هیات تحقیقاتی مستقر در بریتانیا که ادعاهای نقض حقوق بشر را در شین‌ژیانگ چین بررسی می‌کند، با نشر گزارشی گفته است که حکومت چین در تلاش برای کنترول تولدات اویغورها و کاهش جمعیت آنان، مرتکب "نسل‌کشی" شده است.
نه وکیل و کارشناس حقوق بشر که در ترکیب این هیات شامل اند، روز پنجشنبه نهم دسمبر (۱۸ قوس) گفته اند که پس از استماعیه‌ها در مورد ادعاهای شکنجه، تجاوز جنسی، برخورد غیرانسانی با قربانیان به این نتیجه رسیده اند.
این هیات بنا به درخواست کنگرۀ جهانی اویغور تشکیل شد. کنگرۀ جهانی اویغور که بزرگترین گروه مدافع اویغورهای تبعیدی است در مورد ادعاهای بدرفتاری چین با اویغورها در شین‌ژیانگ لابی‌گری می‌کند.
بیجینگ هیات تحقیقاتی در مورد اویغورها را که با هیچ حکومتی وابستگی ندارد، ابزار بدنام کردن چین توصیف کرده و رییس این هیات را تحریم کرده است.
با اینحال، در گزارش ۶۳ صفحه‌ای این هیات آمده است که شواهدی مبنی بر کشتار دسته جمعی که بر اساس قوانین بین‌المللی رکن اساسی نسل کشی است، در چین ثبت نشده است. اما گزارش تاکید کرده است که حزب کمونیست چین "برای محو بخش عمدۀ جمعیت اقلیت مسلمان اویغور" نیت داشته که به باور این هیات "نسل‌کشی" پنداشته می‌شود.
در گزارش آمده است که حزب کمونیست چین تدابیر فراگیری را به کار بسته است تا میزان تولدات اویغورها را بکاهد که عقیم سازی اجباری، کاهش جبری تولدات و سقط جنین شامل آن می‌شود. گزارش حاکیست که به دلیل این "محو قسمی" جمعیت نسل‌های آیندۀ اویغور کوچکتر خواهد بود.
جفری نایس، رییس این هیات، که بازرسان پیشین ملل متحد در امور جرایم جنگی بود، و سایر اعضای آن تصدیق کرده اند که در تهیۀ این گزارش مخالفان جمهوری خلق چین و حزب کمونست آن کشور گواهی داده اند. آنان همچنان هزاران صفحه از مستندات تحقیقات مستقل و سازمان‌های حقوق بشر را در تهیۀ این گزارش کار گرفته اند.
نتیجه‌گیری این هیات حاکی از آن است که حکومت چین بیش از یک میلیون نفر، به شمول صدهاهزار اویغور را بدون دلیل بازداشت کرده و با آنان برخورد ظالمانه و غیرانسانی می‌کند.
زندانی شدن، انتقال اجباری، ناپدید کردن اجباری، تجاوز و خشونت جنسی، بازجویی و سایر اعمال غیرانسانی که از سوی چین در حق اویغورها روا داشته شده، سایر مواردی است که در این گزارش برجسته شده است.
این گزارش شی جینپینگ، رییس جمهور و دیگرمقام‌های ارشد حکومت چین را "مسوولان نخست" این بدرفتاری‌ها قلمداد کرده است.
بدرفتاری چین با اویغورها مایۀ کشیدگی روابط بیجینگ با شمار زیاد کشورهای غربی شده است. در تازه‌ترین مورد بریتانیا، کانادا، آسترالیا و پیشتر از آن ایالات متحده، بازی‌های المپیک زمستانی را که قرار است در چین برگزار شود، تحریم دپلوماتیک کردند. بر اساس این تحریم، مقام‌های رسمی این کشورها در المپیک چین حضور نداشته اما ورزشکاران آنان می‌توانند شرکت کنند.
هیات تحقیقاتی در مورد اویغورها قدرت و صلاحیت تحریم یا اجرایی نداشته و تنها یافته‌ها و نتیجه‌گیری‌های خود را به کشورها ارایه می‌کنند و این به کشورهای جهان مربوط می‌شود که بر بنیاد این یافته‌ها اقدام می‌کنند یا خیر.
