نهاد رسانه‌ای انترنیوز با نشر گزارشی گفته است که از زمان حاکمیت دوبارۀ طالبان بر افغانستان در اگست ۲۰۲۱ میلادی، اعتماد مردم به رسانه‌ها کاهش یافته است.
بر اساس گزارش این نهاد که روز سه شنبه دوم جنوری (۱۲ جدی) نشر شد، کنترول افغانستان توسط طالبان، منجر به محدودیت‌های عمده در آزادی‌های شخصی و متعاقباً دسترسی به رسانه‌ها و اطلاعات شده است، طوری که در عرض چند ماه حاکمیت این گروه، تقریباً نیمی از رسانه‌ها فعالیت خود را متوقف کردند یا استخدام خبرنگاران به ویژه زنان را به شدت کاهش دادند.
بر اساس گزارش انترنیوز بلافاصله پس از بازگشت طالبان به قدرت، افغان‌ها به دلیل عدم اطمینان و ترس از آنچه می‌توانند بگویند، شروع به خودسانسوری در رسانه‌های اجتماعی و در تعاملات روزانه کردند و این روند ادامه یافته است.
گزارش گفته است: "در حالی که منابع رسانه‌ای مرسوم مانند تلویزیون و رادیو هنوز وجود دارند، محتوای آنها در معرض سانسور و خودسانسوری است. در نتیجه، اعتماد عمومی به منابع اطلاعاتی و همچنین دسترسی به اطلاعات قابل اعتماد و قابل اطمینان کاهش یافته است".
انترنیوز این گزارش را بر اساس ۹۹۷ سروی تلیفونی در ۳۴ ولایت افغانستان، ۴۲ مصاحبه عمیق و حضوری با مردان و زنان در سه ولایت بین ماه‌های می و جولای ۲۰۲۳ میلادی تهیه کرده است.
بر اساس گزارش، کانال‌های اصلی رسانه‌ای که مردم برای دریافت اطلاعات استفاده می‌کنند به موقعیت مکانی آنان بستگی دارد، طوری که در مناطق شهری ۸۲ درصد و در ساحات روستای کمتر از نصف پاسخ‌دهندگان گفتند که تلویزیون دارند.
گزارش گفته است که پاسخ‌دهندگان شهری بیشتر به تلویزیون و رسانه‌های اجتماعی برای دسترسی به اطلاعات تکیه می‌کردند، در حالی که پاسخ‌دهندگان روستایی بیشتر به اطلاعات شفاهی متکی بودند، اما هنوز هم رادیو منبع مشترک خبرها برای بسیاری از مردم افغانستان، اعم از جمعیت شهری و روستایی است.
انترنیوز گفته است: "همانطور که بسیاری از چینل‌های رادیویی و تلویزیونی پس از بازپس‌گیری کابل توسط طالبان منحل یا تغییر کردند، منابع اطلاعاتی مردم نیز تغییر کرده است".
یافته‌های گزارش نشان می‌دهد که پاسخ‌دهندگان زمان قابل توجهی را در رسانه‌های اجتماعی (عمدتاً فیسبوک و به دنبال آن وتس‌اپ/ایکس) سپری می‌کنند، اما اشتراک عمومی اطلاعات در این سیستم عامل‌ها نسبتاً کم است.
در گزارش آمده است که در افغانستان رسانه‌های اجتماعی عمدتاً برای دریافت اطلاعات از کانال‌های عمومی و یا هم برای ارتباطات خصوصی استفاده می‌شوند و مردم به اطلاعات قابل دسترس، قابل فهم و مرتبط اعتماد دارند.
همچنان گزارش حاکی است که پس از حاکمیت دوباره طالبان با وضع محدودیت بر زنان، دسترسی آنان را به اطلاعات از طریق منابع غیررسمی محدود شده و از این‌رو زنان کمتر از مردان به اطلاعات دسترسی دارند.
گزارش گفته است: "اعتماد به رسانه‌ها (شامل رسانه‌های دولتی، رسانه‌های خصوصی، اخبار آنلاین و محتوای خبری به اشتراک گذاشته شده به صورت آنلاین و از طریق رسانه‌های اجتماعی) کاهش یافته است. میزان اعتماد زنان به رسانه نسبت به مردان به میزان قابل توجهی کاهش یافته است".
انترنیوز گفته است که هرچند اعتماد به اخبار آنلاین کمتر از رسانه‌های سنتی (تلویزیون، رادیو، روزنامه‌ها) کاهش یافته است، اما فقدان مقررات و انتشار "اخبار جعلی" بسیاری را نسبت به قابل اعتماد بودن آن مشکوک کرده است.
این درحالی است که مرکز خبرنگاران افغانستان قبل از این با نشر در گزارشی گفته است که فشار طالبان بر خبرنگاران و رسانه‌های افغانستان در سال ۲۰۲۳ افزایش یافته است.
سازمان گزارشگران بدون مرز نیز به تازگی در گزارشی گفت که افغانستان در جمله سخت‌ترین کشورها برای خبرنگاران است و خبرنگاران در افغانستان به اتهام جاسوسی بازداشت و زندانی می‌شوند.
این سازمان گفته است که که حداقل ۲۱ خبرنگار طی سال گذشته میلادی (۲۰۲۳) در افغانستان بازداشت شدند که سه نفر از آنها هنوز در زندان طالبان به سر می‌برند.
آمار سازمان گزارشگران بدون مرز نشان می‌دهد که در دو سال گذشته صدها رسانه در افغانستان مسدود شده و ۸۰۰۰ خبرنگار که ۸۰ درصد شان زنان اند، کار خود را ترک کرده اند.
این سازمان گفته است که در دوران حاکمیت دوباره طالبان، از جمله ۵۴۷ رسانه، ۸۰ شبکۀ تلویزیونی، ۱۳۷ شبکه رادیویی و ۱۳ خبرگزاری از فعالیت باز مانده اند.
گروه