زنان متشبث در افغانستان می‌گویند که پس از به قدرت رسیدن دوبارهٔ طالبان، به شدت متضرر شده و فعالیت اکثر زنان شاغل به ویژه در بخش‌های صنایع، زراعت و تولیدات متوقف شده است.
ممتاز یوسفزی، موسس اتحادیۀ زنان زراعت پیشه می‌گوید که محدودیت‌های طالبان بر کار زنان علاوه بر اینکه مشکلات اقتصادی برای خانواده‌ها ایجاد کرده، تاثیرات روانی داشته است.
او به صدای امریکا گفت: "دفعتاً تمام کار‌ها از دست خانم‌ها و دختر خانم‌ها گرفته شد، این ضربهٔ دوطرفه وارد کرد، یکی ضربه اقتصادی است و یکی هم ضربه روانی است. روان شان هم تحت تاثیر آمد و از نگاه اقتصادی هم اینها ضربه خوردند به خصوص در سکتور خصوصی که هر شخص در آن خودش یک سرمایه گذاری می‌کند."
خانم یوسفزی می‌گوید که با وجود مشکلات موجود، تعدادی از زنان تجارت پیشه تلاش کرده اند به فعالیت‌های خود ادامه دهند، اما به گفتۀ وی فضای موجود حاکم مانع فعالیت شان شده است.
او علاوه کرد: "مشکل اساسی این است که شرکت‌هایی که زنان و مردان با هم کار می‌کردند، مسدود شد و یا نمی‌توانند که تولید کنند و کاروبار خود را ادامه دهند. بعضی شرکت‌هایی که ادامه هم می‌دهند، یک ترس دارند به خاطریکه آنجا باید یا خانم‌ها باشد و یا آقایان باشند، اما بعضی تولیداتی است که باید هر دو در آن سهم داشته باشند."
از جانب دیگر، نبود بازار برای فروش تولیدات و محصولات زنان شاغل، از دیگر چالش‌هایی است که باعث ورشکستگی اقتصادی و نگرانی زنان تجارت پیشۀ افغانستان شده است.
نفیسه دانش، نمایندۀ بانوان شاغل افغانستان، گفت: "فعلا خودم شخصاً تجارت زعفران و سنگ‌های قیمتی و نیمه قیمتی دارم، البته نمیشه گفت تجارت چون صادرات نداریم، فقط اینجا دکان داریم، مارکیت داریم، یعنی فعالیت داریم."
نفیسه دانش که رهبری یک تیم ۲۵۰ نفری زنان تجارت پیشه را به عهده دارد می‌افزاید که اگر وضعیت همین‌گونه ادامه یابد، به زودی همه زنان متشبث مجبور به توقف فعالیت‌های خود خواهند شد.
خانم دانش گفت: "متاسفانه اینها سرمایه‌های خود را از دست داده اند، کمبود سرمایه دارند، کمبود بازارهای داخلی و خارجی دارند که اگر به همین منوال پیش برود، تقریباً چهار الی پنج ماه دیگر همه خانم‌هایی که تشبثات کوچک و بزرگ دارند مجبوراند که دروازه‌های تولید، دفاتر و دکان‌های خود را بسته کنند."
نبود تقاضا در بازارت های داخلی ، اخلال در روند صادرات و واردات در حکومت تحت تسلط طالبان، اخلال در معاملات بانکداری، عدم دسترسی به قرضه های کوتاه مدت و دراز مدت از دیگر مشکلاتی است که زنان تجارت پیشه افغانستان، به ویژه پس از تسلط طالبان با آن مواجه اند.
باوجود این، برخی از زنان به آینده خوشبین اند و انتظار دارند مشکلات و محدودیت‌های موجود هرچه زودتر برطرف شود تا آنان بتوانند به زندگی و کار و کاسبی خود سر و سامان بدهند.
محدودیت‌های تدریجی
یک سال و نیم از حاکمیت دوبارهٔ طالبان بر افغانستان می گذرد. فعالان زن می‌گویند که این مدت زمان بیان کنندۀ حذف تدریجی زنان از عرصه‌های زندگی اجتماعی و از دست رفتن دستاورد های ۲۰ سال گذشته بود است.
زنان به گونۀ تدریجی از تحصیل، کار و گردهمایی‌ها منع شده و در برخی از عرصه‌هایی که فعالیت دارند با وضع محدودیت‌های روزافزون مواجه اند.
حکومت طالبان به تاریخ ۲۴ دسمبر ۲۰۲۲ زنان را از ادامهٔ کار در سازمان‌های غیر دولتی داخلی و خارجی منع کردند. به تعقیب این دستور، سازمان‌های عمدهأ غیردولتی بین المللی عمده فعالیت‌های خود را در افغانستان به حالت تعلیق درآوردند و این تصمیم طالبان با واکنش های زیادی از سوی جامعه جهانی و مدافعان حقوق بشر مواجه شد.
مریم معروف آروین، مدافع حقوق زن و رییس جنبش شنبه های ارغوانی، محدودیت های طالبان بر کار زنان در افغانستان را "سرکوب‌گرانه و زن ستیزانه" عنوان کرد که به گفتهٔ او، زندگی بسیاری زنان افغان را به چالش کشیده است.
او گفت: "وضعیت زنان و دختران افغان به ویژه به لحاظ اقتصادی و اجتماعی حتا بدتر و وحشتناکتر از آن چیزی است که در استیژها و رسانه‌های بین‌المللی حکایت می‌شود. چیزی که بیشتر نزد مردم افغانستان به ویژه زنان قابل سوال است، اینست که چرا به اندازهٔ دیدن یک تار موی یک زن، طالب و افکار طالبانی را تحریک می کند، دیدن شکم گرسنه و پای برهنه میلیون ها زن و کودک افغان تحریک شان نمی کند؟"
ستوری دروازی، یکی از زنان فعال و تجارت پیشه در زمان جمهوریت، می گوید که وضع محدودیت ها بر زنان باعث شده تا زنان نان‌آور خانواده نتوانند درآمدی داشته باشند.
خانم دروازی گفت: "۱۸ ماه از تسلط طالبان بر افغانستان می‌گذرد. در این مدت زنان افغانستان بالاترین قربانی را در طول تاریخ افغانستان دادند. همچنان در این مدت حبس خانگی شدند، حذف سیستماتیک از جامعه شدند و تمام فعالیت‌های اجتماعی، اقتصادی و تجارتی شان متوقف است. تمام این محدودیت‌ها و قیودات طالبان بر زنان، تاثیر مستقیم بر اقتصاد خانواده‌ها دارد که آنها را در وضعیت بدی قرار داده است."
اما طالبان همواره گفته اند که محدودیت‌های کار و آموزش زنان و دختران موقت بوده و تلاش‌ها برای مساعد کردن زمینه مطابق شریعت اسلامی در این خصوص جریان دارد.
جامعهٔ بین‌المللی، به شمول سازمان همکاری اسلامی که متشکل از ۴۸ کشور اسلامی است، هدف گرفتن زنان را از جانب طالبان تقبیح کرده و آنرا خلاف آموزه‌های اسلامی خوانده است.
کار زنان از دیدگاه اسلام
داکتر محمد داوود نسیمی، عالم دین و استاد علوم اسلامی در نووا کالج ویرجینیا در ایالات متحدهٔ امریکا می‌گوید که از لحاظ اسلام کار کردن زنان در بیرون از منزل، کدام مانع شرعی ندارد.
آقای نسیمی گفت: "تا زمانیکه حجاب مراعات شود، فضای کار فضای اسلامی باشد و در رسیدگی به امور خانوادگی مشکلاتی را سبب نشود. بناء هیچ نوع موانعی وجود ندارد که زن کار کند و عاید حاصل کند."
داکتر نسیمی همچنان می‌گوید با آنکه مسوولیت اقتصادی خانواده در اسلام به صورت کل به دوش مرد است، ولی کار کردن و کسب درآمد زنان نیز "در آیه ۳۲ سوره نساء به صورت واضح" آمده است.
او علاوه کرد: "اگر دولت طالبان یا امارت اسلامی کدام دلایل خاصی دارند که زنان را به صورت موقت از کار منع کرده اند، باید مسوولیت اعاشه و اباطه و مصارف اقتصادی این خانواده را امارت اسلامی به گردن بگیرد و نیاز های اقتصادی آنها را مرفوع بسازد."
این در حالیست که جامعۀ بین المللی تا اکنون حکومت طالبان را به رسمیت نشناخته و به آن گروه هشدار داده است که افزایش محدودیت‌ها بر زنان و دختران افغانستان، آنان را بیشتر منزوی کرده و کشورها و سازمان‌های کمک کننده از حکومت طالبان بیشتر فاصله خواهند گرفت.
حکومت طالبان باوجود فشارها و تقاضای مکرر جامعۀ بین‌المللی، تا کنون به زنان اجازۀ کار را در اکثر سکتورهای خصوصی و دولتی نداده اند – آنچه به گفتۀ مبصرین اقتصادی، مشکلات اقتصادی زنان در افغانستان و خانواده هایشان را افزایش داده است.
این در حالیست که جامعۀ بین المللی تا اکنون حکومت طالبان را به رسمیت نشناخته و به آن گروه هشدار داده است که افزایش محدودیت‌ها بر زنان و دختران افغانستان، آنان را بیشتر منزوی ساخته و کشورها و سازمان‌های کمک کننده از حکومت طالبان بیشتر فاصله خواهند گرفت.