بیماری شکر یا دیابت یک بیماری مزمن است که در آن یا غدۀ پانقراس قادر به تولید مقدار کافی انسولین نبوده، یا هم بدن نمی‌تواند انسولین موجود را به گونۀ موثر مصرف کند.
انسولین هورمونی است که مقدار قند را در خون تنظیم می‌کند و در سیر بیماری شکر، به دلیل کمبود انسولین یا هم ناتوانی بدن در مصرف آن، مقدار قند در خون بلند رفته و تاثیرات زیانباری را بر دیگر اعضای بدن برجا می‌گذارد.
ادرار کردن پیهم، تشنگی مفرط، حس گرسنگی پیهم، کاهش وزن، تغییرات در بینایی و خستگی، از نشانه‌های زودرس ابتلا به بیماری شکر است و در دراز مدت و در صورت تداوی نشدن، می تواند سبب کوری، از کار افتادن گرده‌ها، حملات قلبی، سکته‌ها و قطع نهایات (دستان و پاهای) بیماران شود.
فدراسیون جهانی دیابت در آستانۀ ۱۴ نومبر (روز جهانی دیابت) گزارش داده است که تنها در سال ۲۰۱۷ میلادی، بیماری شکر سبب مرگ چهار میلیون انسان در جهان شد.
سازمان جهانی صحت نیز با نگرانی از افزایش شیوع دیابت گزارش داده است که شمار بیماران شکر در جهان از ۱۰۸ میلیون نفر در سال ۱۹۸۰ به ۴۲۲ میلیون نفر در سال ۲۰۱۴ رسیده است. شیوع دیابت در کشورهای دارای سطح درآمد پایین و متوسط رو به افزایش است.
در کنار تداوی دوایی، رژیم سالم و متوازن غذایی، تمرینات منظم فزیکی، حفظ وزن مناسب و جلوگیری از گرفتن وزن اضافی و چاقی، پرهیز از مصرف تنباکو، به عنوان روش‌های موثر برای پیشگیری از ابتلا به بیماری شکر سفارش می‌شود.
کاهش مصرف قند:
پژوهش‌ها نشان داده است که مصرف کم قند، کاهش مصرف غذاهای شیرین و قندهای پالایش شده می‌تواند خطر ابتلا به بیماری شکر را کاهش دهد. خوردن این غذاها سبب بلند رفتن سویۀ قند، تولید مقادیر بیشتر انسولین در بدن و در نهایت در دراز مدت سبب ابتلا به بیماری شکر شده می‌تواند.
تمرینات منظم بدنی:
تمرین روزمره و منظم فزیکی و بدنی، حتا نیم ساعت پیاده‌گردی در روز، به پیمانۀ زیاد می تواند از ابتلا به بیماری شکر پیشگیری کند. تمرین بدنی، بر بنیاد یافته های علمی، حساسیت سلول‌های بدن را در مقابل انسولین افزایش می‌بخشد. در نهایت برای کنترول قند در بدن به مقادیر کمتر انسولین نیاز می‌افتد.
نوشیدن آب:
نوشیدن آب سبب جلوگیری از رو آوردن به نوشابه‌های شیرین و گازدار می‌شود. تحقیقات متعدد، مصرف زیاد نوشابه‌های شیرین را نیز با ابتلا به بیماری شکر ربط داده است. تحقیقات نشان داده که نوشیدن آب به جای نوشابه‌های شیرین، اعم از آب میوه و نوشابه‌های گازدار، خطر ابتلا به بیماری شکر را کاهش می‌دهد.
باختن وزن اضافی:
اکثر مبتلایان بیماری شکر افراد چاق و دارای اضافه وزن استند. چاقی سبب افزایش چربی در شکم و اطراف اعضای بطنی می‌شود که این وضعیت منجر به ایجاد مقاومت در برابر انسولین و در نهایت ابتلا به بیماری شکر می‌شود. مصرف غذاهای حاوی قند کم، خوردن مقدار بیشتر سبزیجات و تمرینات فزیکی به پیمانۀ زیاد سبب کاهش وزن بدن می‌شود.
ترک سگرت و دخانیات:
دود کردن سگرت شانس ابتلا به بیماری شکر را تا ۶۱ درصد افزایش می‌دهد. بر بنیاد تحقیقات طبی، در جریان پنج سال پس از ترک سگرت، شانس ابتلا به بیماری شکر ۱۳ درصد کاهش یافته و ۲۰ سال پس از ترک سگرت، خطر ابتلا به این بیماری به حدی کم می‌شود که گویا فرد هیچگاهی سگرت دود نکرده باشد.