دیدبان حقوق بشر گفته است که آلمان و چند کشور غربی دیگر به وعده‌های خود مبنی بر تخلیه افغان‌های تحت تهدید طالبان از افغانستان، عمل نکرده اند.
پترشیا گاسمن، معاون بخش آسیا در دیدبان حقوق بشر اخیراً در گزارشی گفته است که با توجه به ادامه تهدیدات طالبان در افغانستان، بسیاری از فعالان و خبرنگاران افغان برای نجات خود مجبور شده اند در مکان‌های مخفی زندگی کنند.
گاسمن گفته است که روند پیام‌های وتس‌اپ افغان‌های گیرمانده که از اگست ۲۰۲۱ از قندهار یا کابل دریافت می‌کرد، کند شده اما متوقف نشده است.
او افزود که از شرافت، خبرنگار پیشین، فعال حقوق زنان و کارمند اداره انکشافی آلمان، در هشت ماه گذشته پیام‌های ناامیدکنندهٔ دریافت کرده است، زیرا به گفته گاسمن، راه‌های رسیدن به امنیت برای او بسته شده است.
معاون دیدبان حقوق بشر افزود: "زمانی که طالبان تقریباً دو سال پیش بر افغانستان مسلط شدند، برادر شرافت را پس از انتشار یک نظر انتقادی در فیسبوک کشتند. سپس به دنبال شرافت که مخفی شده بود افتادند. سال گذشته او را پیدا کردند، لت و کوب کردند، چاقو زدند و رهایش کردند تا بمیرد. او فقط به این دلیل زنده ماند که برخی از باشندگان قریه او را به یک شفاخانه بردند و داکتران جانش را نجات دادند."
به گفتۀ گاسمن، از آن زمان او به جاهای مختلف در رفت و آمد بوده است، چون می‌داند که بار بعدی اگر به دست طالبان بافتد، ممکن است زنده نماند.
گاسمن گفت از آنجایی که شرافت برای اداره انکشافی آلمان (GIZ) کار می‌کرد، برای اسکان مجدد تحت برنامه اقامت فدرال آلمان درخواست داد.
این برنامه برای افغان‌هایی راه‌اندازی شده است که به دلیل روابط شان با حکومت‌های خارجی در معرض خطر استند.
به گفتۀ گاسمن، پس از چند ماه انتظار، شرافت پیامی از یک حساب رسمی مرتبط با برنامه پیام رد دریافت کرد. در آن پیام گفته شده بود که هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان دهد استخدام او از سوی آلمان به او خطری "فراتر از خطر کلی موجود در افغانستان" ایجاد کرده باشد.
دلایل وی مبنی بر اینکه او برای منافع خارجی کار می‌کند و طالبان در پی بازداشت او استند، ظاهراً در این برنامه به اندازه کافی مورد توجه قرار نگرفته است.
معاون بخش آسیایی دیدبان حقوق بشر افزود که شرافت بعداً به او نوشت: "از زندگی ناامید شده‌ام، دیگر نمی‌خواهم زنده بمانم."
این در حالی است که دولت آلمان برنامه دومش را به عنوان معیاری برای تخلیه و اسکان مجدد افغان‌ها معرفی کرده است، برنامه پذیرش فدرال برای مدافعان حقوق بشر، خبرنگاران و دیگرانی است که تحت تهدید طالبان قرار دارند.
برنامه پذیرش فدرال، که در اکتوبر ۲۰۲۲ آغاز شد، قرار بود ۱۰۰۰ افغان را ماهانه از افغانستان تخلیه کند، اما این برنامه با مشکلات روبرو شده است.
آلمان قبلاً تعداد زیادی از کارمندان محلی سابق و دیگر افغان‌هایی را که به ویژه بلافاصله پس از خروج نیروهای خارجی در معرض خطر قرار داشتند، پذیرفته است.
اما به گفتۀ گاسمن تا ماه می، حتی یک افغان از طریق برنامه جدید وارد آلمان نشده است، در حالی که هزارن فعال حقوق بشر، خبرنگار و سایر افراد در معرض خطر هنوز هم در داخل افغانستان یا کشور دومی گیر مانده اند.
بر اساس گزارش دیدبان حقوق بشر، وزارت خارجۀ آلمان این برنامه تخلیه افغان‌های در معرض خطر را در ماه مارچ، به دلیل ترس از کافی نبودن اقدامات بررسی اسناد، به حالت تعلیق درآورد.
اما در اواسط جون، این برنامه از سر گرفته شد. وزارت داخله و وزارت امور خارجه به گونۀ منظم از این برنامه معلومات تازه می‌دهد که به گفتۀ گاسمن، این معلومات بیشتر در اختیار سازمان‌های غیردولتی آلمان قرار می‌گیرد و سایرین دسترسی کمی به این روند دارند.
گاسمن گفته است: "تنها راهی که می‌توانستم اطلاعاتی در مورد نحوه رسیدگی به دوسیه‌های مدافعان حقوق بشر و روزنامه‌نگاران به دست بیاورم، از طریق دفتر دیدبان حقوق بشر ما در برلین بود. اگر به دست آوردن این اطلاعات برای من سخت باشد، برای یک افغان ۸۰۰۰ کیلومتر دورتر، با پول کم و دسترسی محدود به اینترنت تقریباً غیرممکن است."
دیدبان حقوق بشر گفته است که آلمان تنها کشوری نیست که به وعده‌هایش در قبال افغان‌های در معرض خطر کوتاهی می‌کند، بلکه بریتانیا نیز تعداد اندک افغان‌هایی را که به گونۀ مستقیم با دولت این کشور کار نکرده اند، تخلیه کرده است و این افراد نیز به کمک‌ها و تسهیلات لازم دسترسی ندارند.
به گفتۀ گاسمن، حدود ۹۰۰۰ افغان که محلات اسکان موقت جابجا شدند، اکنون با خطر اخراج مواجه اند و جایی دیگر برای رفتن ندارند.
همچنان دیدبان حقوق بشر گفته است که ایالات متحده نیز هزاران ترجمان، کارکنان حمایتی و سایر افراد واجد شرایط ویزۀ ویژۀ امریکا بودند، را انتقال نداده است، هرچند که این برنامه تا پایان سال ۲۰۲۴ تمدید شده است.
گاسمن گفته است که کشورهای عضو ناتو به اسکان مجدد افغان ها تعهد کرده بودند، اما این روند بسیار کندی به پیش می‌رود.
اما به گفتۀ این مقام دیدبان حقوق بشر، زنان در معرض خطر از جمله مدافعان حقوق زن از این برنامه‌ها محروم مانده اند، چون این برنامه‌ها بیشتر بر افرادی تمرکز دارد که با نظامیان کار کرده بودند.
این در حالی است که آنالینا بیربوک، وزیر امور خارجه آلمان گفته است که برنامه تخلیه کشورش متمرکز بر کسانی است که توسط طالبان آزار و اذیت می‌شوند تا فرصتی برای زندگی آزاد، خودمختار و مصوون بیابند.
حکومت طالبان تاکنون به گزارش دیدبان حقوق بشر واکنش نشان نداده است، اما مقام‌های این گروه بارها گفته اند که جان کسی در افغانستان تهدید نمی‌شود و افغان‌ها می‌توانند با اطمینان کامل در کشور خود زندگی کنند.
شماری از مقامات حکومت طالبان گزارش های مربوط به تهدید جان فعالان مدنی را تبلیغاتی خوانده و گفته اند که اصلی‌ترین عامل مهاجرت افغان‌ها تشویق کشورهای غربی برای رفتن به خارج است. به گفتۀ این مقامات طالبان گفته اند که هدف این کشورها خروج نیروهای متخصص از افغانستان است تا این کشور را با مشکل نیروی مسلکی مواجه کنند.