سازمان بین‌المللی مهاجرت در گزارشی گفته است که برگشت ۶۰ درصد عودت‌کنندگان افغان از ایران اجباری و ۴۰ درصد دیگر داوطلبانه بوده است.
این ادارۀ ملل متحد روز دوشنبه ۱۴ اکتوبر (۲۳ میزان) با ابراز نگرانی از افزایش برگشت و اخراج جبری مهاجران افغانستان از ایران گفت که از جنوری ۲۰۲۳ تا ماه جولای امسال، کم از کم ۱.۷ میلیون افغان از ایران به کشور خود برگشته و اکثر آنان جبراً اخراج شده اند.
بر بنیاد این گزارش در این مدت، ۸۴۱هزار و ۵۲۱ بازگشت‌کننده از ایران از سوی سازمان بین‌المللی مهاجرت کمک دریافت کرده اند.
در گزارش آمده است: "سازمان بین‌المللی مهاجرت و همکاران آن، بار دیگر از همۀ کشورها خواستار توقف فوری بازگشت اجباری افغان‌ها، چه در کوتاه مدت و چه در دراز مدت می‌باشد."
به گفتۀ ملل متحد، تا زمانی که شرایط برای اطمینان از "بازگشت مصوون، با عزت و داوطلبانه مهاجران افغان" از کشورهای منطقه انجام نشود، باید این کشورها روند بازداشت و اخراج آنان را متوقف کنند.
در این حال، عباس استانکزی، معین سیاسی وزارت خارجۀ حکومت طالبان می‌گوید که مهاجران افغان در ایران با مشکلات زیادی مواجه اند و او از مقام‌های ایرانی خواست تا با مهاجران "ترحم و شفقت" کنند.
ستانکزی روز گذشته در نشستی در کابل گفت که برخی رسانه‌ها و افراد در ایران اطلاعات نادرستی را علیه مهاجران افغانستان پخش می‌کنند.
او با بیان اینکه، این کار برای آزار و اذیت مهاجران افغان در ایران انجام می‌شود، گفت: "خواست ما از حکومت و رهبری ایران این است که از ترحم، شفقت اسلامی و برادری کار گرفته و به حقوق همسایگان احترام بگذارید."
معین سیاسی وزارت خارجۀ حکومت طالبان تاکید کرد که مهاجران افغان در ایران "بار دوش حکومت ایران نیستند" و آنها در آن کشور، در زمینه‌های مختلف کار کرده و به گفتۀ او، از "برکت افغان‌ها ایران امروز آباد است."
این در حالی است که برخی از مهاجران افغان در ایران گفته اند که پولیس ایران روزانه صدها نفر را از بخش‌های مختلف آن کشور بازداشت و پس از مدتی توقیف، اخراج می‌کند. به گفتۀ آنان، پولیس ایران حتا شبانه وارد محل بود و باش مهاجران افغان شده و به اذیت و آزار آنان می‌پردازند.
در تازه‌ترین مورد، احمد رضا رادان، فرمانده عمومی نیروی انتظامی ایران، بار دیگر بر اخراج اجباری مهاجران از آن کشور تاکید کرده و گفت که تا پایان سال جاری خورشیدی، قرار است دو میلیون مهاجر فاقد مدرک را از ایران اخراج کنند.
رادان در مصاحبه با یکی از تلویزیون‌های ایران به مهاجرانی که فاقد مدارک قانونی اند، مهلت داد تا پایان سال جاری به کشورهای شان بازگردند.
او افزود: "ما بیش از ۵۰۰هزار نفر را بازداشت و اخراج کرده ایم. بر اساس این تلاش‌ها، بیش از ۲۵۰هزار مهاجر دیگر به خواست خودشان [داوطلبانه] از مرزها بیرون شده اند که شمار مجموعی آنان، به ۷۵۰هزار نفر می‌رسد. ما قطعاً این کار را انجام می‌دهیم و به مردم نیز گفته ایم... کار دادن به مهاجران و کرایه دادن خانه به آنها جرم است."
این در حالی است که مسعود پزشکیان، رییس جمهور ایران، ماه گذشته در کنفرانس وحدت اسلامی گفت که کشورهای اسلامی باید مانند اتحادیۀ اروپا مرزهای بازداشته باشند و شهروندان آنان آزادانه رفت و آمد کنند.
او گفت: "اروپایی‌ها با همه دعواهایی که با هم داشتند، مرزها را برداشتند، پول‌های شان را یکی کرده اند، راحت رفت و آمد می‌کنند، اما ما دیوار می‌زنیم، جلوهمدیگر را می‌گیریم، گاه هم همدیگر را می‌کشیم...."
با آنهم، ایران در این اواخر کار حصار کشی مرز این کشور با افغانستان را آغاز کرده است.