استعمال تنباکو همه ساله شش میلیون نفر را در سراسر جهان به کام مرگ می کشاند.
سازمان جهانی صحت تخمین می زند که تا سال 2030 رقم مرگ و میر ناشی از استعمال تنباکو به هشت میلیون نفر در سال خواهد رسید.
اقدامات مهار کننده در غرب برای کاهش مصرف تنباکو سبب شده است تا شمار کسانی که به استعمال تنباکو رو می آورند کاهش یابد، اما سازمان جهانی صحت گزارش می دهد که این روند در کشور های فقیر معکوس است. نزدیک به 80 در صد از نفوس یک میلیاردیی که به تنباکو عادت دارند در کشور هایی با سطح درآمد پایین و متوسط زندگی می کنند.
عامل عمدۀ مرگ و بیماری
واگیری تنباکو بزرگترین تهدید صحی است که جهان تا کنون شاهد آن بوده است. در هر شش ثانیه یک نفر در اثر استعمال تنباکو جان خود را از دست می دهد. تنباکو حدود نصف استعمال کنندگان خود را هلاک می سازد.
استعمال تنباکو یکی از عوامل اساسی ابتلا به سرطان می باشد. در 42 در صد موارد استعمال تنباکو عامل بیماری های تنفسی عنوان شده و 10 در صد بیماری های قلبی و رگ ها به شمول سکته های قلبی از استعمال تنباکو ناشی می شود.
مجموعه یی از مواد کشنده
پژوهش های تازه نشان می دهد که بیش از چهار هزار نوع مواد کیمیاوی در دود سگرت موجود است. حدود 250 نوع این مواد زیانبار ثابت شده و 50 نوع آن سرطان زا است. گاز ارسنیک موجود در سگرت نه تنها برای انسان ها بلکه برای نباتات و حیوانات نیز کشنده می باشد.
هر قدریکه مواد کیمیاوی موجود در سگرت مضر باشد، نیکوتین تهدید کننده ترین آنها خواهد بود. نیکوتین – زهر موجود در تنباکو – برای استعمال کنندگان تنباکو فرحت بخشیده و آنها را به استفادۀ بیشتر ترغیب می کند. پژوهش ها نشان داده است که وابستگی به نیکوتین شدیدتر و مقاومتر از وابستگی به الکول است.
دود دست دو، کشنده تر
دود دست دو به آن دود سگرت گفته می شود که فضای رستورانت ها، دفاتر و یا مکان های سربسته را پر کرده باشد.
هر انسان باید هوای عاری از دود را تنفس کند. بیش از 600 هزار تن همه ساله در اثر تنفس کردن دود دست دوم جان خود را از دست می دهند، به عبارۀ دیگر افرادی که خود به تنباکو عادت نداشته اما از دود سگرت دیگران متضرر می شوند.
نزدیک به نصف کودکان در جهان به گونۀ منظم هوای آلوده با دود سگرت را تنفس می کنند که اکثر موارد مرگ ومیر آنی نوزدان از آن ناشی می شود. مادران بارداری که سگرت دود می کنند نوزادان کم وزن و مبتلا به مشکلات صحی را به دنیا می آورند، این نوزادان به هر اندازه یی که رشد کنند به همان اندازه از مشکلات صحی رنج خواهند برد.
روش های بازدارنده
پژوهش ها نشان می دهد که شمار اندک مردم از زیان های شناخته شدۀ تنباکو با خبر اند. هر فردی که از زیان ها و خطرات ناشی از استعمال تنباکو آگاه شود، بی درنگ به ترک آن اقدام می کند. مشوره دهی طبی و اخذ دوا می تواند شمار افراد مصمم برای ترک استعمال تنباکو را به بیشتر از دو چند افزایش دهد.
دوا هایی موجود است که می تواند افراد را ترک سگرت کمک کند، اما به گفتۀ متخصصین بر علاوۀ این مشتقات، بلند بردن سطح آگاهی و تصمیم خود شخص می تواند در ترک این عادت یا اعتیاد تعیین کننده باشد. اکثر متخصصین روش ترک تدریجی استعمال تنباکو را نسبت به قطع آنی آن ترجیح می دهند.
اشتهارات ضد تنباکو در بسته های سگرت به ویژه هشدار های مصور به عنوان یکی از موثر ترین روش های باز دارندۀ رو آوردن به تنباکو در شمار زیاد کشور ها به اثبات رسیده است.
آگاهی دهی از طریق وسایل اطلاعات جمعی نیز می تواند در کاهش مصرف تنباکو موثر باشد.
وضع قیودات بر مصرف تنباکو و مشتقات آن در مکان های عامه روش خوبتر دیگری است. از همه مهمتر ممنوع قرار دادن اشتهارات تنباکو و افزایش مالیات بر محصولات آن نیز در شماری از کشور ها برای کم کردن میل به تنباکو، کارا ثابت شده است.
پاسخ جهانی
سازمان جهانی صحت به مبارزه بر ضد همه گیری تنباکو متعهد است. مبارزه با تنباکو به یکی از گسترده ترین برنامه ها در تاریخ سازمان جهانی صحت مبدل شده است.
تطبیق برنامه های مبارزه با تنباکو تنها مسوولیت سازمان جهانی صحت نبوده بلکه حکومات و ازهمه مهمتر پابندی مردم در تطبیق و رعایت اصول این برنامه نهایت ضروری تلقی می شود.