چگونه خواهر خواندگی نویسندگان، زنان افغان را در زمان تسلط طالبان کمک کرد

ماری بامیانی به تاریخ ۱۵ اگست سال ۲۰۲۱ در یک تکسی سفر می‌کرد که در مورد داخل شدن طالبان به شهر کابل آگاهی یافت.

بامیانی که اکنون ۲۹ ساله است گفت: "یک شیشه که می شکنه یا پارچه میشه همانطور یک احساس داشتم."

او در آن وقت با یک سازمان خیریهٔ آلمانی کار می‌کرد.

بامیان گفت که در سال‌های ۱۹۹۰ خیلی کوچک بود و حکمرانی دور نخست طالبان را چندان به خاطر ندارد. تنها چیزی که به خاطرش می‌آید تصاویر وحشتناک اعدام یک زن توسط طالبان در یک استدیوم ورزشی بود.

ماری بامیانی اضافه کرد: "وقتی که به من گفتند که طالب آمده من فکر کردم که یک نوع مرگ یا سایهٔ مرگ روی زن ها در حال گشت است. یعنی طالب مساوی بود با مرگ زن‌ها در افغانستان.‌"

طالبان به زودی اقدامات سرکوبگرانه را بر زنان وضع کردند و برای بامیانی تکان دهنده بود و نمی‌توانست برای هفته‌ها از خانه‌اش بیرون شود. تنها کاری که انجام داد،‌ شریک ساختن تجربه‌اش در یک گروپ وتس‌اپ با ۲۰ زن دیگر بود.

آن پیام‌ها که در جریان سال نخست تسلط طالبان جمع آوری شده و از پشتو و دری به انگلیسی ترجمه شده بود، اکنون به گونهٔ خاطرات در کتاب "کابل عزیزم" چاپ شده است.

این کتاب که در سال ۲۰۲۴ در بریتانیا چاپ شد، تغییرات دست اول بر آزادی‌های زنان در سال نخست تسلط طالبان را شرح می‌دهد. در این کتاب همچنان تصورهای آنانی نیز چاپ شده است که وضعیت در افغانستان را از خارج تماشا کرده اند.

بامیانی در ماه اکتوبر همان سال به آلمان انتقال داده شد، اما وی به مشارکت‌اش در وتس‌اپ گروپ ادامه داد.

او گفت: "ما احساسات خود را در باره وضعیت کشور شریک می‌کردیم و هیچ وقتی فکر نمی‌کردیم که روزی در یک کتاب چاپ شود."

این زنان بخشی از برنامهٔ توسعه‌ای یک نویسنده بودند که در سال ۲۰۱۹ توسط روایات ناگفته (Untold Narratives) آغاز شد. در وقت تسلط دوبارهٔ طالبان، آنان آمادگی نشر یک کتاب دیگر تحت عنوان "قلم من بال یک پرواز است" را داشتند. آن کتاب، در سال ۲۰۲۲ نشر شد و مجموعه‌ای از داستان‌های کوتاه افسانوی است که توسط زنان افغان نوشته شده اند.

لوسی هنا، بنیانگذار روایات ناگفته و یکی از ویراستار‌های کتاب "کابل عزیزم" به صدای امریکا گفت که شنیدن صداهای زنان اهمیت دارد.

هنا افزود که شنیدین صدا هایی که لزوماً خبرنگار نیستند، نیز مهم است، آنانی که کار می‌کنند و نویسندگان خلاق اند و زندگی شان مستقیماً توسط آنچه در اطراف شان جریان دارد، متاثر می‌شود.

او گفت که این ۲۱ زن، میان ۲۲ تا ۶۵ سال سن دارند و مربوط گرو‌ه‌های قومی مختلف اند.

فاطمه سادات، یکی از زنان دیگری که در این گروپ شامل است، به صدای امریکا گفت که آنان به دنبال یک جای مصوون بودند که در آن بدون تامل حرف بزنند.

سادات گفت: "هیچ باورم نمی‌شد که در ظرف چند روزی چنین چیزی اتفاق بافتد."

سادات که یک هفته پیش از سقوط کابل برای آغاز دورهٔ ماستری اش در بخش مطالعات زنان و جنسیت از طریق بورس فلبرایت به ایالات متحده رفته بود، افزود: "من می‌خواستم بفهمم که دخترهایی که در گروپ بودند در چه حالت هستند. وقتی مه پيام شان را دیدم جرات پیدا کردم که از امریکا احساسات خود را هم شریک کنم."

او گفت: "به عنوان اینکه مه خودم یک خانم استم ترس من بیشتر از حقوق انسانی خودم و حقوق انسانی زن ها بود. می فهمیدم که با آمدن طالبان جنگ و وحشت و عقب‌مانی دوباره وارد جامعه می شود.‌"

سادات اضافه کرد که این خیلی درد آور است که یک نفر نتواند درس بخواند، از خانه بیرون شود یا تصمیم زندگی‌اش را بگیرد و در چنین وضعیت "زندگی شما به یک زندان مبدل می‌شود".

طالبان در اگست ۲۰۲۱ کنترول افغانستان را بار دیگر به دست گرفتند و دختران و زنان را از رفتن به مکاتب متوسطه و لیسه و پوهنتون ها منع کردند.

طالبان همچنان زنان را از کار در سازمان‌های داخلی و بین المللی، رفتن به پارک ها و دیگر مکان های تفریحی، کلب های ورزشی، آرایشگاه‌ها و حمام های عمومی و سفر کردن بدون محرم مرد نیز منع کرده اند.

اما سادات گفت که "نوشتن یگانه چیزی است که طالب ها از ما گرفته نمی توانند".

سایر نویسندگان زن افغان از نشر این کتاب استقبال کردند.

پروین ملال، شاعر و نویسندهٔ داستان‌هایی در مورد زنان، جنگ و مهاجرت به صدای امریکا گفت که برای زنان مهم است تا در از تجربه‌های شان بنویسند.

او که در اصل از قندهار است افزود که "نوشتن با مردم در بخش گذشتن از بحران‌ها و رسیدگی به مشکلات روانی کمک می‌کند".

رواداری، نهاد ناظر بر وضعیت حقوق بشر در افغانستان در ماه دسمبر گفت که وضعیت صحت روانی مردم رو به وخامت نهاده، تلاش‌های خودکشی و ازدواج‌های پیش از وقت و اجباری در این کشور افزایش یافته است.

در گزارش این نهاد آمده است که در نتیجهٔ محدودیت آموزش زنان، خشونت علیه زنان افزایش یافته و زندگی را برای آنان در افغانستان دشوار کرده است.

با آنهم، ماری بامیانی می‌گوید که وضعیت فعلی در افغانستان این چنین باقی نخواهد ماند.

او گفت: "من خوشبین استم و امیدوار استم که این حالت زیاد طول نه می‌کشد مطمیناً که برای ابد نیست ولی امیدواراستم که کمتر مردم که در داخل افغانستان استند رنج بکشند."