وزارت اطلاعات و فرهنگ افغانستان می گوید که به خاطر جلوگیری از تهاجم فرهنگی که زبان نیز بخشی از آن است، تدابیری را اتخاذ کرده است.
مقامات وزارت اطلاعات و فرهنگ می گویند که در این اواخر لهجه ها و واژه های متفاوت بیگانه که از طریق مطبوعات و رسانه ها در افغانستان به کار برده می شود، نگرانی های جدی را به بار آورده است.
مقامات آن وزارت از تشکیل کمیسیونی خبر می دهد که از سوی شورای وزیران به تصویب رسیده و موظف است تا در این مورد تصمیم گرفته و از کاربرد واژه ها و لهجه های بیگانه در رسانه ها جلوگیری کنند.
جلال نورانی، مشاور وزرت اطلاعات و فرهنگ در صحبت با رادیو آشنا گفت در صورتیکه توصیه های این کمیسیون از سوی رسانه ها نادیده گرفته شود، نهاد های عدلی و قضایی در این مورد تصمیم خواهد گرفت.
آقای نورانی همچنان تاکید کرد که این تصمیم جنبه سیاسی نداشته و تنها برای اصلاح زبان و کاربرد زبان معیاری در رسانه ها و بر بنیاد تقاضا و شکایت های مردم از استعمال واژه های بیگانه اتخاذ شده است.
او گفت در بخش دری، لهجۀ کابل در چندین دهه گذشته در رادیو و تلویزیون کاربرد داشته و اکنون هم تلاش بر این است که این معیار حفظ گردد و رسانه های دولتی و غیر دولتی باید آن را مراعات کنند.
آقای نورانی گفت که پیش از این نیز وزارت اطلاعات و فرهنگ به رسانه ها توصیه کرده بود تا از لهجه های پذیرفته شدۀ معیاری دری و پشتو کار بگیرند، اما رسانه ها به این تقاضای وزارت توجه نکرده اند.
چالش های موجود
در این حال استادان زبان و ادبیات در پوهنتون کابل از این اقدام استقبال کرده می گویند که ایجاد یک کمیسیون با صلاحیت که بتواند عرصه های مختلف زبان را با در نظر داشت شرایطی که وجود دارد تحلیل و ارزیابی کند، نیاز جدی است.
پوهنمل دوکتور محمد اسلم نسیمی، رئیس فاکولتۀ زبان و ادبیات پوهنتون کابل می گوید که در گام نخست، باید ارزیابی های دقیق و مشخص در این زمینه صورت گیرد، زیرا به گفتۀ وی تا کنون حتا واژه نامۀ دری به دری یا پشتو به پشتو وجود ندارد.
در حالی که کار شناسان افغان اتخاذ تصمیم در این مورد را حتمی می دانند اما می گویند که ناگزیری هایی نیز در شرایط کنونی وجود دارد که باید مد نظر گرفته شود.
فیض الله قرداش، ژورنالست و تحلیلگر زبان و ادبیات، بخشی از این نگرانی ها در مورد وارد شدن واژه های خارجی در زبان های محلی افغانستان را بجا دانسته اما می گوید که در بسیاری موارد این موضوع باعث غنامندی زبان و انکشاف آن نیز می شود.
آقای قرداش هم چنان می گوید که واژه های بی شماری وجود دارد که با رشد تکنالوجی و اختراعات جدید وارد زبان شده است که یافتن واژه های معادل برای آن کار دشواری است.
این ژورنالست افغانستان همچنان باور دارد که مهاجرت ها به کشور های همسایه باعث شده است که لهجه ها و واژه های فروانی از آن کشورها به افغانستان وارد گردد، مشکلی که به باور آقای قرداش حل آن به زمان زیادی نیاز است.
وزارت اطلاعات و فرهنگ می گوید که در حال حاضر یک صد و پنجاه رادیوی فعال، پنجاه تلویزیون و در حدود یک هزار نشریه چاپی در افغانستان فعالیت دارند که به گفتۀ مقام های آن وزارت شماری از این رسانه ها از سوی کشور های خارجی به ویژه همسایه های افغانستان تمویل می شوند.
مقامات وزارت اطلاعات و فرهنگ می گویند که در این اواخر لهجه ها و واژه های متفاوت بیگانه که از طریق مطبوعات و رسانه ها در افغانستان به کار برده می شود، نگرانی های جدی را به بار آورده است.
مقامات آن وزارت از تشکیل کمیسیونی خبر می دهد که از سوی شورای وزیران به تصویب رسیده و موظف است تا در این مورد تصمیم گرفته و از کاربرد واژه ها و لهجه های بیگانه در رسانه ها جلوگیری کنند.
جلال نورانی، مشاور وزرت اطلاعات و فرهنگ در صحبت با رادیو آشنا گفت در صورتیکه توصیه های این کمیسیون از سوی رسانه ها نادیده گرفته شود، نهاد های عدلی و قضایی در این مورد تصمیم خواهد گرفت.
آقای نورانی همچنان تاکید کرد که این تصمیم جنبه سیاسی نداشته و تنها برای اصلاح زبان و کاربرد زبان معیاری در رسانه ها و بر بنیاد تقاضا و شکایت های مردم از استعمال واژه های بیگانه اتخاذ شده است.
او گفت در بخش دری، لهجۀ کابل در چندین دهه گذشته در رادیو و تلویزیون کاربرد داشته و اکنون هم تلاش بر این است که این معیار حفظ گردد و رسانه های دولتی و غیر دولتی باید آن را مراعات کنند.
آقای نورانی گفت که پیش از این نیز وزارت اطلاعات و فرهنگ به رسانه ها توصیه کرده بود تا از لهجه های پذیرفته شدۀ معیاری دری و پشتو کار بگیرند، اما رسانه ها به این تقاضای وزارت توجه نکرده اند.
چالش های موجود
در این حال استادان زبان و ادبیات در پوهنتون کابل از این اقدام استقبال کرده می گویند که ایجاد یک کمیسیون با صلاحیت که بتواند عرصه های مختلف زبان را با در نظر داشت شرایطی که وجود دارد تحلیل و ارزیابی کند، نیاز جدی است.
پوهنمل دوکتور محمد اسلم نسیمی، رئیس فاکولتۀ زبان و ادبیات پوهنتون کابل می گوید که در گام نخست، باید ارزیابی های دقیق و مشخص در این زمینه صورت گیرد، زیرا به گفتۀ وی تا کنون حتا واژه نامۀ دری به دری یا پشتو به پشتو وجود ندارد.
در حالی که کار شناسان افغان اتخاذ تصمیم در این مورد را حتمی می دانند اما می گویند که ناگزیری هایی نیز در شرایط کنونی وجود دارد که باید مد نظر گرفته شود.
فیض الله قرداش، ژورنالست و تحلیلگر زبان و ادبیات، بخشی از این نگرانی ها در مورد وارد شدن واژه های خارجی در زبان های محلی افغانستان را بجا دانسته اما می گوید که در بسیاری موارد این موضوع باعث غنامندی زبان و انکشاف آن نیز می شود.
آقای قرداش هم چنان می گوید که واژه های بی شماری وجود دارد که با رشد تکنالوجی و اختراعات جدید وارد زبان شده است که یافتن واژه های معادل برای آن کار دشواری است.
این ژورنالست افغانستان همچنان باور دارد که مهاجرت ها به کشور های همسایه باعث شده است که لهجه ها و واژه های فروانی از آن کشورها به افغانستان وارد گردد، مشکلی که به باور آقای قرداش حل آن به زمان زیادی نیاز است.
وزارت اطلاعات و فرهنگ می گوید که در حال حاضر یک صد و پنجاه رادیوی فعال، پنجاه تلویزیون و در حدود یک هزار نشریه چاپی در افغانستان فعالیت دارند که به گفتۀ مقام های آن وزارت شماری از این رسانه ها از سوی کشور های خارجی به ویژه همسایه های افغانستان تمویل می شوند.