کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان با نشر اعلامیه‌ای خواستار وضاحت و معلومات بیشتر حکومت افغانستان و طالبان در مورد چگونگی رهایی زندانیان شده است، تا این پروسه مانع آغاز گفتگوهای صلح نشود.
این کمیسیون روز یکشنبه ۱۹ جولای (۲۹ سرطان) با نشر خبرنامه‌ای گفته است که کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان اعلام کرده است که از معطل شدن آغاز گفتگوهای صلح و مشکلات موجود در روند تبادله زندانیان نگران است.
کمیسیون مستقل حقوق بشر، حکومت افغانستان را مخاطب قرار داده و گفته است: "زندانیانی که به جرم جنایت جنگی یا جنایت علیه بشریت محکوم اند یا هنوز محاکمه شان در مورد این جرایم جریان دارد، پیش از مذاکرات صلح یا حتی پس از آن، آزاد نشوند."
بر اساس توافقنامۀ امریکا-طالبان که به تاریخ ۲۹ فبروری سال روان در شهر دوحه پایتخت قطر امضا شد، حکومت افغانستان باید ۵۰۰۰ زندانی طالبان را رها کند و طالبان نیز تعهد کرده اند که ۱۰۰۰ اسیر دولت را از بند رها می‌کنند.
کمیسیون مستقل حقوق بشر تاکید کرده که روی کاهش در مجازات زندانیانی که تضمین‌کننده حقوق قربانیان باشد، در جریان مذاکرات بین‌الافغانی، دو طرف می‌توانند تصمیم بگیرند.
در اعلامیه همچنان آمده است: "ما از حکومت افغانستان و گروه طالبان می‌خواهیم که از وضعیت زندانیان مرتبط به منازعه که اکنون در قید هر‌یک هستند، اطلاعات کاملی منتشر کنند."
به گفته این کمیسیون در مورد فعالیت آن عده از زندانیان که قبل از "اتمام حبس شان" آزاد شده اند، از سوی مرجع سومی باید نظارت صورت گیرد "تا از فعالیت‌های مجرمانه آنان، به‌خصوص فعالیت‌هایی که ممکن است منجر به قربانی شدن غیرنظامیان شوند، جلوگیری شود."
کمیسیون حقوق بشر در مورد وضعیت ۵۹۲ زندانی طالب که اخیراً حکومت افغانستان گفته آنان را رها نمی‌تواند، خواستار اطلاعات بیشتری شده است.
این درخواست در حالی صورت می‌گیرد که پیش از این، شورای امنیت ملی افغانستان گفته بود که از میان فهرست ۵۰۰۰ هزار زندانی طالبان، حکومت ۶۰۰ تن آنان را به دلیل موجودیت ادعای حق‌العبدی از بند آزاد نخواهد کرد.
محمد حنیف اتمر، سرپرست وزارت خارجۀ افغانستان هفته گذشته نیز گفت که در فهرست پنج‌هزار نفری طالبان حدود ۶۰۰ زندانی مشکلات جدی دارند و رهایی آنها در تضاد با قوانین ملی و بین‌المللی است.
آقای اتمر همچنان گفته بود که جامعۀ جهانی نیز با رهایی این شمار زندانیان مخالفت دارند.
بر اساس معلومات شورای امنیت ملی افغانستان تا اکنون ۴۱۹۹ زندانی طالبان از زندان‌های این کشور آزاد شده اند و طالبان ادعا دارند که تاکنون ۷۵۰ نظامی افغان را از قید آزاد کرده اند؛ اما مقام‌های افغان گفته اند که در بین این افراد، غیرنظامیان نیز شامل اند.