شهروندان ایران روز جمعه اول مارچ (۱۱ حوت) در حالی انتخابات پارلمانی آن کشور شرکت کردند که نارضایتی از مشکلات اقتصادی و وضع محدودیتها بر آزادی فعایتهای مدنی در آن کشور رو به افزایش است.
انتخابات روز جمعه به مثابه آزمایش برای اقتدار رهبری مذهبی در ایران پنداشته میشود. اکثر نامزدان پارلمان محافظهکاران تندروان استند و رای دهندگان برای انتخابات نمایندهها گزینه اندکی دارند. رایدهندگان همچنین به اعضای مجلس خبرگان رای میدهند، مجلسی که رهبر ایران را نیز انتخابات میکند.
علی خامنهای، رهبر ایران که رای دادن را یک مکلفیت دینی خوانده است، نخستین فردی بود که در انتخابات روز جمعه رای داد.
خامنهای در جریان یک سخنرانی تلویزیونی از مردم ایران گفت: " در کارهای نیک مسابقه بگذارید و پیشی بگیرید بر دیگران. در انتخاباتهای گذشته گفتهام اکنون نیز تاکید میکنم که در اولین ساعات ممکن رای خود را در صندوق بیاندازید."
از زمان انقلاب اسلامی در سال ۱۹۷۹ میلادی این نخستین انتخابات است که میزان حمایت افکار عمومی را پس از اعتراضات مردمی را در سالهای ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳ نسبت به جمهوری اسلامی بازتاب میدهد.
حاکمان ایران برای ترمیم مشروعیت خود نیاز به حضور گسترده مردمی دارند، زیرا پس از اعتراضات مردم که در پی مرگ مهسا امینی، زن ۲۲ ساله ایران کرد تبار در آن کشور راه اندازی شد، این کشور شاهد هرج و مرج و ناآرامیهای گسترده بود. اما نظرسنجی های رسمی نشان میدهد که فقط ۴۱ درصد ایرانیان واجد شرایط رای دهی در این انتخابات شرکت میکنند.
در انتخابات پارلمانی ۲۰۲۰ میلادی مشارکت مردم در انتخابات به کمترین میزان تاریخی یعنی ۴۲.۵ درصد رسید، در حالیکه میزان مشارکت مردم در انتخابات ۲۰۱۶ نزدیک به ۶۲ درصد بود.
شماری از منتقدان حکومت از طریق رسانههای اجتماعی برگزاری انتخابات پارلمانی در آن کشور را "سرکس" خواندند و مردم را ترغیب کردند تا از رای دادن در انتخابات اجتناب کنند. به گفتهٔ منتقدان حکومت، اشتراک در انتخابات، به حکومت اسلامی مشروعیت میدهد. به اینحال، تلویزیون دولتی آن کشور از قول شماری از رای دهندگان گزارش داده است که آنان به خاطر رای میدهند تا خامنهای، رهبر ایران را خرسند کنند.
وزارت داخله ایران گفته است که ۱۵ هزار و ۲۰۰ نفر برای به دست آوردن ۲۹۰ کرسی پارلمان در سراسر آن کشور در مقابل همدیگر رقابت میکنند. انتظار میرود که نتایج مقدماتی این انتخابات روز شنبه اعلام شود.
با آنکه مقامات ایران از جمله خامنهای از مردم خواسته اند تا به طور گسترده در انتخابات آن کشور اشتراک کنند، رسانه خبری موسوم به "اعتماد آنلاین" به تاریخ اول حوت نوشت: "با توجه به نارضایتیهای اقتصادی و اجتماعی در سطح کشور و همچنین نحوه بررسی صلاحیتها و اعمال نظارت استصوابی به نظر میرسد حتی برخی طیفهای اصولگرایی هم امیدی به مشارکت چشمگیر در انتخابات پیش رو ندارند."
یک روز پیش از برگزاری انتخابات، میتو میلر، سخنگوی وزارت خارجه ایالات متحده، روز پنجشنبه، ۱۰ حوت به خبرنگار بخش فارسی صدای امریکا گفت انتخابات در جمهوری اسلامی ایران "آزاد و منصفانه" نیست.
میلر در کنفرانس خبری روزانه در پاسخ به سوالی در مورد انتظارات و ارزیابی وزارت خارجه امریکا از انتخابات مجلس شورای اسلامی گفت، انتظاری ندارد که انتخابات ایران "آزاد و منصفانه" باشد و به گفتهٔ او، مردم ایران نیز توقع انتخابات آزاد و منصفانه در آن کشور را ندارند.
او گفت: "از آنجایی که احتمالاً میدانید، هزاران نامزد قبلاً در یک روند غیرشفاف رد صلاحیت شدهاند و جهان از مدتها پیش میداند که نظام سیاسی ایران دارای سیستم اجرایی، قضایی و انتخاباتی غیردموکراتیک و غیرشفاف است."
گروه