جیمی کارتر، رییس جمهور پیشین ایالات متحده، روز یکشنبه ۲۹ دسمبر (نهم جدی) در سن ۱۰۰ سالگی درگذشت.
کارتر قبل از اینکه به تاریخ ۲۰ جنوری ۱۹۷۷ مراسم تحیلف را منحیث رییس جمهور به جا بیاورد، والی ایالت جورجیا بود. او در زمان مراسم تحلیف خود منحیث رییس جمهور امریکا تعهد به ایجاد "حکومتی کرد که مانند مردم خوب باشد."
دورۀ ریاست جمهوری کارتر مملو از فراز و فرود بود. افزایش تورم و بیکاری اولویت‌های حکومت زیر امرش را تحث تاثیر قرار دارد. اما در سیاست خارجی موفقیت‌هایی مانند توافق صلح بین مصر و اسراییل و معاهده کانال پانامه را به دست آورد.
با این حال، بحران گروگان‌گیری در ایران بر سال‌های پایانی حضورش در قصر سفید سایه افگند و به شکست او در انتخابات سراسری ۱۹۸۰ کمک کرد.
کارتر پایان ریاست جمهوری‌اش در سال ۱۹۸۱ را آغاز یک زندگی جدید توصیف می‌کرد، زیرا برای مبارزه با بیماری‌ها، ایجاد امید و صلح به کشور‌های مختلف جهان سفر کرد. او در مصاحبه‌ای با صدای امریکا گفته بود که "این دوره برای خودم و همسرم، روزالین، فرصتی داد تا وارد عرصه‌ای پر از هیجان، ماجراجویی، و چالش‌های جدید شویم که غیرقابل پیش‌بینی، اما لذت‌بخش بود."
کارتر زمانی که به حیث رییس مرکز کارتر فعالیت می‌کرد، به بیش از ۸۰ کشور جهان سفر کرد و در جریان این سفر ها از انتخابات مشکل‌آفرین نظارت کرد، برای حل مناقشات وساطت کرد و در عرصهٔ مبارزه با بیماری‌ها مبارزه کرد. فعالیت‌های کارتر پس از پایان دورهٔ ریاست جمهوری‌اش در نهایت سبب شد که در سال ۲۰۰۲ برندهٔ جایزه صلح نوبل شود.
سفر کارتر به قصر سفید از شهر کوچک پلینز در ایالت جورجیا آغاز شد، جایی که در اول اکتوبر ۱۹۲۴ متولد شد. پس از خدمت به حیث افسر در نیروی دریایی و کمک به توسعه کشتی‌های زیردریایی هسته‌ای پس از جنگ جهانی دوم، او در سال ۱۹۵۳ به زادگاه خود برگشت و تجارت خانوادگی پرورش ممپلی یا بادام‌زمینی را مدیریت کرد.
کارتر در دهه ۱۹۶۰ میلادی وارد سیاست شد، دو دوره به حیث قانونگذار جورجیا خدمت کرد و سپس از سال ۱۹۷۱ تا ۱۹۷۵ به حیث هفتاد و ششمین والی این ایالت انتخاب شد.
در انتخابات ریاست جمهوری ۱۹۷۶، جیمی کارتر، از حزب دموکرات، با جرالد فورد، رییس جمهور وقت امریکا از حزب جمهوریخواه ، که پس از استعفای ریچارد نیکسن به دلیل پروندهٔ افتضاح واترگیت قدرت را به دست گرفته بود، رقابت کرد.
کارتر با اختلاف اندک فورد را شکست داد و به حیث رییس جمهور انتخاب شد. نقطه اوج ریاست جمهوری او در سال ۱۹۷۸ بود، زمانی که او انور سادات، رییس جمهور پیشین مصر، و مناخیم بگین، صدراعظم پیشین اسراییل ، را به کمپ دیوید در ایالت مریلند دعوت کرد تا در مورد پیمان صلح مذاکره کنند.
کارتر در دوران ریاست جمهوری‌اش موفق شد معاهده‌ای را برای واگذاری کنترول کانال پانامه با حکومت پانامه مذاکره کند و روابط دپلوماتیک ایالات متحده را با جمهوری خلق چین عادی سازد.
اما تمرکز حکومت کارتر در سال ۱۹۷۹ به بحران ایران متمرکز شد. انقلاب ایران به رهبری روحانیون مذهبی، دولت شاه را سرنگون کرد. شاه در نهایت به ایالات متحده پناه برد و در آنجا به خاطر بیماری سرطان زیر تداوی قرار گرفت.
تندروان خشمگین به تاریخ چهارم نومبر ۱۹۷۹ به سفارت ایالات در تهران یورش بردند و ۶۶ دپلومات را گروگان گرفتند که بعدها ۱۳ نفر آنان آزاد شدند.
پس از پنج ماه سپری شدن بحران گروگان‌گیری در ایران، کارتر برای نجات گروگان‌ها دستور عملیات نظامی پیچیده‌ای به نام "عملیات پنجه عقاب" را صادر کرد. این عملیات شامل انتقال نیروهای نخبه دلتای اردوی ایالات متحده با هلیکوپتر و طیاره به یک پایگاه در صحرای ایران بود. از آنجا، این نیروها پلان کرده بودند که به سفارت امریکا در تهران حمله کنند، گروگان‌ها را آزاد کرده و سپس با طیاره آنها را از ایران خارج کنند.
اما ماموریت "پنجه عقاب" به شکست انجامید و در این جریان یک هلیکوپتر سقوط کرد و هشت نظامی امریکایی و یک غیرنظامی ایرانی جان خود را از دست دادند. والتر موندل، معاون رییس جمهور کارتر، این رویداد را پایین‌ترین نقطه دوران حکومت شان توصیف کرده بود.
شکست عملیات "پنجه عقاب" به اعتبار کارتر نزد مردم ایالات متحده آسیب وارد کرد. ناکامی این ماموریت هفت ماه قبل از انتخابات ریاست جمهوری رخ داد و نقش مهمی در شکست او در برابر رونالد ریگن، رییس جمهور پیشین امریکا، ایفا کرد.
گروگان‌ها که شامل دپلومات‌ها و کارمندان امریکایی بودند، پس از ۴۴۴ روز،در نخستین روز ریاست جمهوری ریگن آزاد شدند.
مرکز کارتر که تحت رهبری رییس جمهور فقید امریکا اداره می‌شد، در حل و فصل بیش از ۸۰ انتخابات پیچیده و میانجی‌گری در مناقشات جهانی نقش مهمی داشته است، از جمله در بن‌بست هسته‌ای با کوریای شمالی و توافق صلح بین یوگندا و سودان.
کارتر همچنین برای مبارزه با بیماری‌ها در فقیرترین مناطق جهان تلاش کرد. او در مصاحبه‌ای با صدای امریکا تاکید کرده بود که بزرگترین دست‌آورد و میراثش، ریاست جمهوری امریکا و یا جایزه صلح نوبل نبوده، بلکه ریشه‌کنی بیماری کرم گینه بوده است. این بیماری مانند چیچک به کلی در جهان از بین رفته است.
کارتر تا سن ۹۹ سالگی زندگی فعال داشت و در سال ۲۰۱۵ از سرطان مغز زنده ماند.
کاهش سلامتی و همه‌گیری بیماری کووید۱۹ در سال ۲۰۲۰ میلادی او را در آخرین سال‌های زندگی‌اش در زادگاهش، پلینز ایالت جورجیا، محبوس کرد.
کارتر آخرین بار در نومبر ۲۰۲۳ در مراسم تشییع جنازه همسرش روزالین در انظار عمومی ظاهر شد.
جیمی کارتر ریکارد طولانی‌ترین عمر را میان سایر ساکنان قصر سفید ثبت کرد. او ۷۶ سال با همسرش، روزالین، زندگی کرد، که این طولانی‌ترین ازدواج بین رییس جمهور و بانوی نخست در تاریخ ایالات متحده است. هرچند آرامگاه نهایی او در پلینز، جورجیا خواهد بود، آثار او در ده‌ها کتابی که نوشته، همچنان زنده خواهند ماند. این آثار شامل خاطرات شخصی، رمان‌ها، نقدهای شرق میانه و مجموعه‌ای از اشعار مورد علاقه او می‌شود.
گروه