سوریه در نزدیک مرز ترکیه انجام داد و بخشهایی از قلمروآن کشور، از جمله شهر حلب و حما، را از کنترول حکومت دمشق بیرون کرد. این حملات نهایتا منجر به سقوط رژیم بشار الاسد و خروج وی از سوریه شد.