بر اساس مستندات موجود در آرشیف ملی ایالات متحده، در زمان جنگ داخلی این کشور مردی به نام محمد خان (محمد کان) در صفوف اردوی متحد یا نیروهای شمال میرزمید که به گفتهٔ خودش "زادهٔ پارس و پرورش یافتهٔ افغانستان" بود.
شبکهٔ خبری پیبیاس در مستندی در مورد نقش مسلمانان در جنگ داخلی ایالات متحده برگههای تاریخ را ورق زده و در این میان به ماجراها و فراز و فرودهای زندگی محمد خان مشهور به جان اماهو پرداخته است.
جزییات بیشتری از زندگی خان، که در اصل سرباز گمنامی بوده، از میان درخواستها و سالها تلاش او برای دریافت حقوق بازنشستگی نظامی و همچنین مصاحبههای متعدد با ادارات مختلف آمریکا جمعآوری شده است. این مستندات که حالا در آرشیف ملی امریکا نگهداری میشوند، به یک سند ۲۰۰ صفحهای تبدیل شده است.
محمد خان در اظهاراتش گفته است که در سال ۱۸۶۱ با یک مشاور نظامی امریکایی به ایالات متحده آمد و در آن زمان که حتا یک واژه انگلیسی حرف زده نمیتوانست، دو یا دونیم ماه پس از رسیدن به امریکا به خدمت سربازی ثبت نام کرد. خان مشخص نکرده است که چگونه با این مشاور معرفی شده و به چه دلیل با وی به ایالات متحده آمد.
بر اساس مستند شبکهٔ خبری پیبیاس، محمد خان زیر تاثیر نشهٔ شراب حاضر به ثبت نام برای ایفای خدمت سربازی شده و در قطعهٔ ۴۳ پیاده نیویارک که مرکب از سربازان سفیدپوست بود، گماشته شده بود.
مورخانی که در این مستند با شبکهٔ خبری پیبیاس صحبت کرده اند، تایید میکنند که در آن زمان که مصادف با جنگ داخلی امریکا بود، جلب و جذب کنندگان نظامی، با روشهای مختلف از جمله نشه کردن افراد، امضای آنان را برای ثبت نام در صفوف عسکری میگرفتند.
خان پس از سپری کردن چندی در قرارگاه نظامی، در جولای ۱۸۶۳ در جبههٔ جنگ در شهر گیتسبرگ ایالت مریلند، اعزام میشود، اما دیری نمیگذرد که وی به دلیل رنگین پوست بودن، در یک ایستگاه قطار آهن در شهر هیگرستاون این ایالت از سوی سربازان سفیدپوست با بردگان فراری اشتباه گرفته شده و بازداشت میشود.
محمد خان در اظهاراتش که اکنون در آرشیف ملی امریکا موجود است، بیان کرده است که با انگلیسی شکسته به سربازان توضیح داد که سرباز قطعه ۴۳ پیاده نیویارک است، اما به گفتۀ او، کسی به حرفش گوش نداد و سرانجام وی را به کمپ سیاهپوستان فراری در شهر فلادلفیا در ایالت پنسلوانیا انتقال دادند.
محمد خان با آنکه ماهها را در کمپ فلادلفیا سپری کرد، از تلاش برای پیوستن به جزوتام عسکری خود باز نایستاده و سرانجام از این کمپ فرار کرد.
محمد خان در اظهاراتش که همه مکتوب شده اند، گفته است: "در نزدیکی ایستگاه قطار آهن بودم. چون بسیار دلواپس بودم که به قطعهٔ خود ملحق شوم. بدون اجازه به داخل یک قطار در حال حرکت پریدم و خود را به واشنگتن رساندم."
مورخان به شبکهٔ پیبیاس گفتند که محمد خان همپا با قطعاتی که برای جنگ اعزام میشدند، از واشنگتن خود را به ایالت ویرجینیا رسانده و سرانجام در آنجا قطعهٔ ۴۳ پیاده نیویارک راه پیدا میکند.
خان گفته است: "سلاح برداشته و یکجا با تولی مربوطهٔ خود به خط مقدم جنگ [در ساحۀ سپاتسلونیا در ایالت ویرجینیا] رفتم...اندکی بعد از ناحیهٔ دست چپ زخمی شدم."
از آنجایی که زخم دست خان عمیق و شدید بود، او چندین ماه در یک شفاخانهٔ نظامی بستری و زیر درمان بود.
در اوایل ۱۸۸۵ خان پس از بیرون شدن از شفاخانه، دوباره به قطعهٔ خود پیوست و چند ماه دیگر و تا پایان جنگ داخلی ایالات متحده در کنار همرزمانش جنگید.
جنگ داخلی ایالات متحده میان شمال و جنوب این کشور در زمان ریاست جمهوری ابراهام لینکن، در سال ۱۸۶۱ به خاطر ختم بردهداری و گسترش نفوذ حکومت فدرال ایالات متحده به قلمروهای تازه ملحق شدۀ جنوب آغاز شد و سرانجام در سال ۱۸۶۵ پایان یافت.
با وصف پایان جنگ، چالشهای خان پایان نیافت و در این زمان که همسر وی نیز به امریکا رسیده بود، وی برای گرفتن حقوق بازنشستگی به عنوان سرباز پیشین، وارد نبرد جدیدی شده بود. روشن نیست که از محمد خان فرزندی به جا مانده است یا نه.
او برای گرفتن حقوقش هر دری را کوبید و با وصف گرفتن پاسخ رد، از تلاش باز نایستاد. مبارزهٔ این کهنهسرباز برای گرفتن حقوق بازنشستگی سالها طول کشید تا اینکه قادر به دریافت آن شد.
محمد خان در سال ۱۸۹۱ درگذشت و در گورستان ملی سایپرس هیل در بروکلین نیویارک به خاک سپرده شد، اما در لوحه سنگ مقبرۀ این سرباز نام محمد خان نه، بلکه نام جان اماهو که اردوی ایالات متحده بر وی گذاشته بود، حک شده است.
با آنکه انگیزۀ دقیق آمدن محمد خان به ایالات متحده و پیوستن وی به جنگ داخلی این کشور مشخص نشده است، نتیجۀ این جنگ که خان نیز در آن سهیم بود، تا اکنون ماندگار است که پایان بردهداری، آزادی برای همه و ارزشهای دموکراتیک ایالات متحدۀ کنونی بخش برجستۀ آن است.
گروه