شورای عالی مقاومت برای نجات افغانستان از برگزارکنندگان نشست فارمت مسکو خواست تا نشست منطقه‌ای را با مشارکت سازمان ملل متحد و کشورهای دخیل به منظور یافتن راه‌حل برای بحران جاری در افغانستان ترتیب دهند.
این شورا ناوقت چهارشنبه ۲۸ سپتمبر (پنجم سنبله)، تعامل با طالبان را یک جانبه و تعامل با یک "گروه افراطی" دانسته و ادامهٔ حکومت طالبان را تهدیدی برای منطقه و جهان توصیف کرده است.
شمار زیادی از رهبران مخالف طالبان از جمله عبدالرب رسول سیاف، صلاح‌الدین ربانی، محمد محقق، احمد مسعود، عطامحمد نور و مارشال عبدالرشید دوستم در شورای عالی مقاومت شامل اند.
قرار است که نشست فارمت مسکو روز جمعه ۲۹ سپتمبر در کازان، پایتخت تاتارستان فدراتیف روسیه برگزار شود.
علاوه بر اشتراک هیاتی به رهبری امیرخان متقی، سرپرست وزارت امور خارجه حکومت طالبان، نمایندگان روسیه، هند، ایران، قزاقستان، قرغیزستان، چین، پاکستان، تاجیکستان، ترکمنستان و اوزبیکستان نیز در این نشست اشتراک خواهند کرد.
در اعلامیه شورای عالی مقاومت برای نجات افغانستان آمده است که تبعیض‌های سیاسی، قومی و مذهبی در زیر سلطهٔ طالبان ادامه دارد که بر اثر آن اقلیت‌های قومی و مذهبی آسیب دیده اند.
همچنان این شورا در این اعلامیه به محدودیت‌های فراراه آموزش و کار زنان و دختران افغان نیز اشاره کرده و رویکرد طالبان را در این زمینه "تبعیض جنسیتی" تلقی کرده است.
اعتراض زنان
در آستانۀ برگزاری نشست فارمت مسکو و حضور نمایندگان طالبان در این نشست، اعضای جنبش شنبه‌های ارغوانی روز پنجشنبه ۲۸ سپتمبر (ششم میزان)در ولایت‌های غزنی، بلخ، پنجشیر و تخار در مکان‌های سربسته اعتراض کردند.
این جنبش با نشر اعلامیه‌ای گفت که روسیه در حالی حضور طالبان در نشست‌های بین‌المللی را عادی‌سازی می‌کند که بیش از ۱۳۰ تن از اعضای کابینه و مقامات این گروه تحت تعقیب و شامل لست تحریم های سازمان ملل متحد استند و حکومت آنان نیز مشروعیت داخلی و خارجی ندارد.
آنان خطاب به برگزارکنندگان نشست فارمت مسکو گفته اند که بر اساس کدام قانون و اصولی به عوض نمایندگان واقعی مردم افغانستان و زنان، از طالبان در این نشست دعوت کرده اند؟
معترضان گفته اند که طالبان در حالی به نشست فارمت مسکو دعوت می‌شوند که تا کنون برخلاف تمامی تعهدات شان به جهان، رابطه خود را با گروه‌های تروریستی از جمله القاعده قطع نکرده اند.
در اعلامیه از ظلم طالبان بر زنان و بازداشت معترضین و نظامیان، شکنجه، کشتار و تجاوز در بازداشت‌گاه‌های این گروه، کوچ اجباری در مناطق هزاره‌ها، نیز اشاره شده است.
اعلامیه گفته است: "ما اعضای جنبش شنبه‌های ارغوانی در ولایات بلخ، پنجشیر، تخار ، غزنی و کابل حضور تروریستان و طالبان را در نشست فارمت مسکو شرم آور، عادی سازی حضور تروریستان و طالبان در نشست‌های جهانی، حمایت آشکار از تروریستان، ناقضین حقوق بشر و حقوق زنان دانسته و آن‌را توهین به بيش از ۳۵ میلیون شهروند دردمند افغانستان و قربانیان حرکت‌های ضد طالبانی، مخصوصا زنان معترض دانسته و آن را محکوم می‌نماییم".
آنان از روسیه خواسته اند که در عوض حمایت از طالبان، از مردم افغانستان به ویژه زنان این کشور حمایت کنند، چون به باور معترضان طالبان با هیچ طرفی "صادق" نیستند.
معترضان گفته اند که نباید بیشتر از این به طالبان فرصت داده شود، بلکه برای حل بحران کنونی افغانستان باید مشترک و "فراتر از جنیست" گام برداشته شود.
این در حالی است که ضمیر کابلوف، نماینده ویژه رییس جمهور روسیه در امور افغانستان، دوشنبه گذشته به خبرگزاری تاس گفت که بحث تشکیل دولت فراگیر یکی از موضوعات اصلی نشست فارمت مسکو است.
بهبود روابط دپلوماتیک
هیاتی از طالبان به رهبری امیرخان متقی وارد مسکو شده است. متقی در نشستی که در سفارت افغانستان که در حال حاضر تحت کنترل طالبان است، صحبت می‌کرد، گفت که سیاست خارجی حکومت این گروه به خوبی پیش می‌رود.
متقی گفت: "با وجود شرایط سخت، ما و شما در مسیر درست و در زمینه دپلوماتیک بسیار خوب حرکت می‌کنیم، بسیاری از کشورها روابط دپلوماتیک بسیار خوبی با ما دارند، روابط در حال گسترش و بهتر شدن است".
او گفت که افغانستان اکنون دارای حکومت مرکزی است و در دو سال گذشته ثابت شده است که هیچ کشوری از افغانستان آسیب ندیده است. همچنان او مدعی شد که مشکلاتی که جهان با حکومت طالبان در زمینه‌های امنیتی و کنترول مواد مخدر داشت، اکنون حل شده است.
برخی از کارشناسان سیاسی معتقدند که نشست جمعه فارمت مسکو مانند دیگر نشست‌های این قالب نتیجه خاصی نخواهد داشت. طارق فرهادی، کارشناس مسایل سیاسی، به این باور است که عمدتاً روسیه این نشست را ترتیب می‌دهد تا در امور افغانستان ابراز وجود کند.
او گفت: "در این نشست طالبان به رسمیت شناخته نمی‌شوند و تحریم‌های اعمال‌شده بر آنها برداشته نمی‌شود، این دو موضوعی است که طالبان به دنبال آن هستند تا حکومت شان به رسمیت شناخته شود و تحریم‌ها برداشته شود، این دو مساله [حل] نمی‌شود".
نشست‌های فارمت مسکو برای افغانستان از سال ۲۰۱۷ به این طرف هر سال برگزار می‌شود. در نومبر سال گذشته، این نشست بدون حضور نمایندگان طالبان برگزار شد، اما نمایندگان طالبان به نشست ۲۰۲۱ دعوت شدند. نشست روز جمعه در کازان هفتمین نشست از سلسله نشست‌های فارمت مسکو است.