شماری از سارنوالان زن در افغانستان از خانه نشین شدن و بیسرنوشتی شان زیر حاکمیت طالبان و نیز تهدیدات امنیتی و مشکلات اقتصادی شکایت دارند. آنان از مرخصی اجباری بدون دلیل و وضع محدودیتهای مختلف از سوی حکومت طالبان بر قضات و سارنوالان زن، انتقاد میکنند.
بسیاری سارنوالان زن در افغانستان که زمانی در بخشهای مختلف نهادهای عدلی و قضایی نظام جمهوریت اجرای وظیفه میکردند، خانه نشین شدن شانرا به زندانی تشبیه میکنند که نمیدانند چه زمانی از آن آزاد خواهند شد.
زنی که در حکومت پیشین افغانستان در لوی سارنوالی کار میکرد و به دلایل امنیتی نخواست نامش گرفته شود، به صدای امریکا گفت که از رهگذر امنیتی، اقتصادی، اجتماعی و روانی در شرایط بسیار بدی قرار دارد.
او گفت: "تمام سارنوالان زن فعلا خانهنشین هستند و به محل کار خود رفته نمیتوانند. از حق کار خود محروم هستند که این ضربه بسا بزرگی به روح و روان آنها است که از لحاظ روانی آنها را تحت فشار قرار میدهد."
شماری از سارنوالان ادارۀ لوی سارنوالی افغانستان میگویند که در جریان حاکمیت دوبارۀ طالبان که نزدیک به ۱۵ ماه از آن میگذرد، شماری از دفاتر لوی سارنوالی منحل و کارمندان این ادارات منفک شدهاند.
یک سارنوال پیشین لوی سارنوالی افغانستان که به دلیل امنیتی نخواست نامش گرفته شود، به صدای امریکا گفت: "زمانی که طالبان تشکیل اداره لوی سارنوالی را کاهش داد، طبق تشکیل آنها اکثریت زنان از کار برکنار و خانهنشین شدند، هرچند مردان نیز در لست تنقیصیها بودند، ولی اکثریت شان و تعداد بیشتر آنان را زنان تشکیل می داد."
این سارنوال پیشین افغان گفت: "به گونۀ مثال اداره سارنوالی مبارزه با آزار و اذیت زنان در ادارات عامه و خاصه که از جمله سارنوالی هایی بود که به مشکلات زنان رسیدگی میکرد و همه کارمندان آن به شمول رییس شان زنان بودند، که طالبان این اداره را از بین بردند و همه کارمندان آن بیکار شدند."
شماری از سارنوالان زن که پس از به قدرت رسیدن طالبان تا اکنون از وظیفه برکنار نشده اند، تنها یک سوم معاش شان را دریافت میکنند، اقدامی که از سوی برخی سارنوالان نمادین خوانده شده است.
یک سارنوال زن گفت: "برحال بودن کارمندان طبقه اناث اداره لوی سارنوالی متاسفانه سمبولیک و به نام است. بلی خودم از جمله سارنوالان بر حال به حساب میآیم ولی فقط ماه یک بار و یا دوبار به امضا که به اداره میریم اول اصلا اجازه داخل شدن را نداریم و تعداد زیاد همکاران ما تنقیض و منفک شده اند و آیندۀ ما هم نا معلوم می باشد."
سارنوالان زن میگویند که دلیل مرخصی اجباری و منفک شدن شان تنها زن بودن شان است، چون به گفتۀ آنان، طالبان شدیداً با کار و تحصیل دختران و زنان به ویژه در نهادهای عدلی و قضایی مخالف اند.
یک سارنوال گفت: "طالب نمیخواهد که زن درس بخواند، تحصیل کند و کار کند. چون طالب از دختر و زن تحصیل کرده که کار کند، می ترسد. بیشتر از یک سال ازحاکمیت شان سپری شد و پس ازین هم هرگز اجازه نخواهند داد تا زن درس بخواند یا کار کند."
جمشید رسولی، سخنگوی لوی سارنوالی در حکومت پیشین افغانستان، حذف اداراتی را که برای دادخواهی حقوق زنان کار می کردند، خلاف اصول قانون اساسی خوانده و میگوید که این اقدامات باعث ترویج خشونت در برابر زنان میشود.
آقای رسولی گفت: "به ادامۀ حذف ادارات و از بین بردن تشکیلاتی که در آن زنان کار میکردند، متاسفانه سارنوالی منع آزار و اذیت زنان از تشکیل اداره لوی سارنوالی حذف شده که ادامۀ چنین روند از طرف گروه حاکم در افغانستان از یک طرف باعث کاهش و یا عدم دسترسی زنان به عدالت شده و از جانب دیگر باعث ترویج و افزایش خشونت در برابر زنان خواهد شد.
اما مقامهای حکومت طالبان موجودیت یا وضع قیودات بر کارمندان زن در دفاتر دولتی را رد کرده اند. ذبیح الله مجاهد، سخنگوی حکومت طالبان گفته است که حقوق زنان در زیر حاکمیت طالبان، در مطابقت با اصول اسلامی تامین است.
این در حالی است که نصیر احمد فایق، سرپرست نمایندگی دایمی افغانستان در ملل متحد ناوقت روز سهشنبه در نشست مجمع عمومی ملل متحد که دربارۀ گزارش سالانۀ شورای حقوق بشر این سازمان برگزار شده بود، وضعیت زنان و دختران در افغانستان را "شدیداً نگرانکننده" خواند و طالبان را به اعمال سیاستهای اپارتاید جنسیتی و تعصبآمیز علیه زنان متهم کرد.