وزارت خارجهٔ ایالات متحده می‌گوید که بیش از ۵۰۰۰ مهاجر افغان را که از طریق برنامهٔ اقامت موقت می‌خواستند به ایالات متحده پناهنده شوند، به کانادا راجع کرده است.
مقامات وزارت خارجۀ امریکا به صدای امریکا تایید کردند که افرادی که به برنامه ویژه مهاجرت به کانادا معرفی شده اند، روند برنامه پذیرش پناهندگان در ایالات متحده را طی نمی‌کنند.
اداره مهاجرت، پناهندگی و شهروندی کانادا (IRCC) با تایید این خبر گفته است که پناهجویان افغان که از سوی ایالات متحده امریکا راجع شده اند، از کشورهای ثالث به کانادا می‌آیند. آنان از زمان فرار از افغانستان در آن کشورها اقامت داشته اند.
معصومه حیدری، ۳۷ ساله و انجنیر نرم افزار (سافت ویر) در افغانستان، یکی از افرادی است که از این برنامه سود می‌برد. او توانست در ماه اگست ۲۰۲۱ به کمک یکی از سازمان‌های خصوصی افغانستان را ترک کند و بیش از شش ماه در مقدونیه شمالی زندگی می‌کرد.
خانم حیدری به صدای امریکا گفت که در شرف دریافت کلید اولین آپارتمانش در کانادا است. او گفت: "بد نیست. دولت به ما پول کمک می‌کند و ما (باید) بتوانیم تمام مصارف مان را بپردازیم. "
خانم حیدری امیدوار است که سابقه‌ٔ کاری‌اش در انجنیری نرم‌افزار و کار در دولت پیشین افغانستان، در زندگی جدیدش در کانادا مفید واقع شود.
معصومه حیدری گفت: "من فکر می‌کنم که تجارب تخنیکی من در کانادا مفید خواهد بود. من تلاش خواهم کرد تا مدارک تحصیلی‌ام را [انتقال دهم] و همچنین برای یافتن شغل در بخش تکنالوژی معلوماتی آماده خواهم بود. "
در حالیکه خانم حیدری زندگی جدید خود را در کانادا آغاز می‌کند، هزاران نفر دیگر در افغانستان هنوز هم امیدوارند که آن کشور را ترک کنند.
تلاش‌ها برای نجات
منسوبین بازنشستهٔ اردوی ایالات متحده، مقامات پیشین استخباراتی و دفاعی و سایرین تلاش دارند تا از طریق گروه‌های تازه تاسیس شده از جمله عملیات ستاره شمالی (Operation North Star) که همه داوطلبانه اند و گروه کاری پاین‌اپل (Task Force Pineapple) که یک گروه کاری ملکی و شخصی است، وقت خود را صرف تلاش برای نجات افرادی کنند که هنوز در افغانستان گیرمانده اند.
بر اساس وب سایت گروه عملیات ستاره شمال، آنان برای انتقال تقریباً ۵۰۰ افغان در کشورهای ثالث و بیش از ۲۰۰۰ افغان در خانه های امن در افغانستان تلاش دارند.
به گفتۀ این وبسایت به همان اندازه که رهنمایی افغانها به روند پیچیدهٔ اسکان مجدد در ایالات متحده مشکل است، یافتن خانه‌های امن، ترک افغانستان، یافتن کشور ثالث، درخواست برای برنامه پناهندگی و رسیدن به کشور جدید، چالش برانگیز است.
سیستم مهاجرت ایالات متحده مجموعه‌ای از قوانین پیچیده‌ای است که برای تنظیم کردن بهتر جریان پناهندگان به این کشور ایجاد شده است. ایالات متحده یک روند بررسی دقیق را برای تشخیص افراد واجد شرایط برای اسکان مجدد در ایالات متحده انجام می‌دهد که این روند می‌تواند دو تا پنج سال طول بکشد.
روند کند پذیرش پناهندگان در ایالات متحده باعث می‌شود که برخی از گروه‌های کمک کننده به دنبال خانهٔ دایمی برای تخلیه شدگان، سراغ کشورهای دیگری و در این خصوص کانادا بروند.
ایالات متحده از طریق برنامۀ پذیرش پناهندگان در سال مالی ۲۰۲۲ که در اول اکتوبر ۲۰۲۱ آغاز شده، تنها ۱۳۳ افغان و در سال مالی ۲۰۲۱ میلادی ۸۷۲ افغان را پذیرفته است.
افزون بر آن، ۱۵۴۵ پناهنده از طریق برنامه ویزه خاص مهاجرت (SIV) در سال ۲۰۲۲ وارد ایالات متحده شده اند. این برنامه برای همکاران افغان قوای امریکایی در افغانستان می‌باشد.
جوردن کین، یک داوطلب در گروه عملیات ستاره شمالی مستقر در ایالات متحده می‌گوید که پذیرش افغان‌هایی که توسط سفارت ایالات متحده در کابل، کمیشنری عالی ملل متحد در امور پناهندگان و یا یک سازمان غیر دولتی معرفی شده باشند، به حیث پناهنده در ایالات متحده دشوار است و کم از کم دوسال طول می‌کشد تا متقاضیان به ایالات متحده برسند.
او به صدای امریکا گفت: "به هزاران پناهجوی افغان که به پروسه اسکان مجدد ایالات متحده معرفی شده بودند، گزینه انتقال پروسه کارشان به کانادا داده شد و رهبران زن که از تهدیدات طالبان فرار کرده اند در اولویت قرار داده شده اند. "
برنامه پذیرش پناهندگان ایالات متحده در جریان ریاست جمهوری دونالد ترمپ، رییس جمهور پیشین ایالات متحده به گونهٔ چشمگیری کاهش یافت و منابع کمتری در دسترس دولت و سازمان‌های اسکان مجدد برای رسیدگی به افزایش قابل توجه درخواست ها و ورود پناهندگان باقی مانده است.
اسکان مجدد در کانادا
زمانیکه ایالات متحده مهاجران افغان واجد شرایط را شناسایی کرد، سپس آنان برای اسکان مجدد در کانادا پذیرفته می‌شوند.
جفری مک‌دونالد، افسر ارتباطات ادارۀ مهاجرت، پناهندگی و شهروندی کانادا گفت: "به عنوان مهاجرانی که از سوی حکومت معاونت می‌شوند، مهاجران افغان به محض رسیدن [به کانادا] اقامت دایمی گرفته و به برنامۀ معاونت اسکان مجدد دسترسی می‌یابند."
حکومت کانادا به مهاجران تازه وارد خانه‌های موقت و تا ۱۲ ماه پول کمک می‌کند.
مک‌دونالد در پاسخ به ایمیلی به صدای امریکا گفت: "حمایت پولی ماهانه برای سرپناه، غذا و سایر لازمه‌ها از سوی ولایت‌ها و ادارات معاونت اجتماعی محلاتی تدارک دیده می‌شود که مهاجران در آنجا مقیم می‌شوند و حجم آن نظر به تشکیل و ترکیب خانواده و شهری که در آن مهاجران مقیم می‌شوند، فرق می‌کند."
یکی از مهاجران افغان که اسناد وی به کانادا راجع شده است و به دلایل امنیتی نام کامل خود را نگرفته و خود را فرشته معرفی کرده است، فعال حقوق زنان و سارنوال در لوی سارنوالی حکومت پیشین افغانستان بود.
جوردن کین گفت: "برنامۀ کانادا که بر اساس آن فرشته درخواست داده است، منحصر به فرد است. مانند ایالات متحده، کانادا نیز برنامۀ اسکان مجدد برای افغان‌هایی دارد که با این کشور کار کرده اند و اکثر آنان ترجمان نیروهای نظامی بوده اند. با این وجود، برعکس ایالات متحده، کانادا همچنین برنامه‌ای برای پذیرش سایر گروه‌های افغان، به شمول رهبران زن، دارد که از سوی طالبان هدف قرار می‌گیرند."
برنامۀ "زنان معروض به خطر" حکومت کانادا، زنان و دخترانی را شناسایی می‌کند که به گونۀ ویژه معروض به خطر بوده و اسکان مجدد آنان را به کانادا اولویت می‌دهد.
کین گفت: "اما کانادا نباید تنها کشوری باشد که مراقب زنانی مانند فرشته باشد...ایالات متحده و دیگر متحدان ناتو نیاز دارند تا از این برنامه [کانادا] نسخه برداری و تضمین کنند که ما زنان افغان را به حال خود شان رها نکنیم."
حکومت کانادا تعهد کرده است که ۴۰ هزار مهاجر افغان را می‌پذیرد و ۵۰۰۰ مهاجری که از سوی ایالات متحده راجع می‌شوند، نیز شامل آنان است. از اگست ۲۰۲۱ تا مارچ ۲۰۲۲ کانادا در چارچوب برنامه‌های مختلف پذیرش مهاجران، ۸۸۱۵ مهاجر افغان را پذیرفته است.
اولیفر تورنی، رییس یک شبکۀ کمک رسان به مهاجران مستقر در ونکوویر کانادا به صدای امریکا گفت که مهاجران افغان که به کانادا راجع و منتقل می‌شوند، پیش از وارد شدن به کانادا باید روند تشخیص بایومتریک را سپری کنند.
آقای تورنی گفت: "هرچند اینها افغان‌هایی اند که به اشکال مختلف جان شان را به خطر انداخته و کمک کرده اند و جان سربازان کانادایی را نجات داده اند، پالیسی حکومت ما به آنان اجازه نمی‌دهد که بدون تایید بایومتریک، وارد کانادا شوند."
به باور آقای تورنی، پالیسی حکومت کانادا باید با فوریت تلاش انتقال این مهاجران افغان همسو شده و اجازه داده شود که مراحل بایومتریک پس از انتقال آنان به کانادا انجام شود. او گفت: "بدون اینکار، روند تخلیه با سرعت بطی صورت خواهد گرفت و افغان‌های شجاع و شایان کمک در معرض خطر انتقامجویی طالبان باقی خواهند ماند."
آقای مک‌دونالد نیز تایید می‌کند که بزرگترین مشکل، ظرفیت حکومت کانادا برای طی مراحل اسناد این مهاجران نه بلکه وضعیت و عوامل محیطی در افغانستان است. او گفت: "اینها چالش‌هایی است که هر روز روی آن کار می‌کنیم، هیچ فقدان سعی و تلاش از سوی حکومت کانادا وجود ندارد."
با اینحال، گروه‌های امدادرسان و مدافع حقوق مهاجران، حکومت کانادا را به خاطر پذیرش یک تعداد افغان‌هایی تمجید می‌کنند که ممکن واجد شرایط اسکان مجدد در جاها و کشورهای دیگر نباشند. به گفتۀ این گروه‌ها اکثر کشورها تنها برای آن عده افغان‌هایی ویزه می‌دهند که به گونۀ مستقیم با این کشورها کار کرده اند.
کین می‌گویند که فرشته آرزو داشت که در ایالات متحده برای او اقامت داده شود. او گفت: "ایالات متحده انتخاب نخست فرشته بود، زیرا او دوستان بیشتری در آنجا دارد، اما او کانادا را به عنوان گزینۀ اعلا انتخاب کرده است...به دو دلیل: یکی اینکه او، مانند اکثر افغان‌های تحصیل کرده، انگلیسی را روان صحبت می‌کند. دوم اینکه، کانادا در مقایسه با ایالات متحده، مزایای سخاوتمندانه‌تر در زمینۀ اسکان مجدد دارد."