لوی درستیز حکومت طالبان بار دیگر به توافق امریکا برای انتقال مالکیت شماری از طیاره‌های اردوی پیشین افغانستان به اوزبیکستان واکنش نشان داده و گفته است که افغان‌ها حق خود را به هیچ‌کسی نمی‌دهند.
باختر، خبرگزاری دولتی تحت کنترول طالبان، روز شنبه ۱۴ سپتمبر (۲۴ سنبله) به نقل فصیح‌الدین فطرت گزارش داد که او این اظهارات را در مراسمی در کابل بیان کرده است. این مقام طالبان گفته است که امریکا پس از شکست از افغانستان "با بسیار چشم‌سفیدی" دربارۀ طیاره‌ها و هلیکوپترهای اردوی پیشین افغانستان در تاجیکستان و اوزبیکستان صحبت می‌کند.
او افزوده است: "پس از شکست امریکا در افغانستان، تعدادی از هلیکوپترهای افغانستان به کشورهای دیگر منتقل شدند و امریکایی‌ها اکنون خلاف تمام اصول و با چشم‌سفیدی در مورد سرنوشت این هلیکوپترها حرف می‌زنند، اما جهان باید فراموش نکند که افغان‌ها حق خود را به کسی واگذار نمی‌کنند."
بر اساس گزارش‌ها، در اواخر ماه اگست ۲۰۲۱، شماری از پرسونل نظامی افغان همراه با اعضای خانواده‌های شان فقط چند ساعت پیش از سقوط کابل به دست گروه طالبان توسط نزدیک ۵۰ طیاره و هلیکوپتر به اوزبیکستان و تاجیکستان فرار کردند. این طیاره‌ها و هلیکوپترها از سوی ایالات متحده به قوای هوایی حکومت پیشین افغانستان اهدا شده بود.
در آن زمان، محمد اشرف غنی، رییس جمهور پیشین افغانستان، نیز با چندین هلیکوپتر نظامی به اوزبیکستان فرار کرد و در بیش از سه سال گذشته، این طیاره‌ها در اوزبیکستان و تاجیکستان باقی ماندند. با وصف تاکید طالبان، حکومت‌های این کشورها از تحویل‌دهی آنان به حکومت این گروه خودداری کرده اند.
اخیراً وزارت خارجهٔ ایالات متحده گفت که واشنگتن تحت یک برنامهٔ خاص، مالکیت شماری از طیاره‌های اردوی پیشین افغانستان را به اوزبیکستان انتقال داده است.
یک سخنگوی وزارت خارجهٔ ایالات متحده به تاریخ ۳۰ اگست (نهم سنبله) در ایمیلی به صدای امریکا نوشت که مالکیت شماری از این طیاره‌ها تحت برنامهٔ "امتعهٔ اضافی دفاعی" (EDA) به اوزبیکستان انتقال داده شده است.
تحت این برنامه، واشنگتن تجهیزات دفاعی اضافی را به دولت‌های خارجی یا سازمان‌های بین‌المللی منتقل می‌کند.
وزارت خارجهٔ ایالات متحده در پاسخ به پرسش صدای امریکا نگاشت: "توافق این انتقال، در چارچوب همکاری دوجانبه قوی‌ما در زمینه مبارزه با تروریزم، مبارزه با مواد مخدر و افزایش امنیت مرزی صورت گرفته است."
این در حالی است که پیش از این نیز، لوی درستیز وزارت دفاع حکومت طالبان در این مورد واکنش نشان داده و گفته بود که امریکا "از دریا به دیگران آب نبخشد."
وزارت دفاع امریکا گفته است که ۴۶ طیاره در اوزبیکستان و ۱۸ طیاره در تاجیکستان وجود دارد که شامل هلیکوپترهای Mi-17 UH-60 و همچنین طیاره‌های بال ثابت PC-12، C-208، AC-208 و A-29 می‌باشند.
تخمین‌های غیررسمی نشان می‌دهد که حدود ۵۰۰ تا ۶۰۰ افغان در این طیاره‌ها به اوزبیکستان و حدود ۱۴۰ تا ۱۵۰ نفر به تاجیکستان رفته بودند.
پیلوت‌های این طیاره‌ها در ماه‌های سپتمبر و نومبر سال گذشته به امارات متحده عرب و سپس به ایالات متحده منتقل شدند.