دفتر هیات معاونت ملل متحد در افغانستان (یوناما) با نشر گزارشی از وضعیت حقوق بشر در افغانستان گفته است که کشتارها، بازداشت‌ها و توقیف‌های فراقانونی در این کشور هنوز هم ادامه دارد.
این گزارش که وضعیت حقوق بشر را طی ماه‌های اکتوبر و دسمبر ۲۰۲۳ بررسی کرده است، امروز دوشنبه ۲۲ جنوری (دوم دلو) نشر شد.
یوناما در این گزارش گفته است که با وجود تاکید مقامات طالبان بر تعهدات شان در تطبیق فرمان عفو عمومی رهبر این گروه، مواردی از کشتارهای فراقانونی، بازداشت‌ها و توقیف‌های خودسرانه، شکنجه و بدرفتاری با مقامات دولتی و نظامیان پیشین ثبت شده است.
گزارش به طور نمونه به دو مورد از چنین قضایا اشاره کرده است: "در ۲۰ اکتوبر در بدخشان، افراد مسلح ناشناس یک افسر سابق پولیس محلی و پسرش را به ضرب گلوله کشتند. در ۲۱ نومبر، جسد یک سارنوال پیشین و خواهرش در جادۀ جلال‌آباد-کابل پیدا شد."
یوناما گفته است که مقامات وزارت دفاع حکومت طالبان این قضایا را ناشی از "خصومت‌های شخصی" و همچنان تبلیغات خوانده اند نه انتقام‌گیری.
در این گزارش گفته شده است که طالبان به بازداشت فعالان زن، مدافعان حقوق بشر، خبرنگاران و کارمندان رسانه‌ای همچنان ادامه داده اند. همچنان یوناما تایید کرده است که طالبان در مدت تهیه گزارش، برخی فعالان را از بند رها کرده اند.
یوناما در این مورد به رهایی مطیع‌الله ویسا، فعال آموزش دختران، مرتضی بهبودی، خبرنگار افغان-فرانسوی، دو کارمند رادیو نسیم در ولایت دایکندی، ژولیا پارسی و ندا پروانی اشاره کرده است.
محدودیت‌ها بر زنان
بر اساس گزارش یوناما، طالبان به ویژه وزارت امر به معروف و نهی از منکر و ادارات مرتبط با آن، به اعمال و اعلام محدودیت‌ها بر حقوق زنان برای کار، تحصیل و آزادی تردد در این مدت ادامه داده اند.
گزارش مثال‌های متعددی از ممانعت کار، گشت و گذار، نداشتن محرم و عدم دسترسی زنان به خدمات را ثبت کرده است.
در بخشی از این گزارش آمده است: "در اول اکتوبر، سه کارمند صحی زن به دلیل اینکه بدون محرم به سر کار می رفتند، توقیف شدند. این زنان پس از امضای ضمانت‌نامۀ کتبی از سوی خانواده‌هایشان مبنی بر عدم تکرار این عمل آزاد شدند."
یوناما گفته است که ریاست امر به معروف و نهی از منکر طالبان در ولایت پکتیا، از تاریخ دوم دسمبر ۲۰۲۳ به این طرف زنان بدون محرم را از دسترسی به مراکز صحی منع کردند.
گزارش به بازداشت‌های اخیر دختران و زنان در مناطق دشت برچی و خیرخانه (مناطق هزاره‌نشین و تاجیک‌نشین) در شهر کابل به دلیل "نداشتن حجاب مناسب" اشاره کرده و گفته است که چنین اعمال طالبان همچنان ادامه دارد.
همچنان گزارش گفته است که در مورد چارچوب قانونی برای رسیدگی به شکایات خشونت مبتنی بر جنسیت علیه زنان و دختران در افغانستان، وضاحت وجود ندارد، از جمله اینکه کدام یک از ادارات عدلی طالبان مسوولیت رسیدگی به این گونه شکایات را دارد.
یوناما گفته است: "بسیاری از قربانیان به دلیل ترس از مقامات ادارۀ حاکم ترجیح می‌دهند از طریق میکانیزم‌های عرفی حل اختلاف را جستجو نمایند."
بربنیاد گزارش، طالبان به نقض حق آزادی بیان با محدود کردن امکانات دسترسی مردم برای جستجو، دریافت و انتشار اطلاعات و دیدگاه‌ها، مجازات بدنی افراد در محضر عام به ویژه شلاق زدن ادامه داده اند.
حملات هدفمند علیه هزاره‌ها
یوناما گزارش داده است که حملات هدفمند علیه هزاره‌ها و شیعیان در افغانستان ادامه داشته است. این اداره در ماه‌های اکتوبر و نومبر حد اقل دو انفجار مواد تعبیه‌شده را در دشت برچی کابل و یک حمله انتحاری را در ولایت بغلان ثبت کرده است.
یوناما گفته که این حملات ۴۰ کشته و ۸۶ زخمی برجا گذاشت. قربانیان این حملات هزاره‌ها و مسلمانان شیعه مذهب بودند.
دفتر هیات معاونت ملل متحد گفته است که علاوه بر این حملات، در ماه های اکتوبر، نومبر و دسمبر، یک سلسله کشتارهای هدفمند عالمان دینی شیعه در ساحۀ جبرییل شهر هرات نیز ثبت شده است.
به گفتۀ یوناما، در این حملات که در ۲۲ اکتوبر، ۲۳ نومبر و اول دسمبر ۲۰۲۳ به وقوع پیوست، چهار روحانی شیعه در نتیجه گلوله‌باری افراد مسلح کشته شدند.
گزارش گفته است که هیچ گروهی مسوولیت این حملات را به دوش نگرفته است.
همچنان یوناما گفته است که از اکتوبر تا دسمبر حداقل ۱۱ نفر در نتیجه انفجارهای مواد منفجر ناشده کشته و ۵۱ نفر دیگر زخمی شدند که بیشتر قربانیان را کودکان تشکیل می‌دهند.
طالبان هنوز در مورد این گزارش واکنش نشان نداده است، اما قبل بر این وزارت امر به معروف و نهی از منکر حکومت این گروه به یوناما هشدار داده بود که از نشر گزارش‌های غیرواقعی خودداری کند.