ابراهیم رییسی، رییس جمهور ایران می‌گوید که دولت وی، به تنش‌های آبی در مناطق مختلف کشور توجه دارد و اجرای قراردادهای در این خصوص با همسایگانش را پیگیری می‌کند.
او روز سه شنبه ۲۹ اگست (هفتم سنبله) در یک نشست خبری گفت که دولت ایران برای مدیریت آب برنامه‌های روی دست دارد و تلاش می‌کند که تنش‌ها در این بخش را به حد اقل برساند.
رییسی مشخصاً درباره حق‌آبۀ هلمند گفت که پیگیری‌های مستمر نماینده ویژه وی در افغانستان منجر به انجام مذاکرات با طالبان شد. او گفت که گروهی از کارشناسان ایرانی به افغانستان اعزام شدند و طالبان در این خصوص موافقت کردند تا این کارشناسان میزان آب را ارزیابی کنند.
رییس جمهور ایران افزود: "با همسایگان مان ارتباط خوبی داریم اما قراردادهایی نیز از قبل وجود داشته است که بین ایران و برخی از کشورهای همسایه منعقد شده است. تاکید ما پایبندی بر این قراردادها است و پیگیری نیز هم کرده‌ایم که این قراردادها اجرایی شود".
در چند ماه اخیر بحث حقابهٔ ایران از آب دریای هلمند به موضوع جدی مبدل شده است و باربار مقام‌های ایرانی به شمول رییس جمهور ابراهیم رییسی هشدار داده و از حکومت طالبان خواستار رسیدگی به این مسله شده اند.
رییسی به تاریخ ۱۸ می (۲۸ ثور) به خبرنگاران گفت: "حاکمان افغانستان باید اجازه دهند کارشناسان ما مراجعه و صحت و سقم ماجرا را بررسی کنند، اگر کارشناسان ما کمبود آب را تایید کنند حرفی نداریم وگرنه اجازه نخواهیم داد حق مردم به هیچ عنوان ما تضییع شود."
در پاسخ به این هشدار رییسی، امیرخان متقی، سرپرست وزارت خارجهٔ حکومت طالبان خطاب به مقامات ایرانی گفت که موضوع حقابهٔ این کشور از دریای هلمند را سیاسی نسازند.
اما این مقام حکومت طالبان افزود: "از حکومت ایران می‌خواهیم که موضوع حیاتی آب را سیاسی نسازند و بهتر است همچون مسایل را به عوض سر و صداهای مطبوعاتی از راه تفاهم و گفتگو‌های رو در رو حل نماییم."
موضوع آب دریای هلمند در حالی بار دیگر تحت تمرکز ایران و مقامات طالبان قرار گرفته که چند روز قبل برخی رسانه‌های ایرانی به نقل از ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت خارجۀ آن کشور، گزارش دادند که ایران از حکومت طالبان خواسته است که هر ماه از جریان آب دریای هلمند نظارت صورت گیرد.
حسن کاظمی قمی، نمایندۀ ویژۀ رییس جمهور ایران در امور افغانستان و سفیر این کشور در کابل به تاریخ ۱۳ اگست (۲۲ اسد) به خبرگزاری فارس گفته بود که برای نخستین بار یک هیات تخنیکی ایرانی از جریان آب دریای هلمند بازدید کرده است.
حکومت طالبان اعلام کرده که مساله آب را با جانب ایرانی به خوبی حل کرده است. اما سرور جعفری، استاد روابط بین‌الملل به صدای امریکا گفت که به باور حکومت ایران، با وجود کاهش آب در دریای هلمند، اما هنوز هم آب کافی وجود دارد و حق تعریف‌شدۀ که برای ایران در نظر گرفته شده، داده نشده است.
سروی افزود: "بنابرین با توجه به این وضعیت ممکن است از روی ناچاری (طالبان و ایران) به یک توافقی دست پیدا بکنند، چون ایران هم ناگزیری‌های خود را دارد و امارت اسلامی (حکومت طالبان) هم در این طرف ناگزیری‌های خود را دارد و تنشج را در شرایط فعلی و درگیرشدن را بر سر منازعۀ هردو کشور به نفع خودشان نمی‌بییند".
این استاد روابط بین‌الملل معتقد است که از طریق تنش و درگیری منازعۀ آب میان افغانستان و ایران حل نمی‌شود، اما این معضل در دستور کار سیاست خارجی هردو کشور قرار گرفته است.
افغانستان و ایران در سال ۱۳۵۱ تفاهمنامۀ توزیع آب هلمند را امضا کردند که بر اساس آن افغانستان باید سالانه ۸۱۷ میلیون متر مکعب آب دریای هلمند را به ایران بدهد.
حکومت‌های پیشین افغانستان گفته بودند که به دلیل چهار دهه جنگ و عدم مدیریت آب در افغانستان، سالانه حدود ۲.۵ میلیارد متر مکعب آب به ایران سرازیر شده و این بیشتر از میزانی است که در معاهده تعیین شده است.
خشکسالی طولانی مدت در برخی مناطق مرزی افغانستان و ایران نیاز به آب در دو سوی مرز را به شدت افزایش داده است. علاوه بر خشکسالی، افغانستان در سال‌های اخیر بند کمال خان را نیز در امتداد دریای هلمند ساخته است.
گروه