معترضان در ایالت بلوچستان پاکستان، روز دوشنبه ۲۰ نومبر (۲۹ عقرب) مسیر ترانزیت کاروان‌های تجارتی را در گذرگاه مرزی چمن-سپین بولدک میان افغانستان و پاکستان مسدود کردند.
معترضان که خود را "لغریان" می‌خوانند، دلیل این اقدام را واکنش اعتراضی به مقررات سختگیرانه از سوی پاکستان برای رفت و آمد قبایل دو سوی مرز خوانده اند.
حکومت پاکستان به تازگی تصمیم گرفته است که از این پس هیچ شهروند افغان حق نخواهد داشت که بدون پاسپورت و ویزه وارد آن کشور شود. پیش از این، برای چندین دهه، قبایل دو طرف مرز افغانستان-پاکستان اجازه داشتند که با تذکرۀ افغانستان و شناختی کارت پاکستان از این مسیر، آزادانه رفت و آمد کنند.
غوث‌الله، رهبر معترضان لغری، به صدای امریکا گفت که حکومت پاکستان صدای آنان را نمی‌شنود و از این رو معترضان مجبور شدند که راه را ببندند. معترضان از پاکستان می‌خواهند که مانند گذشته به قبایل دو سوی مرز اجازه دهد که با تذکره افغانستان و کارت هویت پاکستانی از مسیر چمن-سپین بولدک رفت و آمد کنند.
غوث‌الله گفت: "هم اکنون تظاهرات در چمن جریان دارد و در نظر داریم که از این پس احتجاج را در کویته هم راه اندازی کنیم."
شماری از احزاب سیاسی پاکستان به شمول جنبش تحفظ پشتون در این تظاهرات شرکت کرده اند.
چرا ویزه؟
مقام‌ها در اسلام آباد می‌گویند که وضع مقررات پاسپورت و ویزه برای کسانی که در مسیر چمن-سپین بولدک رفت و آمد می‌کنند، به سود امنیت پاکستان است. مقام‌های پاکستانی مدعی اند که پس از مسلط شدن طالبان بر افغانستان، ناامنی در پاکستان افزایش یافته است.
پاکستان مدعی است که جنگجویان تحریک طالبان پاکستانی در افغانستان پناهگاه امن داشته و از آنجا حملات شان را علیه پاکستان طراحی و تطبیق می‌کنند.
انوارالحق کاکر، سرپرست صدارت پاکستان، و سایر مقام‌های آن کشور در چند هفتۀ اخیر با انتقاد شدید از حکومت طالبان در افغانستان شرط گذاشته اند که حکومت این گروه باید بین تحریک طالبان پاکستان و حکومت پاکستان یکی را برگزیند.
با اینحال، مقام‌های حکومت طالبان این اتهامات را رد کرده و گفته اند که پاکستان نباید بار ملامت ناکامی‌های امنیتی خود را به دوش افغانستان بی‌اندازد. این مسله سبب کشیدگی روابط میان افغانستان و پاکستان شده است.
پاکستان از اول نومبر به اینسو، افغان‌هایی را که بدون سند اقامت در آن کشور زیست دارند، بازداشت کرده و جبراً به افغانستان اخراج می‌کند. مقام‌های پاکستانی گفته اند که از آغاز این روند تا کنون بیش از ۴۰۰ مهاجر افغان به افغانستان برگشته است.
اموال گیرماندۀ تجارتی افغانستان در پاکستان
پس از تظاهرات لغریان در چمن، هزاران کانتینر حاوی کالاهای تجارتی تاجران افغان که از چند ماه به اینسو در پاکستان متوقف شده بود، به افغانستان منتقل شده نمی‌تواند.
مقامات طالبان گفته اند که بیش از ۳۳۰۰ کانتینر اموال تجارتی در حالی در بندر کراچی متوقف شده که حکومت پاکستان خواستار مالیات بیشتر است و این امر میلیون‌ها دالر به تاجران افغان زیان وارد کرده است.
مقامات پاکستانی می‌گویند که این کشور میلیون‌ها دالر عواید مالیاتی را به این دلیل از دست داده است که کالای تجارتی بدون مالیه از بنادر این کشور وارد افغانستان شده و سپس به این کشور قاچاق می‌شود.
محمد یونس مومند، سرپرست اتاق تجارت و سرمایه‌گذاری افغانستان، گفت که به ارزش بیش از دو میلیارد دالر کالاهای تجارتی افغانستان در پاکستان گیر مانده است و با گذشت هر روز صدها هزار دالر خاک‌پولی از سوی حکومت پاکستان بر آن افزوده می‌شود.
مومند به صدای امریکا گفت: "تاجران افغان تصمیم گرفته اند تا زمانی که ضمانت بین‌المللی منظم وجود نداشته باشد، در آینده از بندر کراچی استفاده نکنند."
جلال‌الدین یک تاجر افغان به صدای امریکا گفت که اموال تاجران افغان "شکار سیاست ناروا" شده است. او گفت: "از سوم اکتوبر به اینسو ۳۲۸۰ کانتینر اموال تجارتی افغانستان در بندر کراچی گیر مانده است و تاجران افغان روزانه در ازای هر کانتینر ۱۴۰ دالر جریمه می‌پردازند."
برای حل مشکل ترانزیت کالاهای تاجران افغان، هیاتی به ریاست نورالدین عزیزی، سرپرست وزارت صنعت و تجارت حکومت طالبان هفتۀ گذشته به پاکستان سفر کرد. وزارت صنعت و تجارت حکومت طالبان گفته است که عزیزی در دیدار با جلیل عباس جیلانی، سرپرست وزارت خارجه حکومت موقت پاکستان در مورد این مشکلات گفتگو کرد.
با آنکه حکومت سرپرست پاکستان و طالبان در مورد نتایج این گفتگوها چیزی نگفته اند، دارو خان اچکزی، رییس پیشن اتاق تجارت پاکستان امیدوار است که به زودی مشکل تاجران افغان حل شود.
بر اساس برخی گزارش‌ها، حکومت پاکستان سهولت سفر بدون ویزه برای رانندگان موترهای باربری و تاجران افغانستان را نیز لغو کرده است. پیش از این تاجران و رانندگان موترهای باربری اجازه داشتند که بدون ویزه و پاسپورت به پاکستان سفر کنند.
بر اساس مقررات جدید پاکستان، سر از روز سه شنبه (۲۱ نومبر) به هیچ راننده و تاجر افغان اجازه داده نخواهد شد که بدون ویزه و پاسپورت وارد پاکستان شود، اقدامی که به باور برخی تاجران افغان، تجارت و ترانزیت را میان افغانستان و پاکستان متاثر خواهد کرد.
گذرگاه‌های مرزی تورخم و سپین بولدک، عمده‌ترین مسیرهای تجارت، نه تنها میان افغانستان و پاکستان بلکه مسیر عمدۀ ترانزیتی میان کشورهای آسیای مرکزی و پاکستان نیز است.