افزایش فساد اداری در نظامی آموزشی افغانستان ۳۳ در صد افغان ها را معتقد ساخته که نظام آموزشی کشور شان را "مفسد" عنوان کنند.
این یکی از یافته های گزارش جدید سازمان شفافیت بین المللی مستقر در آلمان است که افغانستان را از لحاظ موجودیت فساد اداری در نظامی آموزشی، ششم کشور قرار داده است.
مقام های افغان یافته های این گزارش را رد نمی کنند، اما می گویند که پیمانۀ موجودیت فساد در نظام آموزشی به این حد نیست.
این گزارش می افزاید که در حدود ۲۰ در صد مردم افغانستان در نظام آموزشی آن کشور رشوت پرداخته اند.
رشوه ستانی توسط استادان مکاتب و پوهنتون ها، تقرر اقارب و نزدیکان در سمت های حکومتی، توزیع بورس های تحصیلی بدون در نظرداشت اصل لیاقت و شایسته سالاری، و فساد در امتحانات کانکور از جمله مواردی است که از آنها به عنوان فساد در نظام آموزشی افغانستان نام برده می شود.
انواع فساد
محمد عثمان بابری معیین علمی وزارت تحصیلات عالی افغانستان می گوید که ممکن برخی موارد محدود رشوه ستانی توسط استادان پوهنتون ها و یا کارمندان وزارت تحصیلات عالی موجود باشد، ولی او موجودیت هرگونه رشوه ستانی، تعصب های قومی و قانون شکنی را بصورت گسترده در آن وزارت رد کرد.
اما احمد الله موج محصل یکی از پوهنتون های دولتی و رئیس بخش افغانستان یکی از بزرگترین اتحادیه های محصلین جهان بنام "آیسک" خود را یکی از قربانیان فساد نظام آموزشی کشورش خوانده به صدای امریکا گفت "در بخش امتحانات درسی استاد ها در مقابل یک کارت تیلیفون ۲۵۰ افغانی الی به ارزش یک موتر و حتی دیگر تقاضا ها آنها رشوه می گیرند و فساد اداری را دامن زده و ترویج می کنند."
آقای بابری می گوید مسئولین نظام آموزشی افغانستان وظیفۀ سنگین و چند برابر در ارتباط به مبارزه با فساد دارند. او به مسئولیت محصلین نهاد های تحصیلات عالی افغانستان نیز بخاطر محو فساد تاکید کرده گفت "فکر می کنم فرق جامعه تحصیلی افغانستان با سایر بخش های جامعه باید در بیداری، پویایی و سازندگی باشد تا ما آینده افغانستان را بسازیم."
آزمون کانکور
عزیزالله لودین رئیس اداره عالی نظارت بر تطبیق استراتیژی مبارزه علیه فساد اداری می گوید که اداره اش به منظور جلوگیری از فساد در کانکور پیشنهاد نمود تا امتحانات مذکور بخاطر راه یافتن به پوهنتون ها باید از بین برود.
آقای لودین می گوید "چون در مورد کانکور یک سلسله سر و صدا ها بلند بود، پیشنهاد کردیم تا امتحان کانکور بکلی از بین برده شود. و در عوض سیستم عملی گردد که به اساس آن تمام شاگردان که نمرات شان طی صنوف ۹، ۱۰، ۱۱ و ۱۲ از ۷۵ در صد بلند باشد به پوهنتون ها راه یابند."
محمد آصف ننگ معیین تخنیکی و مسلکی وزارت معارف افغانستان می گوید انکار کلی از موجودیت فساد "غیر واقع بینانه" است. آقای ننگ به رادیو آشنا گفت که وزارت معارف برعلاوه تلاش های جدی بخاطر مبارزه با فساد در آن وزارت، نصاب تعلیمی را نیز تهیه نموده که در آن پیام های مبارزه با فساد برای متعلمین گنجانیده شده است.
انتخابی بودن رهبری پوهنتون ها، ایجاد و تقویت اتحادیه های متعلمین و محصلین برای دفاع از حقوق آنان، ایجاد شفافیت بیشتر در برگزاری امتحانات کانکور، تقرر استادان و توزیع بورسیه ها، و همکاری دانش آموزان و استادان از جمله اقداماتی است که به گفته کارشناسان در کاهش فساد در نظام آموزشی ممد واقع می گردد.
این یکی از یافته های گزارش جدید سازمان شفافیت بین المللی مستقر در آلمان است که افغانستان را از لحاظ موجودیت فساد اداری در نظامی آموزشی، ششم کشور قرار داده است.
مقام های افغان یافته های این گزارش را رد نمی کنند، اما می گویند که پیمانۀ موجودیت فساد در نظام آموزشی به این حد نیست.
این گزارش می افزاید که در حدود ۲۰ در صد مردم افغانستان در نظام آموزشی آن کشور رشوت پرداخته اند.
رشوه ستانی توسط استادان مکاتب و پوهنتون ها، تقرر اقارب و نزدیکان در سمت های حکومتی، توزیع بورس های تحصیلی بدون در نظرداشت اصل لیاقت و شایسته سالاری، و فساد در امتحانات کانکور از جمله مواردی است که از آنها به عنوان فساد در نظام آموزشی افغانستان نام برده می شود.
انواع فساد
محمد عثمان بابری معیین علمی وزارت تحصیلات عالی افغانستان می گوید که ممکن برخی موارد محدود رشوه ستانی توسط استادان پوهنتون ها و یا کارمندان وزارت تحصیلات عالی موجود باشد، ولی او موجودیت هرگونه رشوه ستانی، تعصب های قومی و قانون شکنی را بصورت گسترده در آن وزارت رد کرد.
اما احمد الله موج محصل یکی از پوهنتون های دولتی و رئیس بخش افغانستان یکی از بزرگترین اتحادیه های محصلین جهان بنام "آیسک" خود را یکی از قربانیان فساد نظام آموزشی کشورش خوانده به صدای امریکا گفت "در بخش امتحانات درسی استاد ها در مقابل یک کارت تیلیفون ۲۵۰ افغانی الی به ارزش یک موتر و حتی دیگر تقاضا ها آنها رشوه می گیرند و فساد اداری را دامن زده و ترویج می کنند."
آقای بابری می گوید مسئولین نظام آموزشی افغانستان وظیفۀ سنگین و چند برابر در ارتباط به مبارزه با فساد دارند. او به مسئولیت محصلین نهاد های تحصیلات عالی افغانستان نیز بخاطر محو فساد تاکید کرده گفت "فکر می کنم فرق جامعه تحصیلی افغانستان با سایر بخش های جامعه باید در بیداری، پویایی و سازندگی باشد تا ما آینده افغانستان را بسازیم."
آزمون کانکور
عزیزالله لودین رئیس اداره عالی نظارت بر تطبیق استراتیژی مبارزه علیه فساد اداری می گوید که اداره اش به منظور جلوگیری از فساد در کانکور پیشنهاد نمود تا امتحانات مذکور بخاطر راه یافتن به پوهنتون ها باید از بین برود.
آقای لودین می گوید "چون در مورد کانکور یک سلسله سر و صدا ها بلند بود، پیشنهاد کردیم تا امتحان کانکور بکلی از بین برده شود. و در عوض سیستم عملی گردد که به اساس آن تمام شاگردان که نمرات شان طی صنوف ۹، ۱۰، ۱۱ و ۱۲ از ۷۵ در صد بلند باشد به پوهنتون ها راه یابند."
محمد آصف ننگ معیین تخنیکی و مسلکی وزارت معارف افغانستان می گوید انکار کلی از موجودیت فساد "غیر واقع بینانه" است. آقای ننگ به رادیو آشنا گفت که وزارت معارف برعلاوه تلاش های جدی بخاطر مبارزه با فساد در آن وزارت، نصاب تعلیمی را نیز تهیه نموده که در آن پیام های مبارزه با فساد برای متعلمین گنجانیده شده است.
انتخابی بودن رهبری پوهنتون ها، ایجاد و تقویت اتحادیه های متعلمین و محصلین برای دفاع از حقوق آنان، ایجاد شفافیت بیشتر در برگزاری امتحانات کانکور، تقرر استادان و توزیع بورسیه ها، و همکاری دانش آموزان و استادان از جمله اقداماتی است که به گفته کارشناسان در کاهش فساد در نظام آموزشی ممد واقع می گردد.