تحلیلگران مسایل افغانستان می‌گویند که در سال ۲۰۲۳، حکومت طالبان در بخش روابط دپلوماتیک با سایر کشورها دست آورد های اندک داشت و مقام های طالبان درک کرده اند که بدون تغییر در سیاست ها و عملکرد خود، حکومت کنونی در کابل به رسمیت شناخته نخواهد شد.
چین در اواخر امسال به طالبان هشدار داد که با اجرای سیاست های سختگیرانه در قبال زنان افغان نمی‌توانند به عنوان عضو جامعه بین المللی پذیرفته شوند.
جنیفر بریک مرتضشویلی، استاد پوهنتون در ایالت پنسلوانیا، می‌گوید که چین باوجودی که "یک حکومت خودکامه" است اما خواهان تغییر در برخی از سیاست های طالبان شده است.
مرتضشویلی گفت: "چین می‌خواهد طالبان را به رسمیت بشناسد، فکر می‌کنم پاکستان نیز می‌خواهد طالبان را به رسمیت بشناسد. اما حتا این کشور ها درک کرده اند که با توجه به فشار و خشونت که آنان [طالبان] به خاطر بقای قدرت خود به کار می‌برند و عدم همه شمول بودن حکومت شان، در دراز مدت سبب بی ثباتی افغانستان می‌شود."
چین اولین کشوری است که سفیر خود را رسماً به حکومت طالبان معرفی کرد اما بیجینگ حکومت طالبان را به رسمیت نمی شناسد. ایران و روسیه نیز دپلومات های طالبان را پذیرفته اند اما حکومت شان را باوجود تلاش های طالبان برای کسب مشروعیت، تا هنوز به رسمیت نشناخته اند.
نیلوفر سخی، استاد پوهنتون جورج واشنگتن، می‌گوید که در دو سال گذشته طالبان یک رابطه مشخص و واضح در روابط شان با سایر کشور ها و منطقه نداشتند.
سخی به صدای امریکا گفت: "طالبان برای بدست آوردن کمک های مالی به مشروعیت بیرونی نیاز دارند. به همین دلیل طالبان یک راه خوب را با کشور های منطقه و غربی درپیش گرفته اند و بازی می کنند. در برخی جلسات نقش برازنده ای داشته، باوجودیکه در برخی از کنفرانس های منطقه طالبان حضور نداشتند و یا از آنها دعوت نشده بود."
تحلیلگران به این باور اند که کشورهای منطقه تاکنون نتوانسته اند روی یک سیاست مشخص برای تعامل با طالبان توافق کنند و دلیل آن برآورده نشدن شرایطی است که این کشورها از طالبان مطالبه دارند. کشور های همسایه افغانستان و جامعه جهانی از طالبان خواسته است که یک حکومت همه شمول را تشکیل دهند و به حقوق زنان و اقلیت های قومی و مذهبی احترام کنند.
جامعه جهانی در طول سال ۲۰۲۳ طالبان را به خاطر رفتار و قوانین سختگیرانه در برابر زنان و دختران افغان محکوم کرده اند.
دورنمای تغییر دیدگاه امریکا در برابر طالبان
تامس وست، نماینده ویژه ایالات متحده در امور افغانستان، در یکی از جلسات در مورد افغانستان بار دیگر تاکید کرد که تا زمانی که طالبان رفتار خود را با زنان تغییر ندهند، انتظار به رسمیت شناخته شدن را نداشته باشند.
ایرل واین، سفیر پیشین ایالات متحده در افغانستان، می‌گوید که در آینده نزدیک تغییری در سیاست های واشنگتن در قبال طالبان دیده نمی‌شود.
این سفیر پیشین ایالات متحده در افغانستان گفت: "به نظرم طالبان بیشتر روی امور داخلی متمرکز اند و می‌خواهند مطمین شوند که هیچ نوع عناصر مخالف در داخل کشور نداشته باشند. به این معنی که توجه طالبان به روابط خارجی محدود بوده است. فکر نمی کنم در سیاست های امریکا در قبال به رسمیت شناختن طالبان تغییری زیاد رونما شود بخاطری که هنوز مسله زنان و دختران بسیار مهم است."
آقای واین می‌گوید که مسایل عدم رعایت حقوق بشر و عدم موجودیت حکومت همه شمول در افغانستان برای امریکا اهمیت دارد که به گفتهٔ وی، روی آن بحث ها جریان دارد و در عین زمان "ایالات متحده روی مسایل مبارزه با دهشت افگنی و سایر مسایل به ادامه مذاکره با طالبان علاقه دارد."
در سلسله اعمال فشارها بر حکومت طالبان، دو عضو این گروه با تحریم های تازه ایالات متحده مواجه شدند.
برخی از تحلیلگران تغییر در سیاست های طالبان را گزینه مهم برای کسب مشروعیت می‌دانند. با آنکه طالبان از سیاست های شان به خصوص قواعد سختگیرانه در برابر زنان به عنوان سیاست داخلی دفاع کرده اند، اما این مسله از جانب جامعه جهانی مکرراً مورد انتقاد قرار گرفته است.
عمر صمد، دپلومات پیشین افغان، با تایید روابط حکومت طالبان با برخی از کشورهای همسایه و منطقه، آنرا دست آوردی برای مردم افغانستان نمی‌داند.
صمد گفت: "می دانیم که تعداد نمایندگی های سیاسی و قونسلی افغانستان که در کنترول طالبان است، بیشتر شده است و حتا کشور هایی که در گذشته با طالبان روابط خوب نداشتند، مانند هند و کشور های عربی، حال با آنان رابطه دارند. در عین زمان این تعامل دی فکتو است و شکل قانونی و مشروع ندارد. فکر می کنم طالبان این را یک دستآورد بدانند اما برای مردم افغانستان و جامعه جهانی دست آورد شمرده شده نمی تواند."
روابط طالبان با کشورهای منطقه
در سال ۲۰۲۳، نمایندگان طالبان در شماری از نشست های منطقوی به شمول فارمت مسکو و جلسه‌ای در پاکستان حضور یافتند. اما در نشست اول فارمت مسکو از طالبان دعوت نشد و در این نشست روی تغییر عملکرد طالبان و ایجاد حکومت همه‌شمول در افغانستان تاکید شد.
ایران، همسایه غربی افغانستان روی معضل آب دریای هلمند با طالبان درگیر تنش دپلوماتیک شد و تا کنون این معضل بین دوکشور حل ناشده باقی مانده است.
از سوی دیگر پاکستان به عنوان نزدیکترین حامی طالبان از به رسمیت شناختن حاکمیت آنها در افغانستان خودداری کرده است و تاکید بر تغییر رفتار این گروه در مبارزه با دهشت افگنی و جلوگیری از تهدیدات برخاسته از افغانستان در برابر خاک پاکستان شده است.
در آخرین تحول روابط دپلوماتیک با پاکستان، پس از افزایش تنش ها، حکومت طالبان از مولانا فضل الرحمان، رهبر جمعیت علمای اسلام پاکستان، دعوت کرده است تا به کابل سفر کند.
طالبان از سیاست های خود در قبال سایر کشور ها دفاع کرده اند و ادعا های پاکستان مبنی بر استفاده از خاک افغانستان برای حملات تروریستی را مکرراً رد کرده اند. این درحالی است که باتوجه به تغییر سیاست های پاکستان در خصوص مهاجرین، روابط میان کابل و اسلام آباد تیره شده است.