فقط سه روز پس از آن که عربستان سعودی از ایجاد یک بزرگ ائتلاف کشورهای مسلمان بر ضد تروریسم خبر داد، تردیدهای جدی در باره این سازوکار آشکار شده است.
مقام های سعودی گفتند که این ائتلاف ۳۴ کشور عمدتاً مسلمان سنی مذهب را در خود دارد. اما در مورد نحوۀ کار این ائتلاف جزئیات ارایه نکردند.
وزارت خارجه افغانستان نیز گفته که دعوت ریاض را برای پیوستن به این ائتلاف دریافت نموده و روی آن غور می کند.
همزمان با این ایران، رژیم شیعه ای که شامل ائتلاف به رهبری سعودی نیست، ظاهراً نگران است که در انزاو، به ویژه از سوی کشورهای مسلمان، قرار نگیرد.
محمد رضا بهرامی سفیر ایران مقیم کابل روز پنجشنبه به دیدار محمد حنیف اتمر مشاور امنیت ملی افغانستان شتافت و در مورد موقف کابل در باره پیوستن به ائتلاف به رهبری ال سعود جویای معلومات شد.
دفتر مشاور امنیت ملی افغانستان با نشر خبرنامه ای گفت که آقای اتمر در دیدار با سفیر ایران گفت "افغانستان پس از غور و بررسی همه جانبه موقف خود را در خصوص پیوستن به ائتلاف ضد دهشت افگنی به رهبری عربستان سعودی اعلام خواهد کرد".
دقایقی پس از نشر این خبرنامه، دفتر آقای اتمر "خبر تصحیح" شده ای این ملاقات را به رسانه ها فرستد که در آن موضوع ائتلاف کشورهای مسلمان و پیوستن یا نه پیوستن افغانستان به آن کاملاً حذف شده است.
افغانستان در گذشته از موقف عربستان سعودی در جنگ یمن ابراز حمایت کرده بود، جنگی که در آن تهران و ریاض در دو طرف مخالف قرار دارند. اما اینبار مشخص نیست که سیاست کابل به کدام طرف میلان خواهد یافت.
واکنش دیگر کشورها
هدف ائتلاف به رهبری سعودی، مبارزه با دهشت افگنی در منطقه عنوان شده است. این در حالی است که عربستان سعودی عضو ائتلاف مبارزه با داعش به رهبری ایالات متحده نیز است اما تا حال مشارکت محدودی در این ائتلاف داشته است.
با اینحال، شماری از کشورهای مسلمان سنی نیز در مورد ابعاد همکاری در این ائتلاف و نیز پیمانۀ دخالت نظامی در آن پرسش های زیادی دارند.
عربستان سعودی در مورد ابعاد مشارکت نظامی در ائتلاف جدید جزئیات نداده است.
اعلام این ائتلاف جدید ظاهراً ایالات متحده و روسیه را نیز غافلگیر ساخته است، زیرا به گفتۀ مقامها این دو قدرت از طریق گزارش رسانه ها در مورد آن اطلاع حاصل کرده اند.
سرگی لاوروف وزیر خارجۀ روسیه در جریان کنفرانس مشترک خبری با جان کری وزیر خارجۀ ایالات متحدۀ امریکا گفت که انتظار دریافت معلومات مشرح را از سوی طراحان این روند داشت.
افزون بر این، شماری از کشورهای اسلامی می گویند که با دیدن نام شان در فهرست کشورهای عضو این ائتلاف حیرت زده شده اند.
پاکستان تصمیم نگرفته
اعزاز چوهدری وزیر خارجۀ پاکستان به خبرنگاران گفت که با خواندن این خبر که عربستان سعودی نام پاکستان را نیز به عنوان بخشی از این ائتلاف داده است، شگفت زده شده بود.
قاضی خلیل الله سخنگوی وزارت خارجۀ پاکستان گفت که کشورش تا هنوز تصمیم نگرفته است که آیا به این ائتلاف بپیوندد یا نه. او گفت که پاکستان، خود رسماً تصمیم اش را در این مورد اعلام می کند.
مقامهای پاکستانی با شماری از منابع رسانه یی تایید کرده اندکه اعزام سربازان پاکستانی به کشورهای خارجی به استثنای ماموریت های ملل متحد، در پالیسی اسلام آباد جا ندارد.
محصلان پاکستانی به تاریخ ۲۰ نوامبر بر ضد داعش راهپیمایی کردند.
اندونیزیا، بزرگترین کشور اسلامی جهان، نیز گفته است که با این اقدام عربستان سعودی شگفت زده شده است.
ارمانتا نصیر سخنگوی وزارت خارجۀ اندونیزیا گفت که وزیر خارجۀ عربستان سعودی روز جمعۀ گذشته با همتای اندونیزیایی اش صحبت کرده و او را در مورد "ایجاد مرکز هماهنگی برای مبارزه با دهشت افگنی، نه ائتلاف نظامی" معلومات داده است.
حکومت اندونیزیا در مورد ائتلاف ضد دهشت افگنی به رهبری سعودی ابراز اتفاق نظر دارد، اما تا هنوز عضو این ائتلاف نشده است.
مقام ها در بنگله دیش یکی دیگر از کشورهای پرنفوس مسلمان تا هنوز ابهام دارند که چه نقشی را در این ائتلاف بازی خواهند کرد.
استقبال ترکیه و مصر
اما وزارت خارجۀ ترکیه با خوشبینی گفته است که این ائتلاف به هدف هماهنگی تلاشهای نظامی، استخباراتی و مسایل ایدیولوژیک برای مبارزه بر ضد دهشت افگنی می باشد.
تانژو بیلگیج سخنگوی وزارت خارجۀ ترکیه در یک کنفرانس خبری گفت این ائتلاف گام مهمی است که در یک مسیر درست برداشته می شود.
اما در کردستان عراق، جاییکه جنگجویان کرد جبهۀ مستحکمی را در برابر دهشت افگنان گروه دولت اسلامی تشکیل داده اند، مردم به این ائتلاف به دیدۀ شک می نگرند.
تحلیلگرانی چون جابر قادر کارشناس سیاسی در اربیل می گویند که این ائتلاف غیرمثمر بوده و وضعیت را پیچیده تر خواهد ساخت. او می گوید که ساختار سنی این ائتلاف سبب گسترش دخالت ایران و ملیشه های شیعه در منطقه خواهد شد.
با اینحال جامعۀ الازهر مصر که معتبرترین نهاد اسلامی در جهان است ضمن استقبال از این اقدام سعودی آن را اقدام تاریخی برای شکست شیاطین دهشت افگن خوانده و از تمام کشورهای اسلامی خواستار پیوستن به این ائتلاف شده است.