در حالیکه حکومت طالبان روند توزیع پاسپورت را متوقف کرده است، بسیاری از متقاضیان به بازار سیاه رو آورده و در بدل پول هنگفت، پاسپورت دریافت میکنند.
برخی از متقاضیان پاسپورت میگویند که در حال حاضر، قیمت یک جلد پاسپورت در بازار سیاه بین دوهزار تا چهارهزار دالر رسیده است، حالانکه قیمت رسمی یک جلد پاسپورت از سوی ریاست پاسپورت افغانستان ۱۲۰ دالر تعیین شده است.
فردوس (نام مستعار) که به گفتهٔ خودش از هفت ماه به اینسو در تلاش دریافت پاسپورت است، به صدای امریکا گفت که به دلیل توقف روند پاسپورت ناگزیر است که به بازار سیاه مراجعه کند.
فردوس افزود که چندین بار به کمیشینکاران پاسپورت مراجعه کرده، اما به دلیل بهای هنگفت نتوانسته است که با آنان به توافق برسد.
او گفت: "قیمتها متفاوت است، از ۲۵۰۰ دالر شروع میشود تا ۴۰۰۰ دالر. ۴۰۰۰دالری که است در ۲۴ ساعت پاسپورت را برایت میدهد، اما در قیمتهای پایین تا یک هفته وقت میگیرد."
او افزود که کمیشنکاران، کتابچههای پاسپورت را بدون بایومتریک توزیع و در اختیار متقاضیان قرار میدهند.
یکی از متقاضیان دیگر، در پیامی که در رسانههای اجتماعی دست به دست میشود، ضمن تاکید بر بازگشایی دروازۀ ریاست پاسپورت، گفته است که هم اکنون بازار سیاه پاسپورت در بدل پول هنگفت گرم است.
او گفته است: "خواست ما از حکومت امارت اسلامی این است که لطفاً ریاست پاسپورت را به روی مراجعین عام باز کنند تا جوانان بتوانند از فرصتهای تحصیلی که امسال برای آنان در نظر گرفته شده است، استفاده بکنند."
طالبان حدود چهار ماه پیش، روند توزیع پاسپورت را متوقف کرده و از آن زمان تا کنون این روند دوباره آغاز نشده است. ریاست عمومی پاسپورت تحت ادارۀ این گروه دلیل توقف این روند را، مشکلات تخنیکی عنوان کرده و گفته بود که این مشکل به زودی حل خواهد شد.
برخی از کاربران رسانههای اجتماعی نیز تصاویری از پاسپورتهایی را نشر کرده اند که تاریخ صدور آن جدید است و آنان مدعی شده اند که این پاسپورتها در هفتههای اخیر و در بدل پول هنگفت تهیه شده است.
ویس بارکزی، یکی از کاربران که دنبالکنندگان زیادی در فیسبوک دارد، تصاویری از صفحۀ نخست چندین پاسپورت افغانستان را نشر کرده که دیده میشود، این پاسپورتها در ماه دسمبر ۲۰۲۲ و ماه جاری میلادی توزیع شده اند.
بارکزی افزوده است: "با وجود مشکل تخنیکی توزیع پاسپورت برای تعدادی جریان دارد...برای عموم مشکل تخنیکی است، اما برای واسطهدار و بازار سیاه هیچ مشکل تخنیکی وجود ندارد."
مقامهای ریاست پاسپورت وزارت داخلۀ حکومت طالبان از صحبت در این مورد با صدای امریکا خودداری کردند، اما در تازهترین مورد، نورالله پتمن، سخنگوی ریاست پاسپورت به رسانههای محلی افغانستان گفته است که در ماههای گذشته دهها کمیشینکار در پیوند به توزیع پاسپورت بازداشت و زندانی شده اند.
پتمن افزوده است که پاسپورتهای بدون بایومتریک اعتبار ندارند و از متقاضیان خواسته که نباید فریب افراد جعلکار و کمیشنکاران را بخورند و نیز به هیچ فردی در قبال به دست آوردن پاسپورت جعلی پول ندهند.
او در مورد آغاز فعالیت دوبارۀ این ریاست چیزی نگفته، اما تاکید کرده که روند توزیع پاسپورت به زودی در کابل و دیگر ولایات افغانستان از سر گرفته خواهد شد.
این در حالی است که پیش از این ریاست پاسپورت تحت ادارۀ طالبان گفته بود که اخیراً شماری از افراد سودجو، کتابچههای جعلی پاسپورت را در "کشورهای همسایه" چاپ کرده و به گونۀ غیرقانونی و در بدل پول آن را به مردم توزیع میکنند. ریاست پاسپورت از کدام کشور مشخصی نام نبرده است.