نمایندۀ خاص سر منشی سازمان ملل متحد می‌گوید که با سپری شدن شش ماه از تسلط طالبان، این کشور به نقطۀ برگشت ناپذیر نزدیک می‌شود و به گفتۀ وی زمان آن فرا رسیده است که کشورها تعامل خود را با مقامات جدید افغانستان تعمیق کنند و برای جلوگیری از سقوط غیرقابل برگشت اقتصاد در این کشور اقدام کنند.
دیبرا لاینز، نمایندۀ خاص سر منشی سازمان ملل متحد و رییس هیات معاونت سازمان ملل متحد (یوناما) روز چهار شنبه دوم مارچ (۱۱ حوت) خطاب به شورای امنیت سازمان ملل متحد گفت:"شش ماه بلاتکلیفی سیستم‌های اجتماعی و اقتصادی حیاتی را از بین می‌برد و جمعیت را به سمت عدم اطمینان بیشتر سوق می‌دهد."
نمایندۀ خاص سر منشی سازمان ملل متحد گفت: "امروز، روشن شده است که کمک واقعی به مردم افغانستان بدون همکاری با مقامات طالبان غیرممکن خواهد بود. "
شورای امنیت سازمان ملل متحد روز چهارشنبه نشست ویژه‌ای را در مورد وضعیت افغانستان برگزار کرد که طی آن خواستار پاسخگویی طالبان در برابر خواست‌های داخلی و جامعه جهانی برای حل بحران بشری و تامین صلح و ثبات در این کشور شد.
در جریان یک ماه گذشته این دومین نشست شورای امنیت سازمان ملل متحد است که در مورد وضعیت جاری این کشور برگزار می‌شود.
خانم لاینز به عنوان اولین سخنران در نشست ویژه شورای امینت سازمان ملل متحد با ابراز امتنان از مساعدت کشورهای کمک کننده، به اعضای این شورا گفت که وی معتقد است که با پایان یافتن فصل زمستان "شاید بتوان از بدترین ترس خود از قحطی و گرسنگی گسترده در افغانستان جلوگیری کرد."
خانم لاینز گفت: "سازمان‌های بشردوستانه ما توانستند به ۲۰ میلیون نفر نوعی کمک در ۳۹۷ ولسوالی از ۴۰۱ ولسوالی افغانستان برسانند که این نخستین پوشش بشردوستانه به این سطح در بیش از دو دهه گذشته در این کشور بوده است."
خانم لاینز گفت که این ماموریت "برای خودکفایی افغانستان در آینده کافی نیست. بیایید واقع بین باشیم، کاری که ما انجام داده ایم فقط خرید کمی زمان بوده است."
او به شورای امنیت گفت:" باید در شش ماه آینده در شرایطی قرار نگیریم که شش ماه پیش با آن مواجه شدیم. میلیون‌ها افغان زمستان دیگری از گرسنگی در پیش رو دارند و تنها ابزاری که در اختیار ماست کمک‌های بشردوستانه پرهزینه و ناپایدار است. "
خانم لاینز افزود که اکنون رسیدگی به اقتصاد افغانستان بسیار ضروری است، زیرا "ما به نقطه اوج نزدیک می‌شویم که شاهد تعطیلی کسب و کارهای بیشتر، بیکاری روزافزون و سقوط در فقر خواهیم بود. ما به نقطه برگشت ناپذیری نزدیک می‌شویم."
تمکین طالبان به ارزش‌های حقوق بشر
نمایندگان امریکا، بریتانیا، فرانسه و همسایگان افغانستان در نشست شورای امنیت سازمان ملل متحد از طالبان خواستند تا برای حل بحران بشری در این کشور به ارزش‌های جهانی تن دهند.
خانم لاینز با اشاره به بی اعتمادی میان طالبان و جامعۀ جهانی گفت که این گروه گلایه دارد که دست‌آوردهای آنان از سوی جامعه جهانی نادیده گرفته شده و گزارش های بین المللی واقعیت ها را منعکس نمی‌کند. او گفت: "این برخورد دیدگاه‌ها اساس بی اعتمادی جدی را تشکیل می‌دهد که باید به آن رسیدگی شود."
طالبان گفته اند که امنیت را در سراسر افغانستان تامین کرده اند و از زمان سقوط دولت قبلی، این کشور شاهد کاهش ۷۸ درصدی تلفات غیرنظامیان بوده است. آنها همچنین به کاهش فساد و بازگشایی مکاتب برای دختران و پسران اشاره می‌کنند.
اما این در حالی است که پس از مسلط شدن طالبان به تاریخ ۱۵ اگست ۲۰۲۱، ملل متحد، دیدبان حقوق بشر و سازمان عفو بین الملل بار‌ها از نقض حقوق بشر توسط طالبان گزارش داده اند.
سازمان ملل متحد، سازمان عفو بین‌الملل و دیدبان حقوق بشر طالبان را به اعدام‌های صحرایی بیش از ۱۰۰ تن از منسوبین نیروهای امنیتی و دفاعی و امنیت ملی پیشین افغانستان متهم کرده و گفته اند که در این خصوص "اتهامات معتبری " وجود دارد.
خانم لاینز گفت: "ما حتا در حالی که تلاش می‌کنیم تفاهم و رابطه کاری با مقامات [طالبان] ایجاد کنیم، باید به گزارش‌دهی آنچه می بینیم ادامه دهیم. ما نگران محدودیت‌های حقوق اساسی زنان و دختران، قتل‌های فراقانونی، ناپدید شدن اجباری و بازداشت‌های خودسرانه، احترام به اقلیت‌ها، و آزادی تجمع و بیان هستیم. ما به شدت در مورد نیاز به آزادی زنان معترض ناپدید شده و اعضای خانواده آنها در ماه گذشته صریح بودیم و در واقع آنها آزاد شدند. "
طالبان پس از تسلط بر کابل جز ادارات معدود دولتی، به شمول سکتور صحت و معارف، زنان را از رفتن به کار منع کرده و نیز دروازه‌های مکاتب متوسطه و لیسه را به روی دختران بستند.
اما وزارت صحت عامۀ حکومت طالبان به تاریخ اول فبروری داکتر ملالی فیضی را به عنوان رییس شفاخانۀ زایشگاه ملالی در شهر کابل تعیین کرد. و سپس به تاریخ ۲۶ فبروری پوهنتون‌های عمده در افغانستان پس از شش ماه وقفه با حضور زنان و دختران بازگشایی شد.
مقامات طالبان گفته اند که با شروع سال تعلیمی جدید تمام مکاتب دخترانه به روی شاگردان دختر باز خواهد شد.
خانم لاینز وضعیت کنون افغانستان را پیچیده خواند اما افزود که با روندهای مثبت و منفی که همزمان اتفاق می‌افتد، یوناما می‌تواند با همکاری با طالبان در مورد مسایل اساسی جامعه افغانستان کارهای بیشتری انجام دهد.
مریم صافی نیز که به نمایندگی از جامعه مدنی افغانستان در این نشست شرکت کرده بود به وضعیت نقض حقوق بشری در حاکمیت طالبان انگشت انتقاد گذاشت و از جامعه جهانی خواست که در نقشه راه سازمان ملل برای افغانستان به دنبال یک حکومت همه شمول باشند که زنان افغان، تساوی جنسیتی، نمایندگان اقلیت های قومی، مذهبی و جنسی در آن سهم فعال داشته باشند.
مریم صافی گفت جهان نباید به حرف‌های طالبان فریب بخورد بلکه باید ناظر اعمال آنها باشد زیرا به گفته وی از زمان روی‌کار آمدن طالبان موارد نقض حقوق بشری به ویژه سرکوب آزادی بیان، صدای زنان و سایر گروه‌های مخالف آنها به شدت افزایش یافته است.
نصیر احمد فایق، نماینده دایمی افغانستان در سازمان ملل متحد در پایان این سخنرانی‌ها گفت فراموش نکنید که از زمان به قدرت رسیدن طالبان در افغانستان تمامی عرصه‌های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی در این کشور با مشکلات جدی مواجه شده و حاکمیت طالبان در شش ماه گذشته ظرفیت ارایه ساده ترین خدمات اجتماعی را به مردم نداشته است.
او گفت در این مدت نقض آشکار حقوق بشری، ناپدید شدن کارمندان دولت سابق، بازداشت زنان، جستجوی خانه به خانه، سرکوب اقلیت‌ها و تمامی مورادی که ناقض حقوق بشری و اسلامی است افزایش یافته است.