معدن مس افغانستان که گمان می‌رود بزرگترین ذخیرهٔ مس جهان باشد، در پای تندیس‌های باستانی بودا که در مغاره‌های خرمایی‌رنگ مس عینک حک شده، چشم امید حاکمان طالبان را به چین بسته است.
طالبان امیدوار اند که بیجینگ آن را به منبع درآمد به این کشور مبدل کند که در حال حاضر به دلیل تعزیرات شدید اقتصادی بین المللی با کمبود نقدینگی مواجه است.
جنگجویان این گروه که در گذشته تخریب این تندیس‌ها را در سر داشتند، اکنون از آن محافظت می‌کنند.
دو دهه پیش، زمانی که گروه طالبان برای بار نخست به قدرت رسید، مجسمهٔ های بزرگ بودا در ولایت بامیان را زیر نام نشانه‌ای از بت‌پرستی نابود کردند؛ اقدامی که واکنش شدید جهانی را سبب شد.
حکم‌الله مبارز، مسوول امنیت طالبان در معدن مس عینک در اشاره به بقایای صومعه‌ای که در قرن اول میلادی توسط راهبان بودایی اعمار شده بود گفت که حفاظت از این مکان کلیدی برای کسب سرمایه‌گذاری میلیارد دالری چین است. او به اوسوشیتدپرس گفت: "حفاظت از آنها برای ما و برای چینی‌ها بسیار اهمیت دارد."
مبارز پیش از این مسوول قطعه‌ای از طالبان در کوهستان‌های اطراف این ساحه بود که با نیروهای افغان می‌جنگید، اما پس از سقوط جمهوریت حفاظت این ساحه را به دوش گرفت.
طالبان ذخایر منرال افغانستان را که ارزش آن یک تریلیارد دالر تخمین شده است، کلیدی برای یک آیندهٔ شکوفا می‌دانند؛ ذخایری که به دلیل جنگ دست ناخورده باقی مانده است.
اکنون کشورهای متعدد، به شمول ایران، روسیه و ترکیه در تلاش سرمایه‌گذاری در افغانستان اند، اما چین پیش‌گامتر از دیگران است.
بیجینگ با آغاز پروژهٔ استخراج معدن مس عینک، نخستین قدرت جهانی خواهد بود که در افغانستان زیر کنترول طالبان پروژه‌ای به این بزرگی را راه اندازی می‌کند.
دولت به رهبری حامد کرزی، رییس جمهور پیشین افغانستان در سال ۲۰۰۸ قرار داد ۳۰ سالهٔ استخراج معدن مس عینک لوگر را با چین امضا کرد؛ معدنی که بر اساس پژوهش‌ها ۱۲ میلیون تن مس دارد.
اما این پروژه به دلیل مشکلات لوژستیکی و قراردادی و امنیتی در سال ۲۰۱۴ متوقف شد و کارکنان چینی افغانستان را ترک کردند.
شهاب‌الدین دلاور، سرپرست وزارت معادن و پترولیم طالبان از کارمندانش خواست تا با شرکت‌های دولتی چین به تماس شوند.
بر اساس معلومات این وزارت، شهاب‌الدین دلاور در شش ماه اخیر دوبار با شرکت‌های Metallurgical Group Corporation and Jiangxi Copper Ltd چین دوبار به گونهٔ مجازی ملاقات کرده است و از آنان خواسته است دوباره برگردند و بر اساس قرارداد سال ۲۰۰۸ به کار شان ادامه دهند.
قرار است تیم تخنیکی این شرکت‌های چینی به هدف حل مشکلات باقی‌مانده در هفته‌های اخیر به کابل بروند.
تغییر موقعیت بقایای صومعهٔ بودایی یکی از موارد مهم است، اما شرکت‌های چینی تلاش دارند شرایط قرارداد را دوباره به بحث بگیرند، به ویژه کاهش مالیات و کاهش پنجاه فیصد، ۱۹.۵ در صد حق امتیاز؛ فیصدی که با فروش هر تن مس به حکومت پرداخته می‌شود.
سفیر چین در افغانستان بدون ارایه معلومات بیشتر گفته است که مذاکره با طالبان در این خصوص جریان دارد.
برای چین جهت حفظ جایگاهش منحیث منبع تولید جهانی، دسترسی به مس افغانستان فرصت کلیدی است. این کشور تا اکنون حکومت طالبان را به رسمیت نشناخته است، اما به کرات خواستار رهایی دارایی‌های راکد‌شدهٔ افغانستان شده است.
بر اساس معلومات هردوجانب، برای افغانستان، معدن مس عینک سالانه ۲۵۰ تا ۳۰۰ میلیون دالر عاید می‌آورد و بر علاوه از بابت فیس‌ها براساس طول این قرارداد، ۸۰۰ میلیون دالر دیگر به عواید این کشور اضافه می‌شود.
معدن مس عینک در دههٔ ۱۹۶۰ توسط زمین‌شناسان فرانسوی کشف شد.