واکنش تهران به سخنان متقی که گفته است شمار اعدام‌ها در ایران بیشتر از محبوسین در حکمرانی طالبان است

امیر خان متقی، سرپرست وزارت خارجهٔ طالبان

امیر خان متقی، سرپرست وزارت خارجهٔ طالبان، در اظهاراتی بی سابقه تهران را متهم کرده است که شمار اعدام‌ها در ایران بیشتر از تعداد زندانیان در حکمرانی طالبان است.

در ویدیویی که اظهارات متقی در رسانه‌های اجتماعی منتشر شده است، سرپرست وزارت خارجهٔ طالبان خطاب به مقامات ایران به گونه‌ای ضمنی گفته است که از توصیه برای ایجاد حکومت همه شمول در افغانستان اجتناب کنند.

متقی در این ویدیو گفت:"شما [مقامات ایران ]که همیشه فراگیر بودن را به من توصیه می کنید، آیا در کشور خود [حکومت] فراگیر را ایجاد کرده اید؟ شما در کشور خود حقوق خود [حقوق مردم خود] را داده اید؟ در زندان های من اینقدر زندانی نیست که شما اعدام می کنید. در کشور شما هزاران نفر مفقود شده اند، هیچ کس نمی تواند در باره آنها بپرسد."

سید حسین موسوی، یک دپلومات ارشد وزارت خارجهٔ ایران،‌ در واکنش به اظهارات متقی گفته است که ادارهٔ طالبان با این گونه اظهارات نمی‌توانند طفره بروند.

موسوی در پیامی در صفحهٔ اجتماعی ایکس که اظهارات ویدیویی متقی را ضمیمه کرده، گفته است:‌ " با دوجانبه سازی و شخصی سازی موضوع نمی توان از مسوولیت‌های بین المللی گریخت. صلح ، ثبات، امنیت و توسعه پایدار در استقرار حکومتی فراگیر در افغانستان است. حکومت فراگیر موضوع قطعنامه های ۲۵۲۳ و ۲۵۹۳ شورای امنیت و اجماع نشست‌های وزرای خارجه کشورهای همسایه افغانستان در پاکستان، ایران، ترکیه و اوزبیکستان است."

پیش از این، سازمان حقوق بشر ایران مستقر در ناروی در ماه جولای سال روان میلادی با نشر گزارشی از افزایش اعدام‌ها در ایران خبر داده و گفته است که در شش ماه نخست سال روان میلادی، کم از کم ۳۵۴ نفر در ایران اعدام شده اند.

این نهاد مدافع حقوق بشر همچنین گفته است که ایران در سال ۲۰۲۲، حداقل ۵۸۲ نفر را اعدام کرده که بالاترین میزان اجرای حکم اعدام در این کشور پس از سال ۲۰۱۵ محسوب می‌شود.

واکنش‌‌ها به اظهارات متقی

عظیم الله ورسجی، شارژدافیر حکومت پیشین افغانستان در دوحه، پایتخت قطر که حالا در ایالات متحده به سر می‌برد، تنش‌های لفظی طالبان و مقامات ایران را به مثابهٔ ''عمق اختلافات'' میان دو جناح مذهبی می‌داند.

ورسجی به صدای امریکا گفت:‌ ''اظهارات متقی بیانگر عمق اختلاف میان دو طرف پیرامون عدم عملی شدن خواسته های دو طرف از یک دیگر بوده و تاکید ایران روی حکومت فراگیر به معنی برهم خوردن روابط دو طرف می باشد. هرچند دو طرف اظهارات تند را بارها علیه یک دیگر به کار بردند، در نهایت با گفتگوهای پنهانی روی همکاری امنیتی و اطلاعاتی با هم کنار آمدند.''

اظهارات امیرخان متقی در مورد ایران، واکنش‌های متفاوت نخبگان سیاسی، کارشناسان و کاربران رسانه‌های اجتماعی را در پی داشته است.

احمدالدین احمدی، یکی از کاربران صفحهٔ اجتماعی ایکس، در واکنش گفته است: "البته که در زندان های طالبان زندانی کم است، چون طالبان کسی را تا زندان زنده نمی رسانند، می کشند. طالبان کسی را زندانی و به محمکه محول نمی کنند."

در نزدیک به سه‌ دههٔ گذشته، روابط ایران با طالبان پر فراز و فرود بوده است. ایران در دورهٔ نخست طالبان بین سال‌های ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱، از حکومت به رهبری برهان‌الدین ربانی حمایت می‌کرد.

اما چند سال پس از آنکه ایتلاف به رهبری ایالات متحده در اواخر ۲۰۰۱ رژیم طالبان را سرنگون کرد، گزارش‌هایی نشر شد که ایران طالبان را نه تنها کمک مالی می‌کند، بلکه جنگجویان این گروه را آموزش نظامی نیز می‌دهد، اتهامی که از سوی تهران تایید و یا رد نشده است.

بر اساس گزارش رسانه‌های پاکستانی، حتا ملا اختر محمد منصور که پس از مرگ ملا محمد عمر، نخستین رهبر طالبان، به صفت رهبر این گروه برگزیده شد،‌ قبل از اینکه در سال ۲۰۱۶ در حملۀ طیارۀ بی پیلوت امریکایی در ایالت بلوچستان پاکستان کشته شود، دست‌کم سه بار با پاسپورت جعلی به ایران سفر کرده بود.

پس از آنکه طالبان در اگست ۲۰۲۱ بار دیگر بر افغانستان مسلط شدند، نیروهای طالبان و ایران چندین بار در مناطق مرزی با هم درگیر شدند.

در آخرین مورد، درگیری‌های مرزی میان مرزبانان ایرانی و جنگجویان طالبان در ساحات مرزی ولایت نیمروز رخ داد که در اثر آن دو مرزبان ایرانی و یک جنگجوی طالبان کشته شدند. هر دو جناح یک دیگر را به آغاز تنش متهم کردند.