یک نهاد ارزیابی‌کنندۀ نیازهای بشری در شرایط اضطراری و بحران‌های پیچیده موسوم به (ACAPS) مستقر در سویس با نشر گزارشی از پیامدهای گستردۀ خشکسالی در تمام عرصه‌های زندگی مردم در افغانستان هشدار داده است.
این نهاد گفته است که خشکسالی معیشت و دسترسی به غذا و آب را تهدید می‌کند و در کنار آن نگرانی‌هایی را در زمینۀ آواراگی، بهداشت، حفاظت، امنیت و ثبات در این کشور به دنبال دارد.
بر بنیاد گزارش که روز پنجشنبه چهارم جولای (۱۴ سرطان) نشر شد، در کشوری که تخمین زده می‌شود ۲۳.۷ میلیون نفر در سال ۲۰۲۴ به کمک‌های بشری نیاز داشته باشند، افرادی که مکانیزم‌های انعطاف‌پذیری آن‌ها در اثر دهه‌ها جنگ، فقر و تغییرات اقلیمی فرسوده شده است، نمی‌توان تاثیرات خشکسالی را دست کم گرفت.
گزارش گفته است که خشکسالی، زراعت، امنیت غذایی و معیشت میلیون‌ها افغان را به ویژه در ولایات شمالی، شمال غربی و مرکزی کشور تهدید می‌کند و بر اساس شاخص شدت خشکسالی افغانستان، نزدیک به نیمی از ولسوالی‌های این کشور به عنوان "خطر بسیار بالا" و "خطر زیاد" طبقه‌بندی شده اند.
همچنان بر اساس گزارش، پس از ممنوعیت کشت کوکنار توسط طالبان در سال ۲۰۲۲، تغییر به سمت گندم و سایر محصولات پرمصرف آب، فشار بیشتری بر منابع آبی وارد کرده و باعث کاهش بیشتر آب‌های سطحی و زیرزمینی در افغانستان شده است.
این نهاد هشدار داده است: "خشکسالی یک ضریب خطر است. تاثیر آن بر ابعاد مختلف بشردوستانه هم بدتر می‌شود و هم با مسایل موجود، مانند افزایش جمعیت، به ویژه با افزایش اخیر بازگشت از پاکستان و ایران، تشدید می‌شود".
در گزارش آمده است که خشکسالی در افغانستان ناشی از تعاملات پیچیده بین عوامل اقلیمی و عوامل انسانی است و به محرک اصلی نیازهای بشردوستانه در سراسر این کشور تبدیل شده است.
در کنار این پیامدها، خشکسالی خطرات حفاظتی موجود برای زنان و دختران را تشدید می‌کند، زیرا بر بنیاد گزارش، موارد خشونت مبتنی بر جنسیت در جوامع تحت تاثیر خشکسالی در حال افزایش است.
این نهاد ارزیابی‌کننده گفت که افغانستان یکی از بالاترین آمار سوتغذیه مزمن در کودکان را در سطح جهان دارد و بیشتر کودکان زیر پنج سال در برابر خشکسالی آسیب‌پذیر هستند.
در گزارش آمده است: "انتظار می‌رود خشکسالی چالش‌های مربوط به دسترسی به آب سالم، بهداشت و حفظ الصحه را تشدید کند و بروز بیماری‌های ناشی از آب را افزایش دهد و به طور بالقوه منجر به آمار بالاتر سوتغذیه مزمن شود".
بر اساس گزارش، خشکسالی بیشتر گروه‌هایی را متضرر می‌کند که کمترین امکان دسترسی به راهکارهای سنتی مقابله با خشکسالی را دارند، این افراد شامل آوارگان داخلی و عودت کنندگان، زنان و دختران، افراد دارای معلولیت، و افراد آسیب‌پذیر اقتصادی هستند که در جوامع کم منابع زندگی می‌کنند.
رقابت بر سر زمین و آب به دلیل خشکسالی از دیگر نگرانی‌هایی است که در گزارش به آن اشاره شده است. به گفتۀ گزارش چنین رقابت‌ها، تهدیدی برای تشدید درگیری‌های درون قومی است و تهدیدی قابل توجه برای صلح، ثبات و انسجام اجتماعی در افغانستان خواهد بود.
یافته‌های گزارش حاکی از آن است که در دهه‌های اخیر، هم فراوانی و هم شدت خشکسالی افزایش یافته است، طوری که از سال ۱۹۶۹، افغانستان هشت رویداد بزرگ خشکسالی را تجربه کرده است که بیش از ۱۳ میلیون نفر را در سال ۲۰۱۸ و ۱۱ میلیون نفر را در سال ۲۰۲۱ تحت تاثیر قرار داده است.
گزارش نشان می‌دهد که کاهش سطح آب‌های زیرزمینی دسترسی میلیون‌ها افغان را به آب تهدید می‌کند.
گزارش گفته است: "پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که افزایش دما، ذوب شدن یخچال‌های طبیعی هندوکش و تغییر الگوی بارش منجر به بدتر شدن شرایط خشکسالی در بسیاری از مناطق کشور خواهد شد".
ذخیره‌سازی و مدیریت ضعیف آب، چالش‌ها در مدیریت و حاکمیت زمین، مصرف ناپایدار آب، و تخریب محیط زیست - به دلیل محدودیت‌های مالی و تخنیکی قابل توجه که حکومت طالبان بیشتر به آن توجه نکرده است، از جمله عوامل تداوم تاثیرات خشکسالی در این گزارش بیان شده است.
به گفتۀ گزارش، در حالی که جوامع هنوز در حال بهبودی از خشکسالی شدید ۲۰۲۱-۲۰۲۳ هستند، سطح پایین نگران‌کننده برف در منطقه هیمالیا هندوکش در جون ۲۰۲۴ نگرانی‌هایی را در مورد کمبود آب و افزایش خطر خشکسالی هایدرولوژیکی و زراعتی در نیمه دوم سال ۲۰۲۴ ایجاد کرد.
خشکسالی هایدرولوژیکی سبب کاهش سطح آب‌های زیرزمینی در سراسر افغانستان شده که بر اساس گزارش، در حوزه‌های دریایی هلمند، کابل و شمال ثبت شده است.
علاوه بر این، گزارش گفته که سطح پایین آب‌های زیرزمینی که به دلیل آلودگی آب ترکیب شده است، دسترسی به آب را در شهرهای بزرگ مانند هرات و کابل تهدید می‌کند.
گزارش گفته است: "انتظار می‌رود این شهرها با کمبود آب مکرر و شدیدتر مواجه شوند و اثرات بهداشتی قابل توجهی بر جمعیت، به‌ویژه آن‌هایی که در سکونتگاه‌های غیررسمی زندگی می‌کنند، در بحبوحه فشار فزاینده جمعیت ناشی از مهاجرت روستا به شهر و بازگشت اجباری به آن‌ها وارد شود".
گزارش پبش‌بینی کرده است که افغانستان بارندگی کمتر از حد متوسط را شاهد خواهد بود.
گروه