نشست‌های اخیر در منطقه دربارۀ آیندۀ سیاسی افغانستان که با اشتراک شماری از اعضای گروه‌های مخالف طالبان و بدون حضور نمایندگان طالبان برگزار شده است، به تحلیل برخی آگاهان مسایل سیاسی، بیانگر عزم تازه و جدی جامعه بین‌المللی برای حل بحران سیاسی افغانستان است.
دو نشست اخیر پی‌هم یکی در مسکو و دیگری در شهر دوشنبه تاجیکستان که عمدتاً اعضا و مقام‌های پیشین نظام جمهوریت در آن اشتراک داشتند، مباحث مختلفی را درباره تغییر رویکرد جامعه جهانی به رهبری سازمان ملل متحد در قبال آینده سیاسی افغانستان با طرح یک نقشه راه جدید مطرح کرده است.
آنچه تا به حال همه اشتراک کنندگان و کشورهای میزبان کنفرانس‌های اخیر به شمول ملل متحد بر آن تاکید داشته اند، تشکیل یک حکومت همه‌شمول در افغانستان است، امری که حکومت طالبان به آن چراغ سبزی نشان نداده است.
غوث جانباز، دپلومات پیشین افغان ساکن کانادا، می‌گوید که اشتراک کنندگان در این نشست‌ها در رابطه به ساختار آینده افغانستان دیدگاه‌های "پراگنده" دارند و برای رسیدن به مذاکرات بین‌الافغانی یا حکومت همه شمول به نتیجه نمی‌رسد.
به نظر این دپلومات پیشین افغان، مهمترین عنصری که طالبان را می‌تواند به مذاکرات نتیجه بخش و ملموس بکشاند "تغییر در درون طالبان است."
آقای جانباز گفت: "دوم فشار سیاسی و نظامی در داخل افغانستان است و سوم تغییر اجندای کشورهای منطقه و فرامنطقه است که از کدام پالیسی ملموس و نتیجه بخش و تکتیک های دیگری کار می گیرند تا طالب بالاخره وادار ساخته شود تغییر استراتیژی و تغییر ماهیت بدهد و به حکومتی [تن بدهد] که همه افغان ها در آن شریک باشند."
با اینحال، برخی کارشناسان به این باور اند که هر نوع بحث در مورد افغانستان در خارج از کشور راه حلی برای مشکل افغانستان در پی نخواهد داد.
نجیب الله جامع، استاد دانشگاه در کابل، گفت: "نشست هایی که در پایتخت‌های کشورهای متخاصم و در جاهایی که به نفع افغانستان نیستند، صورت می‌گیرد و ملت افغانستان به آن ها دسترسی ندارند، بر ضد منافع ملی است، خصوصاً گروه هایی که از جنگ حمایت می کنند و خواستار قدرت به زور و یا از هر طریقی دیگری استند."
اما محمد رسول طالب، رییس کمیته سیاسی حزب عدالت و آزادی افغانستان، که از اعضای دفتر معاون دوم پیشین رییس جمهور افغانستان بود، اختلاف گروه های مخالف طالبان را امر طبیعی در جامعه متکثر افغانستان دانسته تاکید می کند که اکنون تلاش‌هایی به سمت یک دیدگاه واحد در برابر طالبان شکل گرفته است.
او بر این نظر است که سیاست تعامل دو سال گذشته ملل متحد با طالبان پایان یافته است و حالا ملل متحد در حال طرح ریزی سیاست دیگری است که برگزاری این نشست ها نیز همسو با همین سیاست جدید جهانی می باشد.
محمد رسول طالب گفت: "با در نظر داشت ظرافت های دپلوماتیکی که روسیه در رابطه خود با طالبان در پیش دارد، [این نشست] قدم ابتدایی خوبی است که زمینه را برای این که مخالفان طالبان در صحنه سیاسی تعامل با افغانستان حضور پیدا کند، [آن نشست را] برگزار کرد."
آقای طالب نشست‌های منطقه‌ای اخیر درباره افغانستان را شامل نقشه راه حل سازمان ملل متحد می داند که کنفرانس مسکو نیز شامل آن است.
او می گوید: "در مرحله جدید تعامل دنیا به این فکر است که جایی را برای حضور مخالفان طالبان حداقل در سطح سیاسی ایجاد کنند تا ممکن این تعامل و این ارتباط در باره افغانستان بتواند منجر به یک سری نتایج مثبت و تغییر وضعیت موجود شود."
صدای امریکا در پیوند به برگزاری نشست گفتگوهای امنیتی هرات و نشست اخیر در مورد افغانستان در مسکو که در آن از طالبان دعوت نشده بود، خواستار اظهار نظر طالبان شد، اما ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی حکومت طالبان از صحبت با صدای امریکا خودداری کرد.
اما سید اکبر آغا، یک مقام پیشین طالبان، می‌گوید که کشور هایی که بر تشکیل حکومت همه شمول تاکید دارند، در حقیقت خواستار یک حکومت اند که شامل عوامل این کشورها باشد که به گفته او چنین حکومت به سود افغانستان نمی باشد.
با این حال، این مقام پیشین طالبان می‌گوید که افغانستان تحت حاکمیت طالبان با آزمون های خارجی مواجه بوده که برای رفع این آزمون ها، طالبان باید با سهم دادن به اقوام مختلف در حکومت، سیاست داخلی خود را تقویت کند.
اهمیت نشست های منطقه ای بعد از آن مطرح شده است که سازمان ملل متحد اخیراً از نوع عملکرد حکومت طالبان اظهار ناامیدی کرده و به نظر می رسد در صدد یافتن راه های بدیل تعامل با طالبان می باشد.
گروه