ادامهٔ تنش‌ بین اسراییل و فلسطین، سه دهه پس از امضای توافقنامهٔ اسلو

در سال ۱۹۹۳ در همین هفته، اسحاق رابین، صدراعظم آن وقت اسراییل، و یاسر عرفات، رهبر پیشین فلسطین، به میانجی‌گری بل کلنتن، رییس جمهور پیشین ایالات متحدهٔ امریکا، در قصر سفید با هم دست دادند و توافقنامهٔ صلح اسلو را امضا کردند که قرار بود یک راه حل دایمی را برای کشمکش‌های اسراییل و فلسطین هموار سازد.

اما پس از گذشته سه دهه، پایان تضاد و کشمکش‌ها میان دو طرف برای بسیاری از اسراییلی‌ها و فلسطینی‌ها راهی دورتر از همیشه به نظر می‌رسد. کارشناسان و مذاکره کنندگان می‌گویند که تعهدات برای برقراری صلح بین دوطرف جنبهٔ عملی نداشته است.

غیث العمری، کارشناس در انستیتیوت واشنگتن برای سیاست شرق میانه، گفت:‌ "باور واقعی وجود داشت که این مذاکرات و دپلوماسی، باعث آزادی و ایجاد فلسطین آزاد خواهد شد. اما متاسفانه آنچه امروز می بینیم، بیشتر اشغال صورت گرفته است. درگیری با اسراییلی‌ها ادامه دارد و خونین‌تر شده است. و رهبری فلسطین فاسد و ناکارا است. بنابراین، امروز فلسطینی‌ها واقعاً امید خود را از دست داده اند."

یوسی بیلین، یکی از مذاکره کنندگان ارشد اسراییل در روند صلح اسلو، می‌گوید که ترور اسحاق رابین، در سال ۱۹۹۵ توسط یک اسراییلی افراطی یهودی که مخالف توافق صلح بود، عامل اصلی شکست روند صلح در توافقنامه اسلو شد.

بیلین گفت:‌ "یکی از مشکلات اصلی این است که ما خود را در معرض افراطی‌های هر دو طرف قرار دادیم. آنهایی که آماده بودند هر کاری بکنند، حتا جان خود را فدا کنند تا از تقسیم زمین میان دو کشور جلوگیری کنند."

برخی از مقامات استخباراتی اسراییل که در مذاکرات اسلو اشتراک داشتند، می‌گویند که حمایت یاسر عرفات، رهبر پیشین فلسطین، از افراط گرایان فلسطینی که به رسمیت شناختن اسراییل را رد کردند، منجر به فروپاشی روند صلح شد.

به گفته یکی از کارشناسان، عرفات شروع به بازی های دوگانه با عناصر تروریستی کرد و این به سرعت اعتماد سازمان دفاعی و اطلاعاتی اسراییل را نسبت به اهداف او از بین برد.

از سوی دیگر، بسیاری از فلسطینی‌ها می‌گویند که توسعه شهرک‌های یهودی‌نشین در سرزمین‌های اشغال شده‌ٔ فلسطینی توسط اسراییل، فرصت هرگونه راه ‌حل مسالمت آمیز را از بین برد.

شهرک سازی در کرانه غربی تا به امروز ادامه دارد. سی سال پیش حدود ۱۰۰ هزار شهرک نشین یهودی درین مناطق وجود داشت، اما امروز جمعیت یهودی در شهرک‌های کرانهٔ غربی به نیم میلیون نفر رسیده است.

مصطفی برغوتی، بنیانگذار حزب سیاسی ابتکار ملی فلسطین، گفت:‌ "ما در سفر رسمی خود به واشنگتن خواسته بودیم که فعالیت های شهرک سازی قبل از امضای توافق بصورت کامل متوقف شود. اما این خواست ما شامل توافقنامه نشد."

روند صلح میان اسراییل و فلسطین بار دیگر در میان صحبت‌ها در مورد توافق عادی سازی روابط بین اسراییل و عربستان سعودی با میانجیگری ایالات متحده در خبرها مطرح شده است.

بر اساس بخشی از این توافقنامه، اسراییل امتیازات قابل توجهی را به فلسطینی ها خواهد داد تا توانسته باشد برخی از مفاد توافقنامهٔ اسلو را که ۳۰ سال پیش بر آورده نشده بود، برآورده سازد.