بخش زیاد ذخایر دالر امریکایی بانک مرکزی افغانستان، هفته‌ها پیش از سقوط کامل آن کشور به دست طالبان، کاهش یافته بود.
خبرگزاری رویترز به استناد گزارش دو صفحه‌ای که اوایل ماه روان از سوی مقام‌های ارشد اقتصادی جهان برای نهادهایی به شمول بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول نوشته شده است، خبر داده است که کاهش شدید پول در افغانستان پیش از مسلط شدن طالبان بر کابل آغاز شده بود.
در این نامه از چگونگی کارکرد رییس پیشین بانک مرکزی برای رسیدگی به بحران، به شمول تصامیم وی برای سرازیر ساختن مقادیر غیرمعمول دالر در بازار آزاد و انتقال پول از کابل به نمایندگی های ولایتی بانک مرکزی انتقاد شده است.
بر اساس این گزارش که رویترز به آن دست یافته است، بانک مرکزی افغانستان از اول جون تا ۱۵ اگست سال روان یک و نیم میلیارد دالر را در بازارهای تبادل اسعار به فروش رسانده است که این رقم "بسیار چشمگیر" خوانده شده است.
شاه محرابی، رییس تفتیش بانک مرکزی افغانستان که هم در حکومت قبلی و هم اکنون در این سمت کار می‌کند، از این اقدام بانک مرکزی دفاع کرده و می‌گوید که اینکار به خاطر جلوگیری از افت ارزش افغانی در برابر اسعار خارجی صورت گرفته است.
کمبود پول نقد در بازار افغانستان به شدت محسوس است. بانک‌های خصوصی با آنکه روند پرداخت پول به حسابداران خود را آغاز کرده اند، بنا به دستور طالبان نمی‌توانند هفتۀ بیش از ۲۰هزار افغانی یا ۲۰۰ دالر به مشتریان شان بپردازند.
حتا پیش از سقوط حکومت قبلی افغانستان، وضعیت اقتصادی در آن کشور وخیم بود و برگشت طالبان و قطع آنی کمک‌های خارجی و انجماد میلیاردها دالر ذخایر پولی افغانستان در خارج، این وضعیت را وخیمتر کرد.
از سوی دیگر، بیکاری فزاینده، سبب بلندرفتن سرسام‌آور نرخ مواد خوراکی شده و میلیون‌ها شهروند افغانستان را در آستانۀ زمستان با خطر گرسنگی مواجه کرده است.
رویترز به نقل از سه منبع آگاه گزارش داده است که بانک مرکزی حکومت پیشین افغانستان از رهگذر ذخایر دالر متکی به حدود ۲۴۹ میلیون دالر پول نقد بود که تقریباً هر سه ماه یکبار به گاو صندوق‌های این بانک یا ارگ ریاست جمهوری واریز می‌شد. جریان این پول با مسلط شدن طالبان بر افغانستان قطع شده است.
بانک مرکزی افغانستان روز چهارشنبه گفت که طرحی را برای رفع تقاضای بازار به اسعار خارجی نهایی کرده است.
در این گزارش انتقال پول به شعبات ولایتی بانک مرکزی افغانستان پرسش برانگیزخوانده شده است، زیرا با توجه به پیشروی طالبان در ولایت‌های افغانستان، خطر افتادن این پول به دست طالبان غیرقابل انکار بود.
گزارش حاکی است که در پایان سال ۲۰۲۰ حدود ۲۰۲ میلیون دالر در شعبات ولایتی بانک مرکزی افغانستان موجود بود، حالانکه در پایان سال ۲۰۱۹ این رقم کمتر از ۱۳ میلیون دالر بود. در گزارش آمده است که این پول‌ها از شعبات ولایتی به مرکز انتقال داده نشده و رفته رفته این ولایت‌ها به دست طالبان افتاد.
گزارش حاکی است که برخی از این پول‌ها در شماری از نمایندگی‌های ولایتی بانک مرکزی افغانستان ناپدید است، اما گفته نشده است که چقدر پول و در کدام ولایات گم شده است.
آقای محرابی نیز این مورد را تایید کرده و بدون ارایۀ جزییات بیشتر به خبرگزاری رویترز گفته است که بانک مرکزی افغانستان در مورد "سرقت" پول از سه شعبۀ ولایتی خود تحقیقات را آغاز کرده است.
رویترز گفته است که اجمل احمدی، رییس پیشین بانک مرکزی افغانستان به ایمیل‌ها و پیام‌ها برای ارایۀ جزییات در موارد ذکر شده در گزارش اخیر، پاسخ نداده است.
اما آقای احمدی چندی پیش در تویتر از کارکرد و نحوۀ مدیریت خود در بانک مرکزی افغانستان دفاع کرده و گفته بود که هر آنچه را در توان داشت به کار بسته و اقتصاد افغانستان را پیش از سقوط کابل به دست طالبان به خوبی مدیریت کرده بود.
