یک سازمان مستقل بینالمللی روز دوشنبه ۱۷ جنوری (۲۷ جدی) هشدار داد که اگر مذاکرات برای احیای توافق هسته‌ای ایران پیشرفت نکند، وضعیت بن‌بست می تواند منجر به "دپلوماسی قهرآمیز و حتا اقدام نظامی امریکا و متحدین‌اش" علیه تهران شود.
گروه بین المللی بحران (International Crisis Group) با نشر یک گزارش تازه گفته است که اگر مذاکرات کنونی ایران با قدرت‌های جهان در ویانا، پایتخت اتریش به پیشرفت‌های "معنادار" منتج نشود، این گفتگو‌ها به زودی به "نقطهٔ غیرقابل برگشت" خواهد رسید و احتمالاً ایالات متحده و شرکای آن حتا دست به "اقدام نظامی" علیه ایران بزنند.
در این گزارش آمده است که ایران نیز به نوبهٔ خود دست به افزایش تنش در منطقه خواهد زد و فعالیت هسته‌ای خود را به پیش خواهد برد.
این سازمان پیشنهاد کرده است که امریکا و ایران باید از آخرین فرصت برای نجات توافق هسته‌ای استفاده کنند.
در این گزارش آمده است که اگر واشنگتن بتواند منافع اقتصادی معینی را برای ایران تضمین کند و تهران اقدامات لازم را برای کاهش فعالیت هسته‌ای خود به گونهٔ روی دست بگیرد که بتواند راستی‌آزمایی شود، دو کشور قادر خواهند شد به توافق برسند.
در این گزارش همچنین آمده است که برنامه هسته‌ای ایران "روز به روز وسیع‌تر و پیشرفته‌تر می‌شود." مقام‌های ایالات متحده نیز در روز‌های گذشته تاکید کردند که برنامهٔ هسته‌ای ایران با پیشرفت قابل ملاحظهٔ همراه بوده و فقط چند هفته برای حفظ این توافق باقی‌مانده است.
نگرانی دو جناح
در این گزارش همچنین ذکر شده است که واشنگتن و تهران هر دو نگران اند که آیا قادر خواهند شد به اهداف خود دست بیابند یا خیر؟. بر اساس این گزارش، سوال عمده برای ایالات متحده این است که آیا با در نظر داشت پیشرفت قابل ملاحظهٔ هسته‌ای ایران، به خصوص در سال گذشته، می‌تواند مزایای توافق هسته‌ای ایران را که در سال ۲۰۱۵ امضا شد، تضمین کند یا خیر؟
بر اساس این گزارش، برای تهران این مهم است که آیا ایالات متحده می‌تواند و یا پیشنهاد خواهد کرد که تعزیرات کافی اقتصادی را به گونهٔ لغو کند که مزایای اقتصادی آن پایدار باقی‌بماند، خواستی که تهران نتوانست پس از توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ آن را به دست بیاورد، زیرا دونالد ترمپ، رییس جمهور پیشین امریکا در ماه می ۲۰۱۸ میلادی به صورت یک‌جانبه از این توافق بیرون شد و بار دیگر تعزیرات شدید اقتصادی را بر ایران وضع کرد.
گروه بحران بینالمللی در این گزارش گفته است که در حال حاضر ایالات متحده و ایران نیاز به تلاش‌های دپلوماتیک را درک می‌کنند، زیرا گزینه غیر از آن، بدتر خواهد بود.
این گروه هشدار داده است که زمان اندکی برای احیای توافق هسته‌ای ایران باقی مانده است، اما افزوده است که هنوز هم برای دو جناح و سایر امضا کنندگان این توافق زیاد دیر نشده تا به بر اساس پایبندی متقابل به تفاهم برسند.
اختلاف دیدگاه‌ها و استفاده از فرصت باقی‌مانده
در این گزارش گفته شده است که تفاهم برای احیای توافق هسته‌ای، ایالات متحده و اتحادیهٔ اروپا را ملزم می‌کند تا پیشنهاد "با اعتباری" را برای تهران ارایه کنند که تعزیرات مرتبط به برنامهٔ هسته‌ای ایران را لغو می‌کنند.
در عوض، بر اساس این گزارش، ایران تعهد واقعی بدهد که برنامهٔ هسته‌ای خود را به گونهٔ عقب بکشد که کاهش فعالیت هسته‌ای آن کشور قابل تایید باشد.
گروه بینالمللی بحران در این گزارش افزوده است که محافظه‌کاران حاکم در ایران در مورد مفاد توافق هسته‌ای شک و تردید دارند و "به این باور اند که اقتصاد کشور تکان‌های ناشی از تعزیرات امریکا و همه‌گیری کروناویروس را جذب کرده و از آن‌ها جان سالم به در برده" است.
اما گروه بینالمللی بحران این دیدگاه مقام‌های ایران را "شکننده" دانسته و گفته است که "پیشرفت‌های هسته‌ای بی‌رویه می‌تواند روابط با چین و روسیه را هم خدشه دارد کند".
علاوه بر آن، نزدیک شدن به کسب قابلیت ساخت سلاح هسته‌ای – یعنی دست‌یابی به تمام عناصر لازم برای تولید تسلیحات هسته‌ای بدون تولید آن – یا تحریک نظامی امریکا، چه مستقیم و چه غیرمستقیم، هیچ منفعتی را برای ایران تامین نخواهد کرد و ممکن واکنش واشنگتن را به دنبال داشته باشد.
درعوض، بر اساس این گزارش، اقتصاد ایران که در وضعیت بد قرار دارد، نیاز به بهبود دارد و بهبود اقتصادی آن کشور بدون لغو تعزیرات امریکا، بعید است.
در این گزارش آمده است که ایران یورانیم خود را تقریباً به حدی غنی ساخته است که از آن می‌تواند در ساخت سلاح هسته‌ای کار گرفت و در عین حال سانترافیوژ‌های پیشرفته را نصب کرده است. گروه بینالمللی بحران گفته است که پیشرفت هسته‌ای ایران در عمل به این معنا است که اگر توافق هسته‌ای ظرف چند هفتهٔ آینده به دست نیاید، ایالات متحده به این باور خواهد شد که از مزایای توافق هسته‌ای اصلی چیزی را به دست نخواهد آورد.
این گروه هشدار داده است که اگر ایران حفظ توافق هسته‌ای اصلی را به نفع خود تلقی نکند، واشنگتن و متحدان‌اش ممکن به فکر گزینه‌های دیگر بر آیند.
بر اساس این گزارش، گزینهٔ دیگر می‌تواند یک توافق موقت باشد که بر اساس آن، پیشرفت فعالیت هسته‌ای ایران متوقف شود و در عوض، بخشی از تعزیرات اقتصادی بر ایران لغو گردد.
گزینه‌های دیگر به اساس این گزارش، شامل بازگرداندن تعزیرات شدید ملل متحد و اتحادیه اروپا بر ایران و حتا مداخلات نظامی پنهان یا آشکار برای عقب انداختن برنامه هسته‌ای ایران خواهد بود.
