جنگ در اوکراین؛ تقویت روابط روسیه با کوریای شمالی، ایران و طالبان

ولادیمیر پوتین رییس جمهور روسیه (راست) و کیم جونگ اون رهبر کوریای شمالی

روسیه به منظور ادامهٔ جنگ در اوکراین، نه تنها سلاح و مهمات به شمول میزاییل‌های بالستیک و طیاره‌های بی‌سرنشین را از کوریای شمالی و ایران خریداری می‌کند، بلکه این کشور روابط خود را با طالبان در افغانستان نیز تقویب می‌کند.

هر سه این کشور- روسیه، ایران و کوریای شمالی- در فهرست تعزیرات ملل قرار دارند، تعریزاتی که خرید و فروش تسلیحات، تجارت و تعاملات مالی با حکومت‌‌های این کشور‌ها را ممنوع می‌کند.

اما روسیه که یک عضو دایمی شورای امنیت ملل متحد است، نه تنها وضع تعزیرات علیه ایران و کوریای شمالی را ویتو کرده، بلکه از این کشورها حمایت دپلوماتیک نیز کرده است.

ایران
بر اساس گزارش‌ها،‌ پس از آغاز تهاجم نظامی روسیه بر اوکراین در فبروری ۲۰۲۲،‌ ایران تا حالا بیش دو هزار طیارهٔ بی سرنشین موسوم به شاهد و مهاجر ۶ را برای روسیه فراهم کرده است.

روسیه با استفاده از این دورن‌های ساخت ایران،‌ زیربنا‌های عمدهٔ اوکراین از جمله زیرساختار‌های غیرنظامی و سیستم دفاع هوایی در آن کشور را آماج حملات قرار داده است.

اوکراین در ماه سپتمبر سال روان میلادی گزارش داده که روسیه از آغاز جنگ تمام عیار بر ضد آن کشور، بیش از ۸۰۶۰ دروان ایرانی را استفاده کرده است. این دورن‌ها شامل مدل‌های ساخت ایران و دورن‌هایی است که با استفاده از تکنالوژی و قطعات ساخت ایران، در یکی از فابریکه‌های جمهوری تاتارستان روسیه تولید شده‌اند.

علاوه بر این، ایران در سال ۲۰۲۴ میلادی صدها میزاییل بالستیک را برای تقویت ذخایر روسیه فراهم کرده است. در مقابل، روسیه بار‌ها وعدهٔ تحویل جت‌های جنگی Su-35 و سیستم‌های دفاعی پیشرفته را به ایران داده که بخشی از آنها، مانند طیاره‌های Yak-130، قبلاً ارسال شده‌اند، اما تعداد این طیاره‌ها تا حالا مشخص نشده است.

ایران همچنین با حمایت تبلیغاتی روسیه، اظهارات مقامات ارشد و روایت رسانه‌های خود را با دیدگاه‌های کرملین در مورد جنگ اوکراین هماهنگ کرده است. به گونهٔ مثال،‌ علی خامنه‌ای، رهبر ایران، چندین بار تهاجم نظامی روسیه علیه اوکراین را به عنوان «اقدام دفاعی» علیه غرب و ناتو توصیف کرده است.

ایالات متحده به حمایت اتحادیهٔ اروپا تعزیرات ملل متحد علیه ایران را رهبری می‌کند. این تعزیرات برنامه هسته‌ای، تجارت تسلیحات و سیستم‌های مالی ایران را هدف قرار داده است تا فعالیت‌های بی‌ثبات‌کننده آن کشور را محدود کند. تجارت تسلیحاتی روسیه با ایران، علاوه بر نقض تعزیرات، صنعت نظامی ایران را نیز تقویت می‌کند.

کوریای شمالی
بر اساس گزارش‌ها، از سپتمبر ۲۰۲۳ تا حالا، کوریای شمالی حداکثر پنج میلیون گلوله توپ را به روسیه فراهم کرده است. با در نظرداشت ظرفیت تولید سالانه روسیه که تنها دو تا سه میلیون گلوله است، این یک رقم قابل ملاحظه است.

روسیه همچنین میزاییل‌های بالستیک KN-23/24 کوریای شمالی را در اوکراین مستقر کرده است، اما بر اساس گزارش‌ها، میزان ناکارایی این میزاییل‌ها بالا است.

در کنار تجارت تسلیحاتی، روسیه از کوریای شمالی حمایت دپلوماتیک می‌کند. به گونهٔ مثال، روسیه در ماه مارچ سال روان میلادی تمدید هیاتی از کارشناسان ملل متحد برای نظارت بر تعزیرات علیه پیونگ یانگ را ویتو کرد.

علاوه بر آن، کوریای شمالی و روسیه در ماه جون امسال پیمان مشارکت استراتیژیک را امضا کردند. بر اساس این پیمان، دو کشور متعهد شده‌اند که در صورتی که یکی از آنها با تهاجم نظامی و یا جنگ مواجه شوند، از یکدیگر حمایت کنند.

واردات تسلیحات و مهمات روسیه از کوریای شمالی تخطی از تعزیرات شورای امنیت ملل متحد است که تجارت اسلحه با پیونگ یانگ را ممنوع کرده است. این تعزیرات برای محدود کردن برنامه‌های تسلیحاتی کوریای شمالی وضع شده‌اند.

تقویت روابط با طالبان
مسکو در سال ۲۰۰۳ میلادی گروه طالبان را درج فهرست‌ سازمان‌های تروریستی آن کشور کرد و فعالیت این گروه را در روسیه ممنوع کرد. اما وزارت خارجه و عدلیهٔ روسیه در ماه می ۲۰۲۴ به ولادیمیر پوتین پیشنهاد کردند تا گروه طالبان را از فهرست سازمان‌های تروریستی آن کشور حذف کند، ولی طالبان هنوز هم درج فهرست سازمان‌های تروریستی باقی مانده است.

پس از خروج نیروهای بین المللی به رهبری ایالات متحده از افغانستان و مسلط شدن مجدد طالبان در اگست ۲۰۲۱ در این کشور،‌کرملین به تدریج روابط خود را با گروه طالبان گسترش داده است. هیات‌های طالبان از سال ۲۰۲۲ در هر مجمع اقتصادی بین‌المللی که در شهر سنت پیترسبرگ روسیه، برگزار می‌شود، شرکت کرده‌اند.

مسکو قصد دارد روابط اقتصادی خود را با طالبان نیز تقویت کند و افغانستان را به عنوان یک مرکز ترانزیتی برای صادرات گاز به هند و کالا به پاکستان در نظر دارد. برای این کار، نیاز به ساخت خط لوله گاز و توسعه خط آهن از مزار شریف است.

روابط اقتصادی رو به رشد روسیه با طالبان ممکن است تعزیرات بین‌المللی علیه این گروه را نقض کند و اقدامات مربوط به منزوی کردن این گروه را تضعیف کند، گروهی که به نقض گسترده حقوق بشر و داشتن روابط با گروه‌های تروریستی متهم است.

تا حالا هیچ کشوری حکومت طالبان را به رسمیت نشناخته است، اما چین و امارات متحدهٔ‌ عرب سفیران طالبان را پذیرفته‌اند.