آوردن اصلاحات در نظام انتخاباتی یکی از شرایط عمدۀ ایجاد حکومت وحدت ملی در افغانستان بود، اما با وصف تعلل در ایجاد کمیسیون خاص اصلاحات انتخاباتی، کار عملی آن کمیسیون تا حال آغاز نشده است. شماری از کارشناسان این تعلل را به رهبران حکومت وحدت ملی نسبت می دهند.
فضل احمد معنوی، رئیس پیشین کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان، در مصاحبه اختصاصی با رادیو آشنا صدای امریکا گفت که رئیس جمهور افغانستان برای آوردن اصلاحات انتخاباتی اراده ندارد و رئیس اجراییه حکومت وحدت ملی نیز در مورد کم اراده شده است.
آقای معنوی گفت " حالا معلوم می شود که تنها یک طرف نیست که از بار انتخابات گریز می کند، طرف دیگر اصراری را که باید میداشت، متاسفانه ندارد."
رئیس پیشین کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان همچنان گفت که تیم ریاست اجراییه برای آوردن اصلاحات انتخاباتی اصرار می کرد، ولی تیم رئیس جمهور از انتخابات راضی است، زیرا آنچه را که می خواست به دست آورده است.
جانداد سپین غر، رئیس اکسین یا شبکه جامعه مدنی برای انتخابات افغانستان می گوید که انگیزه برای آوردن اصلاحات وجود دارد. اما وی تاکید می کند که این انگیزه زمانی می تواند به اراده مبدل گردد که میان رهبران حکومت ملی "تعریف واحد در مورد اصلاحات انتخاباتی" به وجود بیاید. او می گوید تا حال "این انگیزه کاملا به اراده تبدیل نه شده است."
ولی چرا کمیسیون خاص اصلاحات انتخاباتی به کارش آغاز نکرده است؟ صدیق الله توحیدی، عضو این کمیسیون خاص، دلیل آنرا عدم علاقمندی "بخشی از حکومت" در این راستاعنوان می کند.
آقای توحیدی گفت " حد اقل بخشی از حکومت افغانستان، علاقمند آوردن اصلاحات در روند انتخابات نیست و یا هم می خواهند اصلاحات را که در پروسه انتخابات و یا نهاد های انتخاباتی افغانستان به وجود بیاید، اصلاحات فرمایشی باشد."
با وجود انتقادها در مورد ادعا هایی که گویا رئیس جمهور افغانستان ارادۀ واقعی برای آوردن اصلاحات انتخاباتی ندارد، اجمل عبید عابدی، سخنگوی رئیس جمهور افغانستان، به رادیو آشنا صدای امریکا گفت که آوردن اصلاحات نه تنها خواست رئیس جمهور افغانستان است، بلکه خواست مردم افغانستان و جامعه بین المللی نیز می باشد.
آقای عابدی گفت که رئیس جمهور به اصلاحات اساسی در نظام انتخابات متعهد بوده و از این تعهدات خود پا کنار نخواهد گذاشت.
بی سرنوشتی شورای هفدهم
صرف نظر از اینکه کمیسیون اصلاحات انتخاباتی چه زمانی به کارش آغاز خواهد کرد و چه زمانی سفارشات آن نهاد جنبه عملی را به خود خواهد گرفت، انتخابات پارلمانی افغانستان مطابق زمانی که در قانون پیش بینی شده است، برگزار نخواهد شد.
براساس ماده ۸۳ قانون اساسی افغانستان، "دوره کار ولسی جرگه به تاریخ اول سرطان سال پنجم، بعد از اعلان نتایج انتخابات به پایان می رسد و شورای جدید به کار آغاز می کند."
بر اساس قانون، انتخابات ولسی جرگه ۳۰ الی ۶۰ روز قبل پایان دوره کاری پارلمان بر حال، برگزار گردد. هم اکنون دور شانزدهم شورای ملی افغانستان در آخرین ماه های پنجمین سال کاری خود قرار دارد.
دادن رای اعتماد یا عدم رای اعتماد به وزیران، استجواب و استیضاح آنان، تصويب، تعديل يا لغو قوانين و يا فرامين تقنينی، تصويب بودجۀ دولتی و اجازه اخذ يا اعطاي قرضه، ايجاد واحدهاي اداري، تعديل و يا الغای آن، تصديق معاهدات و ميثاقهاي بين المللي يا فسخ الحاق افغانستان به آن از جمله صلاحیت های عمده ولسی جرگه افغانستان است.
بی باوری ها در مورد برگزاری به موقع انتخابات پارلمانی پرسش های زیادی را در مورد سرنوشت و صلاحیت های اعضای کنونی هر دو مجلس شورای ملی خلق کرده است.
به گفته آقای معنوی با پایان سال کاری شورای ملی مشروعیت نظام زیر سوال می رود. او می گوید که این وضعیت از عدم برداشتن اقدام به موقع در راستای اصلاح نظام انتخاباتی افغانستان ناشی می شود.
آقای معنوی گفت "وقتی ما انتخابات و نظام انتخاباتی نداشته باشیم، نمی توانیم انتخابات شورای ولسوالی را برگزار کنیم؛ اگر شورای ولسوالی وجود نداشته باشد، لویه جرگه فرا خوانده نمی شود، تعدیل و یا تغییر قانون اساسی ممکن نیست. همه این مسایل است که باید به آن پرداخته می شد."
در پهلوی همه مشکلات تخنیکی و اختلافات سیاسی که فرا راه آوردن اصلاحات در روند انتخابات افغانستان وجود دارد، اخیر رئیس کمیسیون شکایات انتخاباتی افغانستان گفت که تمویل کنندگان بین المللی میل تمویل انتخابات افغانستان را ندارند.
ولی مقامات ریاست اجراییه گفته اند که تمویل مالی انتخابات افغانستان توسط جامعه بین المللی مشروط بر آوردن اصلاحات در روند انتخابات افغانستان است.
با وجود تاکید مقامات حکومت وحدت ملی برای آوردن اصلاحات در روند انتخابات و کمیسیون های انتخاباتی، تعدادی از کارشناسان استدلال می کنند که رهبران حکومت فعلی مایل به آوردن اصلاحات در این عرصه نیستند. آنان می گوید با در نظر داشت بطی بودن روند اصلاحات انتخاباتی، تا یک سال و یا حتی بیشتر از آن، انتخابات در افغانستان برگزار نخواهد شد.
