اوتنبایووا به شورای امنیت ملل متحد: وضعیت حقوق بشر در افغانستان مایۀ نگرانی عمیق است

روزا اوتنبایووا، نماینده ویژۀ منشی عمومی ملل متحد برای افغانستان و رییس یوناما

روزا اوتنبایووا، نماینده ویژۀ منشی عمومی ملل متحد برای افغانستان و رییس یوناما، روز چهارشنبه ۲۰ دسمبر (۲۹ قوس) در نشست شورای امنیت سازمان ملل متحد در مورد وضعیت حقوق بشر در افغانستان ابراز نگرانی شدید کرد.

اوتنبایووا گفت که عناصر کلیدی کنوانسیون جهانی حقوق بشر در افغانستان نقض می‌شود. او از "تبعیض سیستماتیک علیه زنان و دختران، سرکوب دگراندیشان سیاسی و آزادی بیان، فقدان نمایندگی با مفهوم اقلیت‌ها، کشتارهای فراقضایی، دستگیری و بازداشت اجباری، شکنجه و بدرفتاری" به عنوان موارد نقض حقوق بر در افغانستان یادآوری کرد.

او با اشاره به حملات اخیر بر جوامع و اماکن مذهبی شیعیان در افغانستان گفت که اقلیت مذهبی شیعۀ افغان در معرض خطر بیش از حد بزرگ قرار دارد.

رییس یوناما وضعیت بشری را در افغانستان مایۀ "نگرانی عمیق" خواند و گفت که در آستانۀ زمستان بیش از ۲۰ میلیون نفر در افغانستان به کمک‌ نیازمند اند. او افزود که اخراج اجباری افغان‌ها از پاکستان به این مشکل می‌افزاید.

او همچنان ممنوعیت طالبان بر آموزش دختران در افغانستان را مغایر تعهدات بین‌المللی افغانستان خواند. هرچند طالبان ممنوعیت آموزش دختران را موضوع داخلی افغانستان خوانده اند.

اوتنبایووا بر ضرورت تعامل با طالبان تاکید کرد، اما گفت که این تعامل به معنی مشروعیت بخشیدن به طالبان نیست، بلکه به گفتۀ وی می‌توان از آن برای "بیان مخالفت و ترغیب به ایجاد تغییر" کار گرفت.

با اینحال، اوتنبایووا از تامین امنیت و کاهش کشت و تولید مخدرات در افغانستان به عنوان عملکرد مثبت حکومت طالبان یادآوری کرد.

رابرت وود، معاون نمایندگی ایالات متحده در ملل متحد، در این نشست گفت که امریکا تا زمانی عادی سازی روابط با طالبان را مد نظر نخواهد گرفت که به گفتۀ وی طالبان به مکلفیت‌های بین‌المللی افغانستان عمل کرده و دسترسی با مفهوم زنان و دختران افغان به آموزش واقعی، کار و زندگی اجتماعی مهیا کند.

لانا زكی نسيبه، نمایندۀ امارات متحده عرب در سازمان ملل متحد، گفت که جهان باید با کنار گذاشتن "رویکرد ناکام" در قبال افغانستان باید یک "رویکرد واقعگرایانه" اما به گفتۀ وی "مبتنی به اصول" را در قبال افغانستان در پیش گیرد. او گفت که انزوای افغانستان، بحران اقتصادی و دیگر مشکلات افغانستان به سود هیچ کشوری نخواهد بود.

نماینده اوزبیکستان در سازمان ملل متحد گفت که نادیده گرفتن و انزوای افغانستان تنها وضعیت را در آن کشور وخیم‌تر خواهد کرد. او تشکیل یک دولت هممه‌شمول، احترام به آزادی‌های مردم، به ویژه زنان و اقلیت‌ها را به عنوان شرایط بنیادی برای صلح درازمدت در افغانستان، برجسته کرد.

نصیر احمد فایق، شارژدافیر نمایندگی افغانستان در ملل متحد هشدار داد که اگر بر طالبان شرط گذاشته نشود و بدون تغییر رویکرد طالبان، روابط با آن گروه عادی شود، محدودیت‌های طالبان بر مردم افغانستان شدت خواهد یافت. او از سرکوب اقلیت شیعه در افغانستان و نیز هدفگیری نیروهای امنیتی حکومت پیشین در افغانستان به صفت موارد نقض حقوق بشر در افغانستان یادآوری کرد.

واسیلی نبنزیا، نماینده روسیه در ملل متحد در نشست شورای امنیت گفت که تلاش‌های طالبان برای حذف تهدید گروه‌های تروریستی در افغانستان بسنده نیست و به گفتۀ وی خطر گسترش تهدیدهای تروریستی، به ویژه داعش، از افغانستان به کشورهای آسیای میانه وجود دارد. او گفت که طالبان به برقراری روابط با جهان علاقمند اند.

نبنزیا با ستایش غیرمستقیم از کارکرد طالبان در بیش از دو سال گذشته گفت که آن گروه با وصف تحریم‌های غرب توانسته است از تشدید بحران داخلی و "سقوط افغانستان به جنگ داخلی" جلوگیری کند.

نمایندۀ چین از حکومت طالبان به نام "حکومت موقت افغانستان" یاد کرده گفت که این حکومت توانسته است اقتصاد افغانستان را بهبود بخشد. او مبارزه با کشت و قاچاق مخدرات را به عنوان دستآورد حکومت طالبان برجسته کرده و از کشورهای جهان خواستار کمک در بازسازی افغانستان شد.

سفیر هند در سازمان ملل متحد وضعیت افغانستان را "نگران کننده و فاجعه‌بار" توصیف کرد و از جامعۀ جهانی خواست که نباید از افغانستان رو بگرداند. او گفت که هند خواستار صلح و ثبات در افغانستان است.

امیر سعید ایروانی، نمایندۀ ایران در سازمان ملل متحد گفت که جهان باید تعاملی را با طالبان در پیش‌ گیرد که به گفتۀ وی به سود مردم افغانستان باشد.

منیر اکرم، نماینده پاکستان در ملل متحد گفت که طالبان با وصف یک سلسله دستاوردها به ویژه در زمینۀ مبارزه با مخدرات، مبارزه با داعش و بهبود اقتصادی، با"چالش‌های جدی" روبرو اند. او گفت که طالبان باید محدودیت‌ها بر حقوق زنان را لغو کرده و در زمینۀ محدودیت بر حق آموزش زنان و دختران افغان تجدید نظر کند.

شهرزاد اکبر، رییس پیشین کمیسیون حقوق بشر افغانستان و مسوول نهاد حقوق بشری مسما به "رواداری" در این نشست گفت که تا زمانیکه طالبان محدودیت‌ها بر زنان را لغو نکرده و بر قوانین بین‎المللی به ویژه حقوق زنان، احترام قایل نشده است، باید روابط با آن گروه عادی نشود.

با آنکه طالبان در بیش از ۲۸ ماه گذشته بر افغانستان حاکم اند و مصرانه در تقلای کسب مشروعیت از سوی جامعۀ بین‌المللی اند، تا کنون هیچ کشوری این گروه را به رسمیت نشناخته و جامعۀ جهانی به ویژه غرب تاکید دارد که اگر آن گروه در صدد کسب مشروعیت است، نخست به حقوق بشر به شمول حقوق زنان و اقلیت‌ها احترام بگذارد، به مکلفیت‌های خود بر اساس قوانین بین‌المللی احترام گذاشته و نیز حکومت همه‌شمول را در افغانستان تشکیل دهد.

با اینحال، طالبان حکومت خود را که بیشتر مقام‌های آن پشتون و اعضای طالبان اند، همه‌شمول خوانده و بحث حقوق زنان را به عنوان موضوع داخلی و فرهنگی افغانستان عنوان کرده اند.