دفتر هیات معاونت سازمان ملل متحد برای افغانستان (یوناما) با ابراز نگرانی از "تبعیض سیستماتیک" طالبان علیه زنان و دختران گفته است که وضعیت حقوق بشری در این کشور همچنان وخیم باقی مانده است.
امروز ۱۰ دسمبر (۱۹ قوس) روز جهانی حقوق بشر است، امسال این روز به مناسبت هفتادو پنجمین سالگرد تصویب اعلامیه جهانی حقوق بشر در مراسم ویژه‌ای در سراسر جهان گرامی داشته می‌شود.
روزا اوتنبایووا، نمایندۀ ویژۀ منشی عمومی ملل متحد برای افغانستان و رییس یوناما، گفته است: "با وجود بهبود وضعیت امنیتی در نتیجه کاهش خشونت‌های مسلحانه پس از اگست ۲۰۲۱ وضعیت حقوق بشر در افغانستان همچنان وخیم است. سوابق حقوق بشر مقامات حاکم به ویژه با تبعیض سیستماتیک آنها علیه زنان و دخترانی که از بیشتر عرصه‌های زندگی روزمره و عمومی حذف شده اند، مشخص شده است."
دفتر هیات معاونت ملل متحد در اعلامیه‌ای از حکومت طالبان بار دیگر خواسته است که برای ایجاد آینده‌ای باثبات، صلح‌آمیز و مرفه برای افغانستان، پذیرش و حمایت از تعهدات حقوق بشری را مبنا قرار دهد.
اعلامیه جهانی حقوق بشر به تاریخ ۱۰ دسمبر ۱۹۴۸ در مجمع عمومی سازمان ملل متحد تصویب شد و افغانستان نیز در میان اعضای این سازمان از تصویب آن حمایت کرد.
روزا اوتنبایووا گفته است: "در این سالگرد ویژه، می‌خواهم به مقامات حاکم یادآوری کنم که افغانستان به عنوان یک کشور عضو معاهدات بین‌المللی حقوق بشر باقی مانده که بخش اساسی حقوق بین‌الملل است و افغانستان در آن نقش تاریخی داشته است."
او تاکید کرده است که حکومت طالبان تعهد قانونی و مسوولیت وسیع‌تری در قبال همه شهروندان افغانستان برای ترویج و حمایت از حقوق بشر، به طور خاص حقوق زنان و دختران دارد.
دفتر هیات معاونت ملل متحد برای افغانستان گفته است که علاوه بر محدودیت‌های فزاینده بر زنان و دختران، این اداره به مستندکردن موارد کشتارهای غیرقانونی، شکنجه و بدرفتاری، شکنجه بدنی، بازداشت خودسرانه و سایر موارد نقض حقوق زندانیان در افغانستان ادامه می‌دهد.
فیونا فریزر، نماینده کمیشنری عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد برای افغانستان، گفته است از روز حقوق بشر در جهان در حالی تجلیل می‌شود که بسیاری از مدافعان حقوق بشر افغان برای حفاظت از اصول اساسی اعلامیه جهانی حقوق بشر، عدالت و آزادی بهای سنگینی را می‌پردازند.
طالبان هنوز در خصوص این اعلامیه‌ای ملل متحد واکنش نشان نداده، اما پیش از این مقامات این گروه مدعی شده بودند که حقوق بشری زنان در چوکات شرعی در افغانستان تامین است.
واکنش‌ها به وضعیت حقوق بشر و تاکید بر رهایی فعالان زن
رینا امیری، نماینده ویژه وزارت خارجهٔ امریکا در امور زنان، دختران و حقوق بشر افغانستان به مناسبت روز جهانی حقوق بشر گفته است که احکام و دستورات تبعیض‌آمیز طالبان در مورد زنان و دختران افغان یکی از بدترین موارد نقض حقوق بشر در جهان است.
امیری ناوقت شنبه نهم دسمبر (۱۸ قوس) در شبکه اجتماعی ایکس از طالبان خواست که به مناسبت فرارسیدن روز جهانی حقوق بشر، ژولیا پارسی، منیژه صدیقی، ندا پروانی، پریسا آزاد و سایر مدافعان حقوق بشر که به دلیل بلندکردن صدا برای حقوق افغان‌ها بازداشت شدند، را آزاد کنند.
او گفته است: "آنها باید ستایش شوند نه اینکه جزا ببینند، احکام تبعیض‌آمیز طالبان که زنان و دختران را هدف قرار می‌دهد، برخی از فجیع‌ترین موارد نقض حقوق بشر در جهان است."
وزارت مالیۀ ایالات متحده به مناسبت هفتادپنجمین سالگرد تصویب اعلامیه جهانی حقوق بشر در ۱۰ دسمبر، دو مقام طالبان، فریدالدین محمود، ریيس اکادمی علوم و خالد حنفی، وزیر امر به معروف و نهی از منکر حکومت طالبان را "به دلیل نقض جدی حقوق بشر در رابطه با سرکوب زنان و دختران، از جمله از طریق محدود کردن دسترسی به آموزش متوسطه برای زنان و دختران در افغانستان صرفاً بر اساس جنسیت" به فهرست تحریم‌هایش افزود.
امیری از وضع تحریم‌های وزارت مالیۀ ایالات متحده بر محمدخالد حنفی و فریدالدین محمود، دو مقام ارشد حکومت طالبان دفاع کرده و گفته است که دست‌اندرکاران سرکوب زنان و دختران افغانستان باید در قبال عملکردشان پاسخگو قرار داده شوند.
در این حال، ریچارد بنیت، گزارشگر ویژۀ شورای حقوق بشر ملل متحد، نیز با نشر پیامی خواستار رهایی فعالان زن از بند طالبان شده است.
او در صفحهٔ اجتماعی ایکس‌اش نگاشته است: "من از طالبان می‌خواهم که [هفتادوپنجمین سالگرد تصویب اعلامیه] حقوق بشررا با آزادکردن تمامی مدافعان حقوق بشر که به دلیل دفاع از حقوق بشر بازداشت شده اند، به شمول چهار فعال زن که به تاریخ ۱۹ سپتمبر در افغانستان بازداشت شده‌اند، تجلیل کنند."
بنیت مدافعان حقوق بشر افغانستان در داخل و خارج از افغانستان را که در مبارزه برای برابری، عدالت و کرامت برای همه، انعطاف پذیری و عزم باورنکردنی از خود نشان می‌دهند، نیز ستوده و تاکید کرده است که هیچ کس نباید به خاطر دفاع از حقوق بشر بازداشت شود.
نصیر احمد فایق، سرپرست نمایندگی افغانستان در سازمان ملل متحد، نیز با نشر پیامی در شبکه اجتماعی ایکس گفته است که هفتادوپنجمین سالگرد تصویب اعلامیه جهانی حقوق بشر در حالی برگزار می‌شود که حقوق اساسی مردم از جمله حقوق سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و به ویژه حقوق و آزادی‌های زنان و دختران در افغانستان توسط طالبان صریحاً نقض شده است.
فایق گفته است: "هیچ نوع حفاظت و حراست قانونی از حق زندگی، آزادی، امنیت شخصی و حریم خصوصی شهروندان وجود ندارد."
درخواست حمایت از مدافعان حقوق بشر در افغانستان
کمیته مدافعان حقوق بشر در نامه‌ای سرگشاده خواستار تقویت مکانیزم‌های امنیتی برای جلوگیری از اقدامات "ظالمانهٔ" طالبان علیه مدافعان حقوق بشر در این کشور و اولویت دادن به آنها شده است.
این نامه عنوانی ریچارد بنت، رینا امیری و توماس نیکلاسن، نماینده ویژه اتحادیه اروپا برای افغانستان به تاریخ نهم دسمبر (۱۸ قوس) نگاشته شده است.
این کمیته گفته است که زنان فعال حقوق بشر در افغانستان با چالش‌های زیادی روبرو اند، برخی از آنها شروع به خود سانسور و محدود کردن زندگی روزمره کرده اند و برخی دیگر اگر فرصتی پیدا کردند، صدای خود را بلند می‌کنند.
در نامه آمده است: "مدافعان فعلی که سیستم‌های مرتبط با خشونت، تبعیض جنسیتی و تصورات مردسالارانه را در برابر زنان به چالش می‌کشند، طالبان آنها را دشمن خطاب می‌کنند."
در نامه کمیته مدافعان حقوق بشر افغانستان به بازداشت تعدادی از فعالان حقوق بشر توسط حکومت طالبان در افغانستان و "کشتار وحشیانه" برخی از فعالان زن اشاره شده و آمده است که به دلیل سانسور حکومت طالبان، اکثر این حوادث گزارش نمی‌شود.
این نهاد از ایالات متحده، اتحادیه اروپا و سازمان ملل متحد خواسته است که حمایت از افغان‌های آسیب‌پذیر و در معرض خطر را در اولویت قرار دهند.